Tư duy khoa học về phát triển không gian

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Kể từ ngày khởi công, khu đô thị mới Linh Đàm do TCty Đầu tư phát triển nhà và đô thị (HUD) làm chủ đầu tư đã tròn 10 năm. Từ đó, khái niệm đô thị mới gắn liền với cái tên Linh Đàm trong mọi hoạt động phát triển đô thị nói chung. Bởi đây là điểm khởi đầu cho 175 khu đô thị và khu nhà ở của Hà Nội hình thành, phát triển đã và đang đi vào hoạt động.

Người ta sẽ còn nhắc nhiều về Linh Đàm khi nói về khu đô thị mới ở VN. Để có được điều đó, Linh Đàm đã đáp ứng được các tiêu chí: 

Đổi mới tư duy

Cùng nhịp với làn gió đổi mới kinh tế - xã hội của những năm 90 thế kỷ trước, những người lãnh đạo ngành xây dựng đã có những gợi ý, đã chắp cánh cho nhà đầu tư cách nhìn mới, mạnh dạn,  phóng khoáng và nhận diện rõ về một không gian đô thị  phải được mở rộng về các hướng bằng những dự án khu nhà ở mới, đồng bộ, hiện đại.  Đó là dự án về  những khu đô thị mới.

Điều đáng phải nhắc lại đó là, ý tưởng của nhà quản lý ngành xây dựng, TP Hà Nội, các nhà quy hoạch, nhà đầu tư đã cùng chung một tư duy đổi mới. Họ đã gặp mặt trong tư tưởng và hội tụ thực tiễn bằng mô hình khu đô thị mới mang tên Linh Đàm – Hoàng Mai –  Hà Nội.

Phù hợp quy luật

Phát triển về quy mô, chất lượng, số lượng nhà ở và dịch vụ đô thị là một nhu cầu thiết thực của bất cứ đô thị nào. Nhưng bức xúc nhất lại là những đô thị có quy mô lớn, nơi tốc độ đô thị hoá xảy ra ở tốc độ cao. Vì vậy, chọn thành phố Hà Nội làm điểm xuất phát xây dựng đô thị mới là việc đã chọn một địa bàn, một địa chỉ mong đợi nhất về những khu ở mới cho một bộ phận rất lớn dân cư có nhu cầu ở và dịch vụ mới lớn nhất, nóng bỏng nhất. Đó là sự hợp lẽ giữa cung và cầu.

Nhìn nhận và so sánh

Đến nay có 95/125 khu đô thị mới đã hoàn thành đưa vào sử dụng trên địa bàn Hà Nội và các khu vực khác trên cả nước cho chúng ta có một hướng đi chung của các khu đô thị mới.

Về mặt quy hoạch không gian hợp lý, bởi cách sáng lập ra không gian hoạt động sống trong một đơn vị ở: cân bằng và hoàn thiện. Đa phần các dự án sau Linh Đàm có thể có mức độ tiện nghi cao hơn về không gian căn hộ. Nhưng lại kém hơn về  những không gian dành cho cộng đồng và những tiện ích, dịch vụ, cũng như độ thân thiện đối với cảnh quan, môi trường. Điều này có thể tìm được lời giải hay không ?

Riêng khu đô thị mới Linh Đàm có đáp số, bởi ở đây lợi ích, quyền lợi, nghĩa vụ, của DN và cộng đồng dân cư gắn chặt với nhau, đã tạo sự đồng thuận rõ rệt.

Đối với cảnh quan, kiến trúc, môi trường là ba yếu tố cơ bản và ưu việt của đô thị mới. Nếu như  một số dự án khu đô thị mới hình thành về sau ở mức độ nào đó các yếu tố này đang bị xâm phạm. Người dân ở những đô thị mới này bị tước đi phần nào quyền được hưởng các tiện nghi và cảm nhận cảnh quan khu vực, thì ở khu đô thị mới Linh Đàm được bảo đảm từ khi hình thành và đưa vào sử dụng sau này.  Điều đáng nói là cảnh quan tại khu vực Linh Đàm càng ngày càng hoàn thiện và đẹp hơn.

Đồng thuận - tiện nghi - kinh tế - hài hoà - nhân văn

Nếu chỉ nhìn nhận bằng cảm quan đơn giản và hình thức bên ngoài thì không thể hệ thống được những gì làm nên bản chất và đảm bảo cho sự tổng kết thực tiễn, tập hợp lý luận về đô thị mới. Vì vậy, chúng tôi cho rằng một số tiêu chí cơ bản sau đây cần nêu ra và đặt cho nó những mức độ cần thiết khi đánh giá một phương án quy hoạch xây dựng, tạo dựng, khai thác cảnh quan của các khu đô thị mới mà chúng ta tiếp tục thực thi theo yêu cầu của cuộc sống. Đó là, về cơ cấu không gian phải thích ứng với điều kiện thực tế của khu đất dự án; chặt chẽ về hệ thống không gian chức năng trong một đơn vị ở cân bằng về tiện nghi và sinh thái.

Về công trình kiến trúc, các hạng mục chính như nhà ở, các hệ thống công trình dịch vụ và hạ tầng xã hội phải đa dạng trong một thể thống nhất. Hiện đại, mới mẻ nhưng phải hài hoà với những không gian liền kề, với những khu vực phụ cận như các làng truyền thống chưa có điều kiện đô thị hoá.

Về cảnh quan đô thị, tiện ích đô thị, từ những kiến trúc nhỏ, tiểu cảnh chiếu sáng nghệ thuật hoành tráng trong đô thị, quảng cáo đều phải là mẫu mực về tỷ lệ độ thân thiện. Đảm bảo tính sinh động và đều chung mục đích phục vụ con người, mọi cư dân từ trẻ em cho đến người già và cả người không thường xuyên ở khu đô thị mới.

Về hạ tầng kỹ thuật, cấp điện, cấp nước, thông tin thu gom chất thải trước hết phải thích ứng với lối sống mới trong một tầm nhìn dài hạn. Vì vậy, phải đồng bộ, ngầm hoá, tiện lợi và an toàn , rẻ và bền.

Về cảm nhận khung cảnh yêu cầu phải được có trong thực tế cũng như trong tâm thức mọi người về độ mới mẻ, gần gũi, an toàn, thiện cảm đô thị. Đảm bảo mối quan hệ cộng đồng thân thiết, hoà đồng trong mọi hoàn cảnh.

Về quản lý, đây là yêu cầu căn bản của dịch vụ sau dự án mà các khu đô thị mới  thường bị chỉ trích nhiều vì liên quan đến trách nhiệm của chủ đầu tư đối với người dân trong khu đô thị; về bảo hành công trình, xử lý các sự cố liên quan đến sinh hoạt của cư dân tại đô thị. Ngoài ra, giá các chi phí dịch vụ, các cam kết về những điều kiện nói trên, việc thực thi các vụ việc liên quan để đảm bảo, duy trì sự hoạt động bình thường khu đô thị mới sau khi hình thành và những năm tiếp theo. Cho đến hiện tại những nội dung này khu đô thị mới Linh Đàm đã đáp ứng.

(Theo TS KTS Lê Đình Tri/dddn)