Liệu Trung Quốc có phải là hiệp sĩ giải cứu Châu Âu?

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Một Châu Âu lạnh giá đang cảm thấy làn gió ấm từ Trung Quốc...

Khủng hoảng nợ của Châu Âu lại một lần nữa trầm trọng hơn với việc nhiều nhà phân tích lo ngại rằng Bồ Đào Nha - nước nằm trong danh sách báo động về nợ nần - và có lẽ cả nước láng giềng to lớn Tây Ban Nha có thể sớm theo bước Hy Lạp và Ailen - hai nước đang cần gói cứu trợ quy mô lớn. Nhưng các thương gia dự đoán rằng một Trung Quốc giàu tiền mặt có thể nhảy vào và mua trái phiếu Châu Âu, dự đoán này càng có cơ sở khi các quan chức Trung Quốc ám chỉ rằng Bắc Kinh sẽ tiếp tục hỗ trợ đồng euro, giúp đồng tiền này tăng giá lên vào hôm thứ Hai ngày 10/1/2011 sau khi xuống mức thấp nhất trong vòng 4 tháng qua so với đồng USD.

Phản ứng của thị trường càng làm rõ tác động toàn cầu của đồng tiền Trung Quốc với đề xuất rằng Châu Âu có thể nhận được sự trợ giúp của Bắc Kinh nhằm tái tạo lòng tin của một số nhà đầu tư. Trung Quốc bắt đầu cuộc tấn công đầy quyến rũ ở Châu Âu, tìm kiếm cách thức củng cố dấu ấn ngoại giao và kinh tế của mình ở khu vực này.

Phó Thủ tướng Trung Quốc, Lý Khắc Cường (Li Keqiang) đã đến London hôm thứ Hai ngày 10/1/2011, ký kết các thỏa thuận thương mại ôtô, năng lượng và các sản phẩm khác trị giá trên 4 tỷ USD với các quan chức Vương quốc Anh. Các thỏa thuận này tiếp bước các thỏa thuận trước đó Trung Quốc ký kết ở Berlin - nhu cầu của Trung Quốc đã thúc đẩy sự phục hồi của Đức vốn dựa vào xuất khẩu - và Madrid.

Theo các báo của Tây Ban Nha, Trung Quốc tái đảm bảo với các quan chức Tây Ban Nha đang lo lắng rằng họ sẽ chi thêm hàng tỷ USD để mua trái phiếu chính phủ. Các nhà phân tích cho rằng việc mua trái phiếu Tây Ban Nha có thể giúp khôi phục lòng tin của các nhà đầu tư vào khả năng của Tây Ban Nha nhằm tránh cái điều có thể trở thành cuộc giải cứu tài chính lớn nhất trong nhiều năm.

Liu Xiaoming, Đại sứ Trung Quốc tại Vương quốc Anh cho biết: “Đây là mùa đông băng giá đối với Châu Âu, không chỉ vì tuyết rơi dày nhất trong nhiều thập niên… mà còn vì những vấn đề về nợ nận mà một số nước đang gánh chịu”. Tuy nhiên, ông này cũng nói thêm, “Một Châu Âu lạnh giá đang cảm thấy làn gió ấm từ Trung Quốc và Trung Quốc đang làm cái điều như ngạn ngữ nước này nói ‘hãy cho thêm than củi vào mùa đông đầy tuyết’.”

Theo Bloomberg, sớm ngày 11/1/2011, Nhật Bản cho biết nước này đã lên kế hoạch hỗ trợ những nỗ lực của Châu Âu nhằm kiềm chế cuộc khủng hoảng nợ ở khu vực đồng euro. Bộ trưởng Tài chính Nhật Bản, Yoshihiko Noda, cho biết chính phủ Nhật đang chuẩn bị mua hơn 20% lượng trái phiếu sắp phát hành nhằm gây quỹ cứu trợ của Ailen.

Trung Quốc có mối quan tâm chiến lược đến việc hỗ đồng euro vốn giảm giá đáng kể so với đồng USD trong những tuần qua, khi mối lo ngại về các khoản nợ lan rộng khắp 17 nước khu vực đồng euro. Đồng nội tệ của Trung Quốc hiện được gắn với đồng USD, do vậy, việc đồng euro giảm giá so với đồng USD khiến xuất khẩu của Trung Quốc sang Liên minh Châu Âu đắt đỏ hơn. Giao dịch thương mại giữa Bắc Kinh và Liên minh Châu Âu thậm chí còn lớn hơn so với giao dịch với Mỹ.

Các quan chức Châu Âu cũng đang tìm kiếm sự trợ giúp từ Trung Quốc. Bộ trưởng Tài chính Bồ Đào Nha, đất nước mà nhiều nhà phân tích cho rằng đang cần cứu trợ, đã có chuyến công du đến Bắc Kinh hồi tháng 12/2010 nhằm bàn về trái phiếu của nước này với lãnh đạo Trung Quốc. Và những lời đồn đại lan truyền khắp Châu Âu rằng Trung Quốc có thể chuẩn bị mua phần lớn nợ của Bồ Đào Nha khi Lisbon tiến hành bán trái phiếu quan trọng.

