Những bí ẩn bên trong não bộ

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Có phải phụ nữ dễ xúc động hơn nam giới? Tại sao phim kinh dị đều rùng rợn? Và cảm giác đau đớn có thực sự do não quyết định? Những câu hỏi này vừa được giải đáp trong quyển sách về hoạt động của não, do Rita Carter, tác giả –diễn giả hàng đầu chuyên về lĩnh vực não người ở Anh, biên soạn.

Tại sao phụ nữ khóc nhiều hơn nam giới?

Não bộ của nam giới và phụ nữ khác nhau nhiều về mặt cấu trúc lẫn chức năng. Não người có hai bán cầu và đảm nhận nhiều chức năng khác nhau. Chúng được liên kết bởi thể chai – hệ thống mô thần kinh lớn nhất trong não giúp hai bán cầu trao đổi thông tin với nhau. Tuy nhiên, thể chai ở phụ nữ lớn hơn của nam giới một chút nên phần não điều khiển cảm xúc bên phải dễ dàng kết nối với phần não chi phối hoạt động phân tích bên trái. Đây được cho có thể là nguyên nhân lý giải tại sao phụ nữ dễ xúc động hơn nam giới. Thể chai lớn hơn cũng khiến phái yếu dễ bộc lộ cảm xúc thành suy nghĩ và lời nói.

Khi thực hiện những công việc phức tạp, giới quần thoa thường vận dụng cả hai bán đầu não – nghĩa là kết hợp hài hòa giữa tình cảm và lý trí trong khi nam giới có khuynh hướng sử dụng vùng não gắn liền với công việc hơn, đôi khi xem nhẹ yếu tố tình cảm.

Kích thước bộ não tỷ lệ nghịch với tuổi tác

Khi mới chào đời, bộ não của chúng ta chứa khoảng 100 tỉ tế bào thần kinh, tương đương não của người lớn. Tuy nhiên, quá trình trưởng thành giúp tế bào tạo nên các liên kết mới. Thời thơ ấu, hàng nghìn liên kết mới được tạo ra mỗi phút, nhưng tỷ lệ này sẽ giảm dần khi tuổi chúng ta ngày một lớn. Nhiều người cho rằng các tế bào não mới sẽ tiếp tục phát triển khi chúng ta lớn lên, nhưng thực tế ngược lại, nghĩa là tổng số tế bào thần kinh cũng như khả năng kết nối giữa các tế bào đều giảm, khiến bộ não teo lại. Sau 20 tuổi, khối lượng bộ não giảm bình quân 1 gam/năm và đến năm 90 tuổi, não bộ sẽ mất 5-10% dung tích.

Theo thời gian, hình dạng của bộ não cũng có nhiều thay đổi, chẳng hạn, các nếp gấp giãn ra và hình thành các mảng bám, ảnh hưởng khả năng kết nối giữa các tế bào thần kinh cũng như sức khỏe tâm thần. Uống nhiều bia rượu làm não teo lại. Tuy nhiên, tập thể dục thường xuyên được chứng minh có thể gia tăng dung tích não, qua đó giúp duy trì sức khỏe của não bộ khi về già.

Tinh bột – nguồn sống của não

Đường glucose là nguồn thực phẩm duy nhất nuôi sống não bộ và não bộ là cơ quan đói nhất trong cơ thể. Mặc dù chỉ chiếm 2% khối lượng cơ thể nhưng bộ não cần sử dụng tới 20% nguồn glucose hấp thu vào cơ thể. Lượng glucose này được hấp thu từ tinh bột và cung cấp cho não qua đường máu.

Mỗi ngày, não tiêu thụ 420 calorie, tương đương 1/5 lượng calorie cơ thể hấp thu trong ngày. Ngoài ra, do não không thể dự trữ glucose nên chất này luôn phải có sẵn trong máu. Không có glucose hoặc ôxy, não sẽ bị tổn thương nghiêm trọng chỉ sau 10 phút. Đó là lý do tại sao chúng ta cần hồi tỉnh bệnh nhân ngay khi phát hiện tim họ ngừng đập, để duy trì nguồn cung cấp glucose và ôxy lên não.

Cảm giác đau đớn thực sự xuất phát từ ý nghĩ

Mức độ phản ứng với cơn đau của cơ thể phụ thuộc một phần vào nếp cuộn trên não, bộ phận bên dưới đường rãnh nằm giữa hai bán cầu não, chạy dài từ trước ra sau. Chúng ta có thể phát triển khả năng gia giảm hoạt động tại khu vực nhận biết đau đớn này bằng cách tập lảng tránh cơn đau, giúp tạo ra tác dụng giảm đau. Ví dụ, nạn nhân bỏng có thể tự giảm đau bằng cách đeo kính tạo ảo giác để đưa mình vào môi trường mát lạnh, khiến bản thân không còn chú ý đến vết thương nữa.

(Theo THANH TRÚC // Cantho Online // Telegraph )