Bạo lực dữ dội nhất trong 20 năm qua ở Somalia

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Nạn nhân trong các cuộc xung đột vũ trang ở Thủ đô Mogadishu. Ảnh Reuters

Các cuộc xung đột bùng nổ dữ dội giữa lực lượng nổi dậy và quân chính phủ Somalia trong mấy tuần qua đã biến tháng Ramadan của người hồi giáo trở thành tháng "bạo lực tồi tệ nhất" trong 20 năm qua ở Somalia. Bạo lực làm hàng trăm người chết khiến cộng đồng quốc tế lo ngại gây mất ổn định khu vực vùng sừng Châu Phi.

Sau khi lực lượng Hồi giáo nổi dậy Al Sabab ở Somalia bác bỏ yêu cầu của chính phủ ngừng bắn trong tháng Ramadan của người Hồi giáo, chỉ bốn ngày trong tuần đầu tháng 9 đã có 32 người chết và 82 người bị thương khi các tay súng tiến công nhiều cơ sở quan trọng của chính phủ ở Thủ đô Mogadishu. Trước đó, chỉ trong một tuần giữa tháng 8, hơn 100 người chết trong các cuộc giao tranh. Các cuộc xung đột nổ ra liên tiếp ở khu vực miền trung và miền nam nước này khi quân đội ủng hộ chính phủ nỗ lực giành lại các thị trấn chiến lược từ tay quân nổi dậy. Sau khi Mỹ mở cuộc tiến công tiêu diệt một thủ lĩnh Al Qaeda ở miền nam Somalia hôm 14-9, nhóm Al Sabab lại kêu gọi các tay súng nước ngoài gia nhập lực lượng này để tuyên chiến với chính phủ được Mỹ và phương Tây ủng hộ. Bạo lực đã làm Thủ đô Mogadishu rơi vào tình trạng tồi tệ nhất trong 20 năm qua, kể từ khi bạo lực bùng nổ đầu năm 2007 ở Somalia, đã làm 18 nghìn người chết và 1,5 triệu người mất nhà; khoảng 3,76 triệu người dân cần viện trợ khẩn cấp.

Chính phủ của Tổng thống S.Ahmed, người từng là thủ lĩnh một nhóm Hồi giáo nổi dậy ở Somalia, thành lập sau 18 năm nội chiến và được LHQ ủng hộ với hy vọng đem lại sự ổn định cho quốc gia vùng Sừng châu Phi này. Tuy nhiên, Somalia vẫn chìm trong xung đột giữa các lực lượng gồm: A-lu Xu-na, một nhóm Hồi giáo theo đường lối ôn hòa ủng hộ chính phủ với hai nhóm Hồi giáo nổi dậy Al Sabab và Hi-bun I-xlam theo đường lối cứng rắn. Hai nhóm nổi dậy này phối hợp với nhau đòi lật đổ chính phủ và áp đặt luật Hồi giáo hà khắc ở Somalia. Mỹ đã liệt Al Sabab vào danh sách các nhóm khủng bố.

Theo các nhà phân tích, đây là nhóm nổi dậy được trang bị về quân sự và tài chính mạnh nhất. Trong những tháng qua, lực lượng nổi dậy đã mở các cuộc tiến công và giành quyền kiểm soát một phần lãnh thổ ở Thủ đô Mogadishu, miền trung và phần lớn khu vực miền nam nước này. Ðây là khu vực có vị trí chiến lược gồm cảng biển quan trọng Ki-xma-y-u, các thị trấn Bu-la-ha-oa và Lu-úc giáp biên giới Kê-ni-a và Ê-ti-ô-pi-a. Lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên minh châu Phi (AU) gồm 5.000 quân từ U-gan-đa và Bu-run-đi, được triển khai ở Mogadishu từ năm 2007, song chưa bảo đảm được an ninh ở những nơi trọng yếu như sân bay, bến cảng và dinh tổng thống. Lực lượng này thường xuyên bị quân nổi dậy tiến công.

