Chuyến đi xoa dịu

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Ông Biden đã có được thỏa thuận hôm 23-10 với việc Cộng hòa Czech đồng ý tham gia vào hệ thống phòng thủ tên lửa đã được định dạng lại, chỉ hai ngày sau khi Ba Lan nói họ sẽ tham gia vào hệ thống lá chắn này. Trong khi đó, chỉ huy Tổ chức Minh ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) đánh giá cao kế hoạch phòng thủ mới cho phương Tây trước những mối đe dọa tiềm tàng của Iran. “Các bộ trưởng hoan nghênh cách tiếp cận mới, đưa nội dung phòng thủ tên lửa ở châu Âu vào sát hơn với bối cảnh của NATO.

Sự thay đổi này sẽphát huy được tính thống nhất nội khối”. Tổng Thư ký NATO Anders Fogh Rasmussen nhận định như vậy ở Slovakia sau khi Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert Gates giới thiệu tóm tắt với các vị đồng nhiệm trong liên minh về hệ thống này.

Lâu nay, Nga vẫn phản đối quyết liệt kế hoạch phòng thủ có từ thời George W. Bush với toan tính dựng những lá chắn tên lửa ở Ba Lan gần biên giới Nga và Cộng hòa Czech. Khi ông Obama bất ngờ thông báo hồi tháng trước rằng Mỹ sẽ loại bỏ kế hoạch đó để thay vào một hệ thống phòng thủ khác được điều chỉnh theo hướng liên kết với NATO, nhiều người Ba Lan, Czech và các nước khác trong vùng lo sợ. Báo chí Ba Lan tố cáo Mỹ đâm sau lưng Warsaw.

Chính quyền Warsaw và Prague cũng cảm thấy bị xúc phạm vì hệ thống phòng thủ mới cho họ ít vai trò hơn cùng với một viễn cảnh dễ nản lòng, bởi lẽ họ mong đợi kế hoạch của ông Bush sẽ gắn chặt hơn vận mệnh an ninh của họ vào Washington.

Nhưng rồi nỗi sợ đó dường như tan dần sau từng chặng dừng chân của ông Biden tại Ba Lan, Romania và Cộng hòa Czech. Charles Kupchan, một thành viên cấp cao tại Hội đồng Đối ngoại (CFR) ở Mỹ, cho rằng ông Biden có vẻ như đã đạt được mục tiêu của Washington là tái khẳng định tầm quan trọng của Mỹ tại Trung Âu. “Chuyến đi của ông Biden chủ yếu là nhằm xoa dịu dư luận và bảo đảm với các quốc gia Trung Âu rằng Mỹ không từ bỏ quyền lợi ở khu vực này, đồng thời tiếp tục theo đuổi việc lập lại quan hệ hữu nghị với Nga” - Kupchan nói.

Theo kế hoạch phòng thủ tên lửa mới của Tổng thống Obama, các tàu hải quân Mỹ được trang bị vũ khí chống tên lửa - như loại SM3 chống tên lửa đạn đạo- sẽ hình thành một tuyến đầu phòng thủ ở phía Đông Địa Trung Hải, kết hợp với hệ thống chống tên lửa trên đất liền đặt ở châu Âu. Kế hoạch của Mỹ đòi hỏi xây dựng những lá chắn tên lửa tầm ngắn và trung bình để đánh trả hiệu quả hơn trước các mối đe dọa từ Iran.

Lầu Năm Góc nói tên lửa SM3 là loại tiên tiến nhất và là sự lựa chọn ít tốn kém để ngăn chặn kho vũ khí đã được tiên lượng của Iran. Giải thích cho quyết định hủy bỏ kế hoạch cũ của vị tiền nhiệm, ông Obama nói Mỹ đã có cơ sở để kết luận rằng Iran ít tập trung hơn cho việc phát triển tên lửa tầm xa.

Với chuyến thăm của Phó Tổng thống Biden đến Warsaw hôm thứ tư tuần này, Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk- người mà vài tuần trước đó cho rằng sẽ cân nhắc thận trọng khi ký các thỏa thuận với Mỹ- đã phải dùng đến ngôn ngữ điển hình của một nước thân Mỹ, mô tả quan điểm của Ba Lan là “giống hệt” quan điểm của Washington.

Và hai ngày sau đó, tại Prague, đứng bên cạnh ông Biden, Thủ tướng Cộng hòa Czech Jan Fischer nói đất nước ông “sẵn sàng tham gia xây dựng một công trình như thế”. Ông Biden nói với các nhà báo ở Prague: “Tôi nghĩ tôi có thể thay mặt tổng thống để truyền đạt đến 3 đồng minh Trung Âu sự cam kết của chúng tôi”.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Andrei Nesterenko, hôm 22-10, một lần nữa hoan nghênh quyết định của ông Obama loại bỏ kế hoạch thời tổng thống Bush và cho biết Moscow sẽ theo dõi sát những động thái sắp tới của Mỹ về phòng thủ tên lửa. Ông Nesterenko nói Nga vẫn sẽ “phân tích thấu đáo” về kế hoạch mới của Mỹ- kế hoạch mà Bộ trưởng Quốc phòng Robert Gates mời gọi Nga tham gia.

(Theo Cao Tuấn/nld)