Trung Quốc phản đối ADB cho Ấn Độ vay nợ 2,9 tỷ USD

Theo giới phân tích, việc Trung Quốc phản đối hồ sơ vay nợ của Ấn Độ tại Ngân hàng phát triển châu Á (ADB) thời gian gần đây đã khiến Niu Đê-li hết sức tức giận, đánh dấu việc lần đầu tiên Bắc Kinh đưa vấn đề tranh chấp lãnh thổ song phương với Ấn Độ vào một tổ chức tài chính đa phương.

Trung Quốc đã yêu cầu hoãn cuộc họp ADB dự kiến tổ chức vào ngày 26-27.3.2009 nhằm thảo luận về chiến lược phát triển của Ấn Độ giai đoạn 2009 – 2012, trong đó có đề xuất cho Ấn Độ vay 2,9 tỷ USD. Mặc dù Trung Quốc không đưa ra giải thích về quyết định của mình, nhưng các nguồn tin của ADB tại Niu Đê-li cho hay, quyết định của Trung Quốc liên quan đến khoản tiền 60 triệu USD cho dự án phòng chống lũ lụt, cung cấp nước và bảo vệ sức khoẻ cho người dân tại tỉnh A-ru-na-chan Pra-đét, khu vực tranh chấp giữa hai nước.

Trung Quốc khẳng định tỉnh A-ru-na-chan Pra-đét, nằm ở Đông Bắc Ấn Độ, là “Nam Tây Tạng” và tuyên bố chủ quyền đối với khoảng 90.000km2 tại khu vực này. Trong cuộc chiến tranh biên giới năm 1962, Trung Quốc đã tiến đánh và chiếm giữ tỉnh A-ru-na-chan Pra-đét trong một khoảng thời gian ngắn trước khi tuyên bố đơn phương ngừng bắn và rút về tuyến McMahon được Ấn Độ coi là đường biên giới với Trung Quốc. Năm 1987, giữa hai nước đã xảy ra một số cuộc đụng độ tại Xum-đô-rông Chu thuộc khu vực này.

Bất chấp quan hệ Trung - Ấn được cải thiện, Trung Quốc vẫn không từ bỏ tuyên bố chủ quyền đối với tỉnh A-ru-na-chan Pra-đét, thậm chí còn gia tăng mạnh mẽ yêu cầu này trong những năm gần đây. Hoạt động đột nhập của Trung Quốc vào A-ru-na-chan và Sích-kim diễn ra khá thường xuyên.

Giới phân tích cho rằng, động thái của Trung Quốc tại cuộc gặp ADB không bất ngờ. Bắc Kinh thường xuyên phản đối bất kỳ đề xuất phát triển nào mà thông qua đó Ấn Độ khẳng định chủ quyền đối với tỉnh A-ru-na-chan Pra-đét. Chỉ vài ngày trước đó, Trung Quốc đã phản đối Tổng thống ấn Độ Pra-ti-ba Pa-tin thăm tỉnh A-ru-na-chan Pra-đét và phản đối Thủ tướng Man-mô-han Xinh thăm khu vực này trong năm 2008.

Ấn Độ đã lên tiếng thể hiện sự không hài lòng với ADB do đã cho phép Trung Quốc lồng ghép quan hệ song phương nhằm tác động chính sách cho vay tiền của tổ chức này. Niu Đê-li khẳng định sẽ không loại bỏ dự án A-ru-na-chan ra khỏi kế hoạch. Đây là lần đầu tiên ADB cho Ấn Độ (quốc gia nhận tài trợ của ADB lớn nhất trong năm 2008) vay tiền bị Trung Quốc phản đối.

Chỉ vài ngày sau thất bại tại ADB, Ấn Độ đã có biện pháp đáp trả. Niu Đê-li đã loại Trung Quốc khỏi danh sách thành viên chính thức Hội nghị hàng hải Ấn Độ Dương (IONS), sáng kiến do Ấn Độ đề xuất năm 2008. Tuy nhiên, các quan chức thuộc Bộ Ngoại giao (MEA) Ấn Độ đã phủ nhận quyết định trên có liên quan đến hành động của Trung Quốc tại ADB.