Câu trả lời miệng

Trong khi một thông báo chung sau cuộc họp ở Brussels (Bỉ) được thể hiện bằng ngôn ngữ ngoại giao, cuộc họp tự nó là một dấu hiệu của sự giận dữ. Thậm chí Tổng thống (TT) Mỹ Barack Obama, người gần như sẵn sàng cho Iran thời gian để chọn lựa quyết định như một cách để kéo dài các cuộc thương thảo, đã nói hôm thứ năm khi ông ở thăm Hàn Quốc rằng vì Iran không đồng ý với đề nghị, Mỹ sẽ bắt đầu “mở rộng một gói gồm các biện pháp trừng phạt mới để tỏ rõ sự nghiêm túc của chúng tôi đối với Iran”.

Trước đó, Iran bác bỏ một thỏa thuận sơ bộ đã đạt được với các đại diện của nhóm cường quốc vào ngày 1-10. Theo thỏa thuận này, họ sẽ chuyển 2.600 pound (gần 1.300 kg) uranium đã được làm giàu một phần (khoảng 70% nguồn dự trữ của nước này) sang Nga và Pháp để được xử lý, chế biến thành nhiên liệu hạt nhân cho một lò phản ứng ở Tehran sản xuất các chất đồng vị phục vụ y học.

Thay vào đó, Iran khăng khăng sẽ không chuyển uranium ra nước ngoàicho tới khi nước này nhận được nhiên liệu. Iran luôn khẳng định chương trình hạt nhân của họ là nhằm tạo ra năng lượng hạt nhân hòa bình, trong khi gần như cả thế giới tin rằng Tehran đang nỗ lực sản xuất một quả bom hạt nhân.

Bản tuyên bố- được các quan chức đưa ra ở Brussels thay mặt cho Liên hiệp châu Âu (EU), Mỹ, Nga, Trung Quốc, Pháp, Đức và Anh- nhấn mạnh: “Chúng tôi thất vọng vì thiếu sự tiếp nối 3 nội dung thỏa thuận đã đạt được” ở Geneva vào ngày 1-10.

Các cuộc thương lượng chính thức về việc trao đổi uranium đã được Cơ quan Nguyên tử năng quốc tế (IAEA) khởi xướng, nhưng Iran không tích cực đáp lại. Iran đã không tham gia vào “một cuộc đối thoại rộng mở” với phương Tây về chương trình vũ khí hạt nhân. Họ cũng đã không gặp lại nhóm cường quốc vào cuối tháng 10 như đã đồng ý trước đó. Cũng theo bản tuyên bố, khi Iran cho phép các thanh sát viên đến thăm cơ sở làm giàu bí mật đang được xây dựng gần thành phố Qum, điều đó tự nó “mang ý nghĩa thách thức đối với một số nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc”.

Các quan chức thúc giục Iran “xem xét lại cơ hội hé mở từ thỏa thuận này và cùng chúng tôi đến với các cuộc thương thảo một cách nghiêm túc”. Họ cũng cho biết sẽ sớm gặp lại nhau một lần nữa để “quyết định những bước kế tiếp”. Trong khi đó, Nga và Trung Quốc chưa sẵn sàng cho những biện pháp trừng phạt mới khi lập luận rằng thời gian cho các cuộc thảo luận vẫn chưa chấm dứt. Một quan chức cao cấp của chính quyền Obama nói rằng trong lúc chính phủ đang bắt đầu thảo luận về các biện pháp tăng cường trừng phạt, lời đề nghị chuyển một lượng uranium của Iran ra nước ngoài “vẫn còn nằm trên bàn”.

Quan chức này nói bằng cách để ngỏ khả năng Iran có thể thay đổi ý kiến, Nhà Trắng tin rằng họ sẽ có thời gian thư thả hơn để thuyết phục Nga và Trung Quốc. TT Obama ấn định cuối năm là thời hạn chót để đánh giá liệu chính sách của Mỹ đối với Iran có mang lại kết quả hay không. Báo The New York Times dẫn lời người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Ian C. Kelly nói rằng thời hạn cuối “sẽ đến rất nhanh”.

Trong khi đó, ông Mohamed ElBaradei, Giám đốc IAEA, đòi hỏi cần nhiều thời gian hơn cho các cuộc thảo luận. Hôm thứ sáu tại Berlin, Đức, ông ElBaradei nhấn mạnh rằng Iran chưa có câu trả lời sau cùng về đề nghị của IAEA. “Những gì tôi có, tất nhiên, là một câu trả lời miệng từ phía Iran, đó là “Chúng tôi cần giữ tất cả nguyên liệu ở Iran cho tới khi nhận được nhiên liệu”- ông nói.

Câu trả lời miệng đó được phương Tây hiểu là sự bác bỏ, mặc dù ông ElBaradei tin rằng nó không phải là câu trả lời cuối cùng.