Chính trường Nhật Bản trước những biến động khó lường

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

hính trường Nhật Bản đang bước vào giai đoạn có thể diễn ra những biến động lớn khó lường, mà cuộc bầu cử Hội đồng TP Tokyo ngày 12-7 có thể là một dấu mốc quan trọng. Ông T. Aso, Thủ tướng đồng thời là Chủ tịch đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền đang đứng trước nhiều sức ép từ cả trong lẫn ngoài Chính phủ và LDP.

Các kết quả thăm dò dư luận do hãng tin Kyodo và nhật báo Mainichi (Nhật Bản) tiến hành trong tháng 6 vừa qua cho thấy, tỷ lệ ủng hộ Chính phủ của Thủ tướng Aso đã giảm mạnh xuống dưới ngưỡng an toàn. Ðây là tháng thứ hai liên tiếp tỷ lệ ủng hộ Thủ tướng Aso giảm sau khi đảng Dân chủ Nhật Bản (DPJ) đối lập bầu chủ tịch mới. Theo kết quả thăm dò của Kyodo, tỷ lệ ủng hộ Chính phủ Aso chỉ còn 17,5%, giảm 8,7% so với cuộc thăm dò trong tháng trước. Ðây là tỷ lệ ủng hộ thấp nhất đối với chính quyền của LDP trong các cuộc thăm dò dư luận do Kyodo tiến hành từ trước tới nay. Liên quan cuộc bầu cử Hạ viện sắp tới (nếu theo đúng lịch trình sẽ diễn ra vào tháng 10 tới, sau khi nhiệm kỳ Hạ viện hiện nay kết thúc vào tháng 9), chỉ có 18,7% số người được hỏi ủng hộ đảng LDP trong khi có tới 47,8% số người ủng hộ DPJ.

Niềm tin của người dân đối với Chính phủ của Thủ tướng Aso và LDP giảm nhanh chóng do ông Aso để xảy ra tình trạng bất đồng nội bộ và bê bối tài chính liên quan một số thành viên Chính phủ. Các cuộc thăm dò nói trên được tiến hành chỉ ít ngày sau khi Bộ trưởng Nội vụ và Truyền thông K. Hatoyama, một trong những đồng minh thân cận nhất của Thủ tướng Aso, tuyên bố từ chức do bất đồng về việc Thủ tướng Aso tái bổ nhiệm Chủ tịch Tập đoàn Bưu chính Y. Nishikawa. Kết quả thăm dò cho thấy, 74,8% số người được hỏi không muốn ông Hatoyama từ chức và 75,5% cho rằng, ông Nishikawa nên từ chức Chủ tịch Tập đoàn Bưu chính. Quá trình tư nhân hóa tập đoàn này, được thúc đẩy từ thời ông J. Koizumi làm Thủ tướng, đã diễn ra rất khó khăn và phức tạp vì đụng chạm lợi ích của nhiều nhóm quyền lực mạnh trên chính trường Nhật Bản. Ông Hatoyama là bộ trưởng thứ ba trong Chính phủ Aso từ chức kể từ khi ông Aso lên làm Thủ tướng tháng 9-2008. Bộ trưởng Tài chính K. Yosano và cựu Bộ trưởng Cải cách hành chính Y. Watanabe gần đây bị cáo buộc nhận tổng cộng 90 triệu yên quyên góp từ một công ty thông qua một tổ chức chính trị giả, vi phạm luật kiểm soát các quỹ chính trị, trong đó cấm các doanh nghiệp đóng góp tài chính cho các đảng phái chính trị thông qua bên thứ ba. Dư luận Nhật Bản rất "dị ứng" với các vụ bê bối tài chính liên quan các quan chức chính quyền. Hồi đầu năm nay, tỷ lệ ủng hộ đối với Chính phủ của Thủ tướng Aso cũng đã xuống rất thấp (nhưng chủ yếu là do không kịp "trở tay" với khủng hoảng tài chính toàn cầu), trong khi sự ủng hộ của người dân với đảng DJP đối lập tăng, nhưng chỉ vì Chủ tịch DJP lúc đó là I. Ozawa dính bê bối tài chính phải từ chức mà đảng này lập tức mất điểm và tỷ lệ ủng hộ đối với Chính phủ của ông Aso lại được vực dậy.

