8. Giải quyết tranh chấp

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

8    Giải quyết tranh chấp

Trong nhiều trường hợp, bạn và người nhập khẩu có thể không thống nhất về trách nhiệm của hai bên trong việc thực hiện hợp đồng dẫn đến thiệt hại cho một trong hai bên và không thể đi đến hoà giải. Những trường hợp tranh chấp xảy ra như vậy đều nên đưa ra trọng tài giải quyết. Trọng tài là một hình thức dàn xếp vụ kiện ngoài toà, mang tính ràng buộc cả hai bên để xử lý tranh chấp phát sinh từ hợp đồng. Đây là phương pháp xử lý tranh chấp kín đáo (không công khai), có tính linh hoạt cao do các bên được tự do chỉ định trọng tài viên của riêng mình và tự do thỏa thuận về các trình tự, thủ tục giải quyết vụ tranh chấp như ngôn ngữ trọng tài, địa điểm trọng tài, luật áp dụng v.v... . Mọi chi phí về trọng tài sẽ do hai bên chịu. Nhưng bù lại, họ đi đến kết luận thống nhất cuối cùng – mà có thể được áp dụng ngay trong tập quán thương mại quốc tế.

Trọng tài khác với toà án ở bốn điểm: thứ nhất là thoả thuận trọng tài. Thông thường, Toà án được quyền thụ lý khi có tranh chấp giữa hai bên nhưng đối với trọng tài thì phải có sự thống nhất giữa hai bên là sẽ sử dụng trọng tài khi có tranh chấp và được qui định rõ trong hợp đồng. Thứ hai là quyền lựa chọn trọng tài. Nếu xử kiện bằng toà án, các bên không có quyền lựa chọn người phân xử thì với trọng tài, các bên được tự do chỉ định trọng tài viên của riêng mình. Thứ ba là tính trung lập và linh hoạt. Hãy xét trường hợp tranh chấp giữa công ty xuất khẩu Việt Nam và công ty nhập khẩu Nhật Bản. Tranh chấp sẽ được xử lý tại Toà án Việt Nam nếu công ty Nhật Bản là nguyên đơn, và ngược lại tại Toà án Nhật Bản nếu công ty Việt Nam khởi kiện. Với trọng tài, hai bên có thể lựa chọn, ví dụ trọng tài viên người Ai Cập hoặc Thụy Sĩ, và địa điểm trọng tài có thể diễn ra ở một nước thứ ba, như Ý chẳng hạn. Cuối cùng, phán quyết của trọng tài có hiệu lực quốc tế. Khi sử dụng Toà án, doanh nghiệp XK Việt Nam không thể dễ dàng cưỡng chế thi hành phán quyết của Việt Nam tại Nhật Bản và ngược lại. Tuy nhiên, phán quyết của trọng tài có thể được công nhận ở hầu hết các nước trên thế giới.

Bạn cũng cần lưu ý là trong điều khoản giải quyết khiếu nại phải đề cập rõ luật áp dụng. Ví dụ, trong hợp đồng xuất khẩu, điều khoản trọng tài có thể được qui định như sau: “Mọi tranh chấp phát sinh trong quá trình thực hiện Hợp đồng này nếu không thể giải quyết thông qua thương lượng giữa hai bên thì sẽ được đưa ra Uỷ ban Trọng tài Quốc tế Việt Nam theo đúng các Nguyên tắc Trọng tài Thương mại Quốc tế, phán quyết của trọng tài là chung thẩm và ràng buộc cả hai bên. Mọi chi phí về trọng tài sẽ do bên thua kiện chịu trừ phi có thoả thuận khác.“

Ở Việt Nam, Trung tâm trọng tài Quốc tế tại Việt Nam sẽ có trách nhiệm giải quyết các vụ tranh chấp phát sinh từ quan hệ kinh tế quốc tế như hợp đồng ngoại thương hoặc các vấn đề liên quan đến đầu tư, du lịch, vận chuyển và bảo hiểm quốc tế, chuyển giao công nghiệp, dịch vụ, tín dụng và thanh toán quốc tế… Để biết thêm thông tin về trọng tài, bạn có thể tham khảo website http://www.viac.org.vn/.
 

( Nguồn: VIETRADE/ITC/WTO/UNCTAD )