Cần mềm hóa để linh động trong mặt bằng lãi suất!

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Hiện nay, sau rất nhiều ý kiến tranh luận, vẫn chưa có câu trả lời thống nhất về việc có nên bãi bỏ ngay trần lãi suất huy động (LSHĐ) vốn tín dụng ngân hàng hay không ? DĐDN có cuộc trao đổi ngắn với chuyên gia kinh tế TS Trần Du Lịch xung quanh vấn đề này.

- Hiện nay, việc bãi bỏ trần lãi suất huy động đang là vấn đề nóng và nhận được rất nhiều ý kiến khác nhau, ông nhận định như thế nào ?

Trước hết, cần hiểu rõ điều chỉnh mức lên hay xuống trần LSHĐ, giống như sự điều chỉnh tỷ giá VND chính thức. Vì đó là việc làm thường xuyên và cần thiết trong bối cảnh thị trường có nhiều biến động... Còn việc bãi bỏ trần LSHĐ, với nghĩa bãi bỏ ngay lập tức một công cụ quản lý nhà nước trong lĩnh vực tài chính - ngân hàng, sẽ có tính hai mặt, cần có điều kiện và nên có sự cân nhắc thận trọng.

Các ngân hàng thương mại cho rằng trần lãi suất đang bị neo cứng quá lâu với mức quá thấp và họ muốn có sự điều chỉnh theo hướng nâng trần lên mức cao hơn. Tuy nhiên, các ngân hàng thương mại đang có lợi thế kinh doanh lại không mong muốn bỏ ngay trần LSHĐ vì ngại sự cạnh tranh lãi suất huy động trên thị trường sẽ làm vỡ kế hoạch kinh doanh đang khá ổn định của mình.

- Vậy nếu áp dụng việc bãi bỏ cơ chế trần LSHĐ, đâu là yếu tố tích cực cho thị trường ?

Theo tôi song song với việc áp dụng lãi suất cho vay thỏa thuận, việc bỏ cơ chế trần LSHĐ có những tác động tích cực đến cả 4 đối tượng có liên quan là ngân hàng, Nhà nước, DN và người dân. Bởi vì, bỏ trần LSHĐ đồng nghĩa với việc người gửi tiền có cơ hội nhận được lãi suất gửi tiền cao hơn và có lợi hơn cho các khoản tiền gửi trong ngân hàng của mình. Bỏ trần LSHĐ sẽ giúp tăng huy động vốn cho đầu tư thông qua hệ thống ngân hàng và nâng cao vị thế ngân hàng trong nền kinh tế; gia tăng tính minh bạch và tính thị trường trong huy động và cho vay vốn ngân hàng, cũng như trong quản lý nhà nước; thúc đẩy cạnh tranh thị trường và cho phép các ngân hàng mạnh và năng động triển khai các kế hoạch kinh doanh có hiệu quả. Từ đó có thêm cơ hội gia tăng mức độ chuẩn hóa và sức cạnh tranh của mình.

Các DN thuận lợi hơn trong tiếp cận với nguồn vốn ngân hàng. Việc gỡ bỏ đồng bộ trần lãi suất ngân hàng cả đầu vào và đầu ra còn giúp loại bỏ những DN kinh doanh yếu kém, các dự án vay mang tính đầu cơ; đồng thời tăng nguồn vốn đầu tư cho những dự án kinh doanh sản xuất hiệu quả.

- Vậy còn mặt trái của yếu tố tích cực ?

Việc bãi bỏ trần LSHĐ sẽ tước đi một công cụ quản lý kinh tế - tài chính quen thuộc của ngân hàng Nhà nước đối với khu vực ngân hàng thương mại. Đồng thời làm tăng yêu cầu nhanh chóng đổi mới cách điều hành, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trên thị trường tài chính- ngân hàng VN nhằm đáp ứng những nhiệm vụ và bối cảnh mới từ trong nước và quốc tế !

Việc bãi bỏ trần LSHĐ cũng có thể làm gia tăng sức ép, thúc đẩy quá trình tái cơ cấu vốn và dịch chuyển nguồn vốn bất thường của các ngân hàng, xáo trộn kế hoạch kinh doanh của các ngân hàng do gia tăng các hoạt động rút vốn của người gửi từ các ngân hàng có lãi suất thấp đến gửi vào các ngân hàng có lãi suất cao. Nếu một số ngân hàng nào đó không chịu nổi áp lực rút vốn bất thường sẽ buộc phải tăng LSHĐ, hoặc chịu áp lực thanh khoản và lỗ cao, thậm chí có thể phá sản cục bộ hoặc giải thể.

Ngoài ra, bỏ trần LSHĐ có thể làm gia tăng các hoạt động cạnh tranh không lành mạnh, sẽ có các hành vi tìm cách lách luật để sử dụng nguồn vốn huy động bổ sung vào vốn điều lệ, làm tăng tính rủi ro và nhạy cảm, sự mất ổn định của hệ thống ngân hàng và kinh tế vĩ mô trong nước.

- Động thái hợp lý nhất cho thời điểm này là gì, thưa ông ?

Đúng là có nhiều ý kiến cho rằng không nên kéo dài việc bỏ trần LSHĐ. Tránh kéo dài tình trạng lãi suất đã tự do “đầu ra” mà vẫn khống chế “đầu vào”, trì hoãn sự hoàn thiện của cơ chế thị trường trong ngành ngân hàng nói riêng và lộ trình hoàn thiện các thể chế thị trường. Theo tôi, việc nên làm trong thời điểm này là thực hiện việc điều chỉnh ngay và thường xuyên hơn việc nới lỏng và mềm hoá biên độ trần LSHĐ theo sát với lãi suất cho vay thỏa thuận, cân đối cung- cầu, cũng như bảo đảm tính thanh khoản trong hoạt động của các ngân hàng. Vì hiện nay, giữa trần LSHĐ chính thức và lãi suất cho vay thực tế đã có chênh lệch tới trên dưới 7-8%. Để nhanh chóng bãi bỏ trần LSHĐ, cần thúc đẩy quá trình chuẩn hoá và thống nhất hoá cơ sở pháp lý liên quan đến các hoạt động ngân hàng.

- Xin cảm ơn ông !

(Theo Hải Ngọc // Diễn đàn doanh nghiệp)