Afghanistan, vũng lầy mới của Mỹ và NATO

Theo kế hoạch, kết quả chính thức của cuộc tổng tuyển  cử  sẽ được công bố vào ngày 17-9 tới. Ðến nay, quá trình kiểm phiếu đã đến giai đoạn chót, nhưng khó có thể nói rằng kết quả bầu cử, nhất là bầu cử tổng thống sẽ được công bố đúng hạn dự kiến. Nguyên nhân chính là ngày càng có quá nhiều khiếu nại  nghiêm trọng về vi phạm luật bầu cử và gian lận. Ủy ban giải quyết khiếu nại bầu cử tại Afghanistan cho biết, Ủy ban đã nhận được rất  nhiều đơn khiếu nại, trong đó có gần một nghìn đơn loại A, tức là không thể không được xem xét. Ngoài các cáo buộc gian lận, các cử tri nói rằng có rất nhiều phiếu không hợp lệ, như đục lỗ đánh dấu phiếu không đúng quy cách, mực để điểm chỉ ở nhiều khu vực bỏ phiếu có thể tẩy xóa dễ dàng... Ðiều này khiến người dân Afghanistan và dư luận rất bất bình. Bởi lẽ, liên quân chiếm đóng và chính quyền Kabul đã phải lùi thời hạn bầu cử gần nửa năm để chuẩn bị bầu cử chu đáo và truy quét quân Taliban, tạo thuận lợi cho ứng cử viên H.Karzai. Như vậy, nhiều khả năng thời điểm công bố kết quả cuối cùng sẽ phải lùi lại do Ủy ban giải quyết khiếu nại phải tiến hành điều tra và làm rõ.

Vả lại,  kết quả những đợt kiểm phiếu vừa xong cho thấy, ứng cử viên tổng thống, đương kim Tổng thống H.Karzai đang dẫn đầu nhưng khó có thể giành được hơn 50% số phiếu bầu để thắng cử. Trong trường hợp không ứng cử viên nào giành được quá 50% số phiếu bầu, vòng bầu cử thứ hai sẽ được tổ chức vào tháng 10. Chủ tịch Ủy ban bầu cử độc lập (IEC) Ða-út Na-gia-phi cho biết, IEC đã sẵn  sàng tổ chức bầu cử tổng thống vòng hai và đang gấp rút  chuẩn bị phiếu bầu. Hai ứng cử viên ở vòng hai sẽ là đương kim Tổng thống H. Karzai và cựu Bộ trưởng Ngoại giao Abdullah Abdullah, hai người giành được nhiều phiếu ủng hộ nhất tại vòng một. "Trận đấu" giữa hai ứng cử viên được cảnh báo diễn ra cực kỳ quyết liệt. Tại vòng một, cả hai bên đều đưa ra những cáo buộc lẫn nhau về cuộc bầu cử. Ông Abdullah cho rằng Tổng thống Karzai sử dụng quyền hành để thao túng cuộc bầu cử và tuyên bố sẽ rút khỏi liên minh nếu đương kim Tổng thống giành thắng lợi. Trong khi đó, ông Karzai cho rằng có gian lận trong chiến dịch tranh cử của ông Abdullah. Hai ông này thuộc các tộc người khác nhau  và nhận được sự ủng hộ của các tầng lớp khác nhau, trong khi cuộc xung đột  sắc tộc đang diễn ra gay gắt và phức tạp ở nước này.

Trong khi người dân Afghanistan đang chờ đợi kết quả bầu cử với nhiều tranh cãi, thì bạo lực ở miền nam và miền đông nước này  tiếp diễn ác liệt. Quân Mỹ và NATO mặc dù đã liên tiếp tiến hành các cuộc càn quét nhằm  chia rẽ và tiêu diệt quân  nổi dậy Taliban. Song, hiệu quả không như mong muốn. Với chiến thuật chiến tranh du kích, quân Taliban không những bảo toàn lực lượng mà còn tổ chức nhiều cuộc tiến công liên quân. Họ thực hiện những trận đánh ở ngay Thủ đô Kabul, bắn rốc-két vào  khu vực sứ quán Mỹ và các nước phương Tây khác ở giữa thủ đô. Taliban ở nước Pakistan láng giềng cũng tiến hành các hoạt động phá hoại và ngăn chặn việc tiếp tế hậu cần của NATO từ Pakistan sang Afghanistan. Bộ Quốc phòng  Mỹ thừa nhận, tháng 8 trở thành tháng bất ổn nhất ở nước này kể từ đầu năm đến nay. Tháng 8 cũng là tháng liên quân NATO bị thương vong nhiều nhất trong tám năm qua. Theo Bộ Quốc phòng Mỹ, tổng số quân Mỹ bị chết trong cuộc chiến tranh ở Afghanistan là 732 binh sĩ, trong đó có bốn sĩ quan Cục Tình báo trung ương Mỹ. Tạp chí Mỹ Newsweek số ra đầu tháng 8 nêu rõ, cuộc chiến tranh Afghanistan đang là "cơn ác mộng đối với quân Mỹ".