Tỷ lệ ủng hộ Chính phủ của Thủ tướng Aso giảm mạnh đã tạo điều kiện cho làn sóng yêu cầu ông từ chức trong nội bộ LDP dâng cao, trong bối cảnh ngày càng nhiều quan chức trong liên minh cầm quyền hiện nay giữa LDP và đảng Công minh lo ngại sẽ không duy trì được quyền lực sau cuộc bầu cử sắp tới. Tình trạng chia rẽ trong nội bộ đảng LDP cầm quyền gia tăng mạnh trước thềm tổng tuyển cử. Lâu nay đã diễn ra cạnh tranh gay gắt giữa ba phái lớn trong LDP là các nhóm Heisei, Seiwa và Kochikai đều do những nhân vật nhiều ảnh hưởng trong LDP lãnh đạo. Nhiều nhân vật hàng đầu của đảng DJP đối lập, trong đó có cựu Chủ tịch M. Koga, đương kim Chủ tịch Y. Hatoyama và Tổng thư ký K. Okada đã từng là thành viên của LDP trước khi rời bỏ đảng này do sự tranh giành quyền lực trong nội bộ đảng. Cuối tháng 6, hai nhóm nghị sĩ LDP, một do cựu Tổng thư ký LDP H. Nakagawa đứng đầu với sự tham gia của cựu Thủ tướng J. Koizumi, một do cựu Chánh văn phòng Chính phủ Y. Shiozaki chủ trì, đã tổ chức các cuộc họp riêng rẽ, nhưng đều nhắc lại yêu cầu Thủ tướng Aso từ chức và thúc đẩy việc bầu lãnh đạo mới của đảng trước khi nhiệm kỳ Chủ tịch LDP của ông Aso kết thúc vào tháng 9 tới.

Trong tình hình nêu trên, dễ hiểu khi các cuộc thăm dò ý kiến cho thấy, đảng DJP đối lập đang dẫn trước LDP trong cuộc chạy đua vào Hạ viện và có cơ hội chấm dứt vị trí cầm quyền của LDP đã kéo dài hơn năm thập kỷ. Chính cựu Thủ tướng của LDP J. Koizumi đã cảnh báo, cuộc tổng tuyển cử sắp tới sẽ "khó khăn chưa từng thấy" đối với LDP và đảng này nên sẵn sàng đối mặt khả năng thất bại.

Trước sức ép từ cả trong lẫn ngoài, Thủ tướng Aso đang cân nhắc việc thay đổi các vị trí lãnh đạo cấp cao của LDP và một số thành viên Chính phủ nhằm nâng cao tỷ lệ ủng hộ trước thềm bầu cử. Ông Aso khẳng định, sẽ không từ chức Thủ tướng cũng như Chủ tịch LDP trước khi diễn ra tổng tuyển cử, đồng thời dự định đưa một nhân vật mới vào thay thế một trong ba vị trí lãnh đạo cao cấp LDP và đưa nhân vật này trở thành gương mặt nổi bật trong chiến dịch vận động tranh cử của LDP trong tổng tuyển cử tới. Tuy nhiên, do vấp phải phản ứng quyết liệt từ nội bộ LDP, ông Aso phải gác lại việc này và chỉ thực hiện thay đổi nhỏ trong Chính phủ với việc bổ nhiệm hai bộ trưởng mới vừa qua. Theo nhiều nghị sĩ của LDP, cuộc bầu cử Hội đồng TP Tokyo ngày 12-7 sẽ là cột mốc quan trọng đánh dấu sự tồn tại của Chính phủ Aso. Nếu LDP thất bại trong cuộc bầu cử này, áp lực buộc Thủ tướng Aso từ chức sẽ lớn hơn bao giờ hết. Khi đó, quyết định từ chức của Thủ tướng Aso cùng cuộc cải tổ chính phủ sẽ là cơ hội cuối cùng để LDP khôi phục lòng tin của người dân trước khi bước vào tổng tuyển cử sẽ được tổ chức vào tháng 10. Ngược lại, nếu LDP có kết quả khả quan trong cuộc bầu cử ở Tokyo, nhiều khả năng Thủ tướng Aso sẽ giải tán Hạ viện trong tháng này để tổ chức tổng tuyển cử ngay trong tháng 8 tới.

(Theo THÀNH AN // Báo Nhân dân điện tử)