Các kỹ năng tiếp thị hiệu quả (12): Phân khúc thị trường, thị trường mục tiêu và định vị

Phân khúc thị trường, thị trường mục tiêu và định vị

Đầu thế kỷ 20 là giai đoạn thuận lợi cho các nhà sản xuất tại châu Âu và Bắc Mỹ. Lúc này, thị trường mang tính chất đại chúng: nhu cầu khách hàng cao, sản phẩm chưa phân hóa và đối thủ cạnh tranh còn tương đối ít.

Những nhà sản xuất đã nhanh chóng thỏa mãn thị trường ấy với số lượng lớn các sản phẩm đạt tiêu chuẩn. Có lẽ ví dụ điển hình nhất của sự kiện này là xe hơi Model T của hãng Ford. Các phiên bản của Model T đã hấp dẫn hàng triệu người say mê xe hơi đến điên cuồng.

Sau đó, sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt hơn và yêu cầu của khách hàng ngày càng cao hơn đã chấm dứt thời đại của hình thức marketing đại trà đối với nhiều chủng loại sản phẩm. Những yếu tố đó đã thúc đẩy các nhà sản xuất đa dạng hóa sản phẩm của mình theo hướng đáp ứng các nhu cầu riêng biệt của từng nhóm nhỏ khách hàng hoặc các phân khúc thị trường riêng. Các xe Model T đen tiêu chuẩn của Ford đã nhường chỗ cho chiến lược sản xuất các mẫu xe đa dạng của General Motors vào cuối thập niên 1920 để phù hợp với những túi tiền khác nhau của khách hàng. Trong số đó, Chevrolet xếp cuối cùng và Cadillac đứng ở vị trí đầu.

Việc chuyển hướng rời khỏi marketing đại trà đã tác động đến mọi ngành công nghiệp. Để minh chứng cho điều này, chúng ta hãy thử quan sát lĩnh vực thực phẩm dành cho vật nuôi. Trước đây các nhà sản xuất thực phẩm dành cho vật nuôi chỉ chào bán một loại thực phẩm khô dành cho mèo, thì nay họ chào bán nhiều loại sản phẩm đa dạng hơn, với nhiều sự chọn lựa về tiêu chuẩn và công thức cụ thể - cho mèo con, mèo lớn, mèo già, mèo bị béo phì, mèo bị chứng rụng lông bụng và mèo có vấn đề về thận… Trong các loại thực phẩm đóng hộp dành cho mèo, các nhà sản xuất hiện nay chào bán ít nhất 10 loại hương vị khác nhau.

Kết quả cuối cùng của xu hướng tách rời khỏi hình thức marketing đại trà là các công ty đang tìm cách nhận biết các nhu cầu và thị hiếu riêng biệt của khách hàng thuộc các phân khúc thị trường ngày càng nhỏ hơn. Chiến lược này giúp các công ty có cơ sở để thiết kế và sản xuất các loại hàng hóa và dịch vụ phục vụ cho từng cá nhân khách hàng.

Nhìn chung, hầu hết các công ty hoạt động theo cơ chế vận hành liên tục giữa các thái cực của việc sản xuất hàng loạt và sản xuất cho "các thị trường của một đối tượng khách hàng". Ví dụ: Dell xây dựng một hệ thống máy tính có các đặc tính kỹ thuật theo nhu cầu của khách hàng với các linh kiện và phần mềm có phạm vi sử dụng tương đối rộng. Phần mềm kế toán Peachtree có những phiên bản đặc biệt dành cho các nhà sản xuất, các nhà bán lẻ, và các tổ chức phi lợi nhuận. Các nhà sản xuất xe hơi đồng ý cho khách hàng đặt hàng xe theo màu sắc ưa thích và chọn lựa nhiều phương án khác nhau (dĩ nhiên là trong một giới hạn nào đó). Họ cũng đang nỗ lực thúc đẩy những cải tiến trong công việc để một ngày không xa, khách hàng có thể thực hiện tất cả những việc này trên mạng và xe mới theo yêu cầu sẽ được giao đến tận nhà chỉ trong vòng vài tuần.

Khả năng sản xuất theo nhu cầu khách hàng là một chức năng tiên tiến trong công nghệ sản xuất linh động, thiết kế sản phẩm theo hình thức linh kiện tháo rời được… và thường được biết đến với thuật ngữ sản xuất hàng loạt theo yêu cầu của khách hàng. Đây là một phương pháp sản xuất vận dụng những tiến bộ nói trên để tạo ra các sản phẩm và dịch vụ đáp ứng những nhu cầu riêng biệt của từng nhóm đối tượng khách hàng cụ thể. Theo quan điểm của B. Joseph Pine II, sản xuất hàng loạt theo yêu cầu của khách hàng là sản xuất từng loại hàng hóa và dịch vụ theo nhu cầu của khách hàng với mức giá sản xuất hàng loạt. Trong thực tế, hình thức phục vụ thị trường dành cho một đối tượng khách hàng nào đó còn tương đối ít và chỉ giới hạn ở một số lĩnh vực như huấn luyện viên thể dục thể hình cá nhân, thợ may riêng, nhà tư vấn kinh doanh…

Các tác động tương tự góp phần thúc đẩy công ty theo đuổi cơ chế vận hành liên tục từ thị trường đại chúng đến thị trường theo yêu cầu của một đối tượng khách hàng, đòi hỏi các công ty phải xem xét kỹ lưỡng về phân khúc thị trường, nhắm đến thị trường mục tiêu và định vị công ty trên thị trường, cũng như các công cụ thương mại. Tất cả những vấn đề này sẽ được trình bày trong nội dung chương này.