Theo các nhà phân tích, tình hình Somalia còn trở nên phức tạp hơn khi các nhóm nổi dậy Al Sabab và Hi-bun I-xlam cáo buộc quân đội Ê-ti-ô-pi-a tiếp tục hậu thuẫn lực lượng ủng hộ chính phủ Somalia trong các cuộc tiến công vừa qua. Năm 2006, Ê-ti-ô-pi-a đã đưa quân vào Somalia nhằm tiến công lực lượng Hồi giáo ở Thủ đô Mogadishu. Quốc gia láng giềng này đã rút quân khỏi Somalia vào đầu năm nay và bác bỏ mọi cáo buộc về việc họ đã đưa quân trở lại Somalia. Trong khi đó, nước láng giềng Ethiopia từng thù địch với Ethiopia, bị Mỹ và Chính phủ Somalia cáo buộc cung cấp vũ khí và huấn luyện cho lực lượng nổi dậy ở Somalia lại cho rằng, chính Mỹ đang "đổ thêm dầu vào lửa" trong cuộc nội chiến ở Somalia khi gửi quân trợ giúp chính phủ của Tổng thống S.A-mét. Nhiều cơ quan tình báo phương Tây cho rằng, cuộc nội chiến kéo dài 18 năm ở Somalia và xung đột bùng nổ dữ dội trong thời gian qua đang biến quốc gia vùng Sừng châu Phi này thành "thiên đường" cho phiến quân Hồi giáo tiến hành các cuộc tiến công ở nước này và khu vực.

Tháng ba năm nay, trong một đoạn băng, Thủ lĩnh Al Qaeda O.Bin Laden đã kêu gọi người dân Somalia lật đổ Tổng thống A-mét. Mối liên hệ giữa lực lượng nổi dậy ở Somalia và mạng lưới khủng bố Al Qaeda được khẳng định khi cảnh sát Australia đã vạch trần một âm mưu tiến công một căn cứ quân sự ở Sydney  được tiến hành bởi các tay súng có liên quan Al Sabab. Mỹ cũng cam kết giúp đỡ Chính phủ Somalia và nói rằng, nhóm Hồi giáo Al Sabab cũng sẽ là mối đe dọa đối với Mỹ khi chúng thu hút các phần tử Al Qaeda tới quốc gia vùng Sừng châu Phi này. Ngày 14-9 vừa qua, Mỹ đã dùng bốn máy bay lên thẳng tiến công một đoàn xe nghi chở các phần tử Al Qaeda ở làng Ê-rin, cách Thủ đô Mogadishu khoảng 200 km về phía nam, tiêu diệt Xa-lết Na-han, một phần tử đầu sỏ của mạng lưới khủng bố Al Qaeda và bốn tay súng Somalia. Cơ quan điều tra liên bang Mỹ (FBI) cho biết, Xa-lết Na-han, 30 tuổi, người Kenia, là một phần tử nguy hiểm đang bị cơ quan này truy nã vì liên quan một số vụ tiến công khủng bố ở Kenya năm 2002, trong đó có vụ đánh bom xe một khách sạn làm 15 người thiệt mạng. Tuy nhiên, sự việc này cũng làm lo ngại về nguy cơ thổi bùng làn sóng chống Mỹ và phương Tây ở nước này.

Trước những diễn biến phức tạp ở Somalia, cộng đồng quốc tế kêu gọi những nỗ lực ủng hộ chính phủ Somalia. Tổng thống A-mét đã tới nước láng giềng Gi-bu-ti nhằm thảo luận với các nhà lãnh đạo khu vực các biện pháp tăng cường lực lượng gìn giữ hòa bình của AU ở Thủ đô Mogadishu, đồng thời kêu gọi triển khai một lực lượng của LHQ tại đây.

(Theo BẢO TRÂN // Báo Nhân dân điện tử)