10 bí ẩn đời thường khoa học chưa thể giải đáp cặn kẽ (5)

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Ảnh: trwcsmallgroups

Tuổi vị thành niên

Tại sao con người lại trải qua thời niên thiếu - giai đoạn xáo trộn về mặt tâm sinh lý kéo dài từ 13 đến 19 tuổi trong khi tất cả các loài, kể cả linh trưởng – họ hàng gần với chúng ta – thì lại không?

Theo David Bainbridge ở Đại học Cambridge (Anh), tác giả quyển “Teenagers: A natural history” (Tuổi thanh thiếu niên – Lịch sử tự nhiên), có 2 manh mối quan trọng để lý giải tuổi vị thành niên. Thứ nhất là thời điểm tuổi thanh thiếu niên tiến hóa. Bằng chứng về sự tăng trưởng ở xương và răng của người tiền sử cho thấy tuổi vị thành niên xuất hiện khoảng 300.000-800.000 năm trước. Và không lâu sau thời gian này, não bộ của tổ tiên chúng ta trải qua thời kỳ phát triển lớn ra lần cuối để đạt đến kích cỡ ngày nay. Thứ hai là ảnh chụp não bộ và kết quả nghiên cứu sinh học thần kinh cho thấy bộ não trải qua thời kỳ tái tổ chức toàn diện vào những năm vị thành niên. Ở tuổi 20, kích cỡ bộ não tương đương như khi ta 12 tuổi.

Với Bainbridge, tuổi vị thành niên là thời kỳ cơ thể tập trung phát triển đầu óc có khả năng cân bằng giữa tâm lý và nhân sinh quan nhằm tạo nên đời sống khác biệt với những loài khác, hơn là chú trọng hoàn thiện về mặt sinh lý. “Không có tuổi thiếu niên, chúng ta không bao giờ trở thành con người thực thụ. Đây là giai đoạn quan trọng nhất đời người”, Bainbridge lý giải.

Trong khi đó, nhà nhân chủng học Barry Bogin ở Đại học Loughborough (Anh) lại có nhận định khác. Ông cho rằng ở tuổi thanh thiếu niên, con trai và con gái đều trải qua hình thái phát triển riêng. Với con gái, quá trình “trổ mã” ở tuổi thiếu niên xuất hiện sớm nên các em trông hoàn thiện về mặt giới tính nhiều năm trước khi sẵn sàng thực hiện thiên chức làm mẹ. Trái lại, con trai trưởng thành về mặt tính dục một thời gian dài trước khi phát triển ngoại hình đàn ông thực thụ.

Theo Bogin, điều đó cho phép các thiếu niên nam có được những thuộc tính riêng của nam giới, như sáng tạo ngôn ngữ, hóm hỉnh và khiếu nghệ thuật - giúp thu hút bạn khác phái. Theo Bogin, đầu tư thời gian ở tuổi vị thành niên để gia tăng nhận thức và tích lũy kinh nghiệm sống có thể giúp nâng cao cơ hội thành công trong cuộc sống.

(Theo Hoàng Điểu/CTO)