Jane Foley, chiến lược gia tiền tệ ở Rababank, tổ chức tài chính của Hà Lan, cho biết “Đây sẽ là cuộc thử nghiệm. Trung Quốc sẽ mua một lượng lớn trái phiếu hay đây chỉ là cuộc hội đàm? Đó là điều các thị trường cần biết”.

Nhưng một số ít nhà phân tích nghĩ rằng thậm chí tiền mặt của Trung Quốc sẽ giúp tái tạo lòng tin của nhà đầu tư dài hạn ở Bồ Đào Nha. Tạp chí Der Spiegel của Đức và một số ấn phẩm khác đã có bài viết rằng Bồ Đào Nha đang chịu sức ép từ Đức và Pháp trong việc chấp nhận gói cứu trợ mà có thể trị giá lên đến 100 tỷ USD.

Bồ Đào Nha đã một lần nữa từ chối rằng nước này cần cứu trợ. Nhưng Ailen và Hy Lạp trước kia đã từng tuyên bố như vậy trước khi cả 2 nước thay đổi ý kiến và yêu cầu sự hỗ trợ từ EU và IMF. Giống Hy Lạp, chính phủ ở Bồ Đào Nha đã chi tiêu quá mức và đang ngập trong nợ nần - mặc dù không trầm trọng như Hy Lạp. Các nhà đầu tư cũng có ít tin tưởng rằng Lisbon có thể kiềm chế chi tiêu và tránh được tình trạng mất khả năng thanh toán đối với trái phiếu của nước này nếu không có sự trợ giúp của các nước láng giềng to lớn hơn.

Lòng tin ở Bồ Đào Nha cũng xuống thấp đến mức các nhà đầu tư đang yêu cầu lãi suất khoảng 75 để mua trái phiếu của nước này, một con số mà hầu hết các nhà phân tích đồng ý là cao một cách không thể chấp nhận được.

Giada Giani, nhà kinh tế học Châu Âu của Citibank ở London, cho biết: “Các nước Châu Âu dường như muốn Bồ Đào Nha sớm chấp nhận gói cứu trợ để xoa dịu thị trường và tránh ảnh hưởng xấu lây lan rộng hơn trong các nền kinh tế lớn hơn như Tây Ban Nha và Italia. Chúng tôi nghĩ Bồ Đào Nha sẽ cần gói cứu trợ”.

Tuy nhiên, Trung Quốc có thể chứng minh là có thể giúp đỡ Tây Ban Nha nhiều hơn nữa. Tờ El Pais (phát hành bằng tiếng Tây Ban Nha) tuần trước đăng tải bài viết rằng Trung Quốc đang chuẩn bị mua khoảng 8 tỷ USD trái phiếu chính phủ Tây Ban Nha như một phần nỗ lực giúp giải quyết khủng hoảng nợ ở Châu Âu. Ngày 13/1, Bồ Đào Nha dự định bán đấu giá 750 triệu euro trái phiếu đáo hạn năm 2014 và 1,25 tỉ euro trái phiếu đáo hạn năm 2020. Hơn nữa, các nhà phân tích cho biết Trung Quốc có thể cần đổ tiền nhiều hơn nữa để có ảnh hưởng lớn trên thị trường nhạy cảm.

Mặc dù ông Lý Khắc Cường không xác nhận báo cáo được đưa ra trong chuyến công du đến Madrid, nhưng ông cho biết Trung Quốc sẽ tiếp tục “đóng vai trò tích cực” trên thị trường tài chính, và rằng Trung Quốc sẽ tiếp tục hỗ trợ đồng euro.

Hôm thứ 2 ngày 10/1/2011, đến lượt Anh thu hút sự chú ý của Trung Quốc. Cùng với các hiệp định với Jaguar Land Rover và BP, ông Lý Khắc Cường đồng ý cho Vườn thú Edinburgh mượn một cặp gấu trúc, Tian Tian và Yuangguang, trong 10 năm.

Trong diễn văn chào đón ông Lý, Nick Clegg, Phó thủ tướng Anh, nêu rõ: “Những hiệp định ngày hôm nay sẽ đảm bảo 700 việc làm ở Vương quốc Anh và dự đoán có tiềm năng tạo ra thêm nhiều hơn nữa việc làm. Những hiệp định chúng ta thấy ngày hôm nay ...[chứng minh] động lực mà chúng ta đang cùng nhau xây dựng tiến tới những mối quan hệ mạnh mẽ và bền chặt hơn”.

(Báo Điện tử Doanh nhân Việt Nam toàn cầu)