Tình hình chính trị và an ninh tại Afghanistan cho thấy, Mỹ và NATO chưa tìm ra được phương kế  hữu hiệu nào để có thể chấm dứt cuộc chiến tranh, trái lại càng bị sa lầy và bị tổn thất cả về người và tiền của. Tiếp theo Iraq, Afghanistan  đang là "mồ chôn" quân Mỹ và liên quân.  Thời gian gần đây, đại diện Chính phủ Mỹ và nhiều nước đồng minh, Tổng thư ký mới của NATO... liên tiếp đến Afghanistan nắm tình hình và thảo luận với chính quyền của Tổng thống H.Karzai  các biện pháp chống lại sự trỗi dậy của Taliban và các lực lượng nổi dậy khác. Chính quyền Washington triển khai chiến lược mới ở Afghanistan và Pakistan, được gọi là "Kế hoạch Afpak", đưa thêm 30 nghìn binh sĩ và thay chỉ huy tối cao liên quân tại Afghanistan, nâng tổng số quân Mỹ lên 63 nghìn người, đồng thời kêu gọi  các nước đồng minh NATO đưa thêm binh sĩ của mình tới chiến trường này. Tổng số quân Mỹ và NATO đã lên đến 103 nghìn người cùng với 300 nghìn binh sĩ các lực lượng vũ trang địa phương. Bộ Quốc phòng Mỹ đang xem xét đề  xuất đưa thêm năm nghìn quân Mỹ nữa tới Afghanistan trong những tháng cuối năm 2009. Mỹ và NATO công khai tuyên bố, cuộc chiến tranh tại Afghanistan  là ưu tiên hàng đầu trong chính sách của mình.

Ngày 2-9, các đặc phái viên về Afghanistan của Mỹ, Anh, Pháp, Ðức và LHQ đã họp tại Pa-ri để thảo luận về tình hình Afghanistan và Pakistan.  Trước đó, đánh giá về tình hình Afghanistan hiện nay, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ  R. Ghết cho rằng, bức tranh Afghanistan có nhiều điểm sáng và nhiều điểm tối, Mỹ và NATO "đang đứng trước hàng loạt thách thức". Ông này từ chối đưa ra đánh giá về hiệu quả của chính sách của Mỹ tại đây với lý do "chiến lược mới đang được triển khai".  Trong báo cáo đánh giá tình hình Afghanistan gửi lên Bộ Quốc phòng Mỹ, Tư lệnh mới của lực lượng Mỹ và NATO tại nước này, tướng Stanley McChrystal nhấn mạnh, thực tế đang diễn ra tại Afghanistan  là "nghiêm trọng". Một số chính phủ đồng minh tỏ ra thờ ơ với yêu cầu của Mỹ đưa  thêm binh sĩ tới Afghanistan.

Chính quyền Mỹ vẫn quyết theo đuổi giải pháp quân sự, nhưng cũng đã đề xuất đàm phán với các phần tử Taliban ôn hòa trên thế mạnh. Tuy nhiên, lãnh đạo Taliban đáp lại bằng tuyên bố, họ chỉ ngồi đàm phán với chính quyền Kabul sau khi quân chiếm đóng nước ngoài rút hết khỏi Afghanistan. Tổng thống H. Karzai cam kết,  nếu tái đắc cử tổng thống, ông sẽ tăng cường đàm phán hòa bình với Taliban cũng như các nhóm nổi dậy khác. Chính quyền Kabul công khai bày tỏ bất bình và phản đối hoạt động của liên quân NATO, đặc biệt là các cuộc ném bom giết hại hàng loạt dân thường và đòi phải trừng trị đích đáng những kẻ phạm tội này. Mâu thuẫn giữa Mỹ và chính quyền Karzai còn ở trong cách điều hành chính quyền  và xây dựng lại đất nước, cũng như quan hệ với các quốc gia khác.

Cuộc chiến tranh của Mỹ ở Afghanistan đang là "canh bạc" mạo hiểm đối với chính quyền của Tổng thống B.Obama. Báo Mỹ Slate số ra mới đây đã đăng bài của Phrét Kcáp-len, người viết chuyên mục "Chuyện chiến tranh" cho rằng, Mỹ sẽ không thể giành chiến thắng ở Afghanistan. Tuy nhiên, thất bại ở Afghanistan chưa phải là không thể  tránh được. Sau cuộc thảo luận giữa chính quyền Mỹ, các nhà sử học về chiến tranh của Mỹ do Tổng thống B.Obama tổ chức mới đây ở Washington, các  sử gia Mỹ cho biết, chính quyền Mỹ đang cân nhắc giữa việc tiếp tục cuộc chiến tranh và rút lui. Tổng thống B.Obama đã nhận thấy nguy cơ bị sa lầy ở Afghanistan và tác hại nghiêm trọng của nó đối với sinh mệnh chính trị của ông ta.

[ Trở về]