Chậm và lúng túng

Khởi tạo bởi : diembao |  Đăng bởi : tinkinhte  | Cập nhật: 12/07/2009 23:31

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Đề tài khoa học “Nghiên cứu thiết kế, chế tạo máy CNC sản xuất cốt thép của ống bê tông kích thước lớn” được đề nghị nghiệm thu cấp Nhà nước của Viện Máy và dụng cụ công nghiệp.

Tuy nhiên, trái với những kỳ vọng ban đầu, chính những vướng mắc trong việc phối hợp thực hiện giữa các cơ quan quản lý đã tạo ra lực cản khiến nhiều đơn vị KHCN tỏ ra thờ ơ với quyền lợi và sự tự chủ của mình.

Nơi mạnh dạn, nơi "ngoài cuộc"

Nước ta hiện có khoảng 1.200 tổ chức hoạt động nghiên cứu KHCN, tăng gần 2,5 lần so với năm 1995, với khoảng gần 700 tổ chức KHCN công lập, trong đó chỉ khoảng 10% là các cơ quan nghiên cứu cơ bản, chiến lược sẽ được Nhà nước bao cấp. Khoảng 70% phải chuyển sang hình thức tự trang trải kinh phí. 10% sẽ chuyển đổi sang thành các doanh nghiệp KHCN theo tinh thần NĐ 115... Quá trình chuyển đổi đến nay chưa đạt mục tiêu đề ra, thậm chí Bộ GD-ĐT, Bộ Y tế, Viện Khoa học xã hội Việt Nam với một số lượng lớn các cơ sở nghiên cứu cũng chưa thực hiện được bao nhiêu. Nhưng cũng có rất nhiều mô hình chuyển đổi thành công và đang phát triển tốt.

Theo Vụ KHCN (Bộ Công thương), các đơn vị thuộc Bộ đến nay hầu hết đã chuyển đổi mô hình hoạt động theo tinh thần NĐ 115 và có những chuyển biến tốt trong sản xuất, nghiên cứu, kinh doanh. Viện Nghiên cứu cơ khí, Viện Máy và dụng cụ công nghiệp bước đầu xây dựng và hình thành được lực lượng cán bộ trẻ kế cận, năng động, xây dựng và hình thành cơ sở vật chất khang trang, hiện đại hơn. Cũng như Bộ Công thương, TP Hồ Chí Minh được đánh giá là địa phương tích cực thực hiện NĐ 115, vì đến nay đã có 6/10 đơn vị được phê duyệt đề án chuyển đổi hoạt động và dự kiến hết quý II-2009 sẽ có thêm 2 đơn vị hoàn thành việc này.

Ông Nguyễn Hữu Quang (Trung tâm Ứng dụng kỹ thuật hạt nhân trong công nghiệp) cho biết, nhân lực sau khi chuyển đổi tăng gấp đôi, cơ sở hạ tầng - nghiên cứu của đơn vị được đầu tư mạnh và thu nhập của người lao động tăng từ 15-30% so với trước đây. Trung tâm cũng đã tạo được các nhóm làm việc với định hướng mạnh là địa chất hạt nhân, phát triển kỹ thuật hình ảnh trong công nghiệp, công nghệ tạo giống bằng đột biến phóng xạ. Hoạt động của đơn vị đã có tiếng vang trong khu vực và vùng Trung Đông.

Theo Bộ KHCN, có 5 vấn đề đang gặp trở ngại đối với việc thực hiện NĐ 115 là giao đất đai và tài sản của Nhà nước, đầu tư phát triển, đăng ký kinh doanh và miễn giảm thuế thu nhập doanh nghiệp (DN), chuyển sang cơ chế hợp đồng làm việc và chế độ hỗ trợ tinh giản biên chế, tiền lương và thu nhập tăng thêm. Ngoài ra còn là tư duy của các nhà khoa học, nhà quản lý chậm thay đổi; hiểu không đầy đủ hoặc hiểu sai tinh thần chỉ đạo, nội dung NĐ; bộ máy hành chính quan liêu...

Ông Nguyễn Hữu Quang cho biết thêm: Chính sách ưu tiên, ưu đãi quy định trong NĐ (ngoài miễn thuế thu nhập như với DN mới thành lập, được Quỹ hỗ trợ phát triển cho vay ưu đãi) chưa đến được với đơn vị đã chuyển đổi. Những chính sách khuyến khích cho các đơn vị đã chuyển đổi cũng chưa được triển khai cụ thể ở các cấp quản lý. "Do tình hình kinh tế trong giai đoạn khó khăn, đề nghị Nhà nước gia hạn thời gian miễn thuế thu nhập thêm 2 năm tiếp theo hoặc giảm mức thuế nộp đối với các đơn vị đã chuyển đổi" - ông Quang kết luận.

Trong khi đó, các đơn vị KHCN thuộc Bộ Công thương cho rằng, sau khi chuyển đổi họ lại gặp khó khăn trong việc vay vốn ngân hàng và hình thành nguồn vốn lưu động phục vụ cho hoạt động kinh doanh, chuyển giao công nghệ. Ngoài ra, việc chưa có văn bản hướng dẫn kinh phí hoạt động thường xuyên theo phương thức khoán tương ứng với nhiệm vụ được giao đối với các viện nghiên cứu chiến lược, chính sách.

Theo Bộ KHCN, ngày 31-12-2009 là thời điểm cuối để các tổ chức KHCN công lập hoàn thành chuyển đổi hoạt động theo NĐ 115 (các tổ chức KHCN địa phương được lùi thời hạn đến   31-12-2011). Rõ ràng, với khoảng thời gian ngắn ấy, nếu không nỗ lực thực hiện thì sẽ khó hoàn thành mục tiêu đề ra. Có không ít tổ chức KHCN hoạt động không tốt sẽ bị giải thể, ngược lại những đơn vị năng động sẽ được đầu tư mạnh và dường như đó mới là quy luật của hoạt động KHCN trong cơ chế thị trường mà Nhà nước muốn hướng tới..

(Theo Thế Dũng // Hanoimoi Online)