“Chiếc roi điện” của Mát-xcơ-va

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Nga vừa có một tuyên bố gây chấn động khi cho biết sẽ tấn công phủ đầu bằng vũ khí hạt nhân để tự vệ trước bất kỳ hành động gây hấn nào. Lời tuyên bố được người đứng đầu Hội đồng An ninh Nga Ni-cô-lai Pa-chu-xép đưa ra hôm 14-10, giữa lúc Ngoại trưởng Mỹ Hi-la-ri Clin-tơn đang có chuyến thăm Nga để thảo luận về một số vấn đề nóng trên thế giới, trong đó có Hiệp ước Cắt giảm vũ khí hạt nhân.

Sự kiện này khiến cộng đồng quốc tế không khỏi nghi ngại một thời kỳ hòa hoãn trên phạm vi toàn cầu vừa được "nhen nhóm" khi quan hệ Nga - Mỹ ấm lên có thể được thay thế bởi một sự căng thẳng mới.

Tuy nhiên, theo ông Pa-chu-xép, tuyên bố này hoàn toàn nằm trong học thuyết quân sự mới nhất của Nga, được điều chỉnh dựa trên học thuyết năm 2000 cho phù hợp với tình hình quốc tế hiện nay. Nga cho rằng, mặc dù việc nghiên cứu quan hệ quốc tế cho thấy sự dịch chuyển trọng tâm từ các cuộc xung đột quân sự quy mô lớn sang các cuộc vũ trang và chiến tranh cục bộ, song các mối đe dọa cũ đối với Nga vẫn chưa mất đi. Việc Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) vẫn không ngừng mở rộng về phía đông, đồng thời tăng cường hoạt động quân sự và các lực lượng chiến lược của Mỹ vẫn tích cực tập trận nhằm hoàn thiện khả năng sử dụng vũ khí hạt nhân là một trong số những minh chứng rõ ràng cho điều đó. Ngoài ra, xu hướng phổ biến công nghệ hạt nhân, hóa học, sinh học, sản xuất vũ khí giết người hàng loạt, sự gia tăng khủng bố quốc tế hay những cuộc chiến ngày càng quyết liệt giành các nguồn năng lượng và tài nguyên khác vẫn là những nguy cơ tiềm tàng gây bất ổn. Do đó, Mát-xcơ-va cần có những điều chỉnh trong học thuyết quân sự để tăng khả năng phản ứng linh hoạt và kịp thời đối với những thay đổi trong giai đoạn trung hạn.

Cũng theo học thuyết quân sự điều chỉnh, ưu tiên của Nga là tiếp tục duy trì quy chế cường quốc nguyên tử có khả năng thực hiện kiềm chế hạt nhân nhằm ngăn chặn hành động xâm lược chống Nga và các đồng minh, giữ gìn hòa bình theo nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc và các tổ chức an ninh tập thể khác. Đặc biệt, trong những tình huống khẩn cấp đối với an ninh quốc gia, Nga không loại trừ khả năng thực hiện đòn tấn công phủ đầu lực lượng xâm lược, cả trên quy mô lớn cũng như tầm khu vực và địa phương.

Tuyên bố trên được cho là có thể sẽ khiến Gru-di-a "lạnh gáy" khi giữa hai quốc gia láng giềng này đã từng xảy ra cuộc chiến tranh chớp nhoáng vào tháng 8 năm ngoái, mặc dù Nga khẳng định học thuyết quân sự mới không nhằm vào bất kỳ đối thủ hay đối tác nào của Mát-xcơ-va. Gru-di-a cũng đã lập tức có phản ứng đáp trả khi cho rằng, đây chỉ là một động thái chính trị và sẽ không gây đe dọa thực sự đối với Tbi-li-si. Ngược lại, chính sách này muốn hướng thẳng tới các cường quốc thế giới, đặc biệt là Mỹ, với mục đích giành lại tầm ảnh hưởng và do vậy sẽ chỉ châm ngòi cho những phản ứng chính trị tiêu cực từ phương Tây.

Trên thực tế, "chiến lược tấn công phủ đầu" không phải là một khái niệm mới mẻ trong quan hệ chính trị, quân sự thế giới. Chiến lược này đã được nâng tầm thành học thuyết dưới thời chính quyền cựu Tổng thống Mỹ Gioóc-giơ Bu-sơ sau cuộc tấn công khủng bố ngày 11-9-2001, khi ông cho rằng răn đe không có ý nghĩa đối với những kẻ khủng bố trong bóng tối và kiềm chế không phải là giải pháp đối với những quốc gia có khả năng phổ biến vũ khí giết người hàng loạt. Tuy nhiên, trước đó hành động này đã được xem là sự lựa chọn của Oa-sinh-tơn với việc tiến hành các cuộc tấn công hạn chế vào khu vực quân sự hoặc căn cứ của khủng bố tại Li-bi, Xu-đăng và Áp-ga-ni-xtan.

Chiến lược tấn công phủ đầu đã trở thành "chiếc roi điện" khiến các nước khác phải "dè chừng". Kẻ ủng hộ coi đó là sự phản ứng khôn ngoan đối với khủng bố và các nước cứng đầu. Người phản đối lại cho rằng, học thuyết chỉ làm tăng thêm sự bất tín giữa các đồng minh và khiến các nước cứng đầu càng cứng đầu hơn. Do đó, việc Nga để ngỏ khả năng tấn công phủ đầu bằng hạt nhân, cho dù chưa tới mức gây "băng giá" trong quan hệ quốc tế, vì Nga và các cường quốc, đặc biệt là Mỹ và NATO đang cần nhau vì những mục đích chung và riêng. Song với tuyên bố mới trên cơ sở học thuyết cũ này, Nga dường như đã đạt được một mục tiêu, đó là khẳng định vị thế của mình như một siêu cường nhằm xây dựng một thế giới đa cực.

(Theo Minh Nhật // Hanoimoi Online)