Khoa học “hại” nông dân!

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Ngành chăn nuôi bò sữa tại Mỹ đang khốn đốn do nguồn cung về sữa đang gia tăng mạnh mẽ trong khi lượng cầu lại giảm

Sử dụng một kỹ thuật công nghệ cao, người chăn nuôi có thể phân loại tinh trùng bò, cho sinh ra nhiều bê cái hơn bê đực nhằm gia tăng sản lượng sữa sau này và nhờ đó sẽ tăng thêm lợi nhuận của người nuôi bò sữa. Nhưng giờ đây, kỹ thuật đó là đang tỏ ra lợi bất cập hại.

Ba năm trước, thành tựu đột phá về khoa học này đã giúp người nuôi bò sữa ở Mỹ có cơ hội bẻ cong một quy luật căn bản của tự nhiên: đàn bò không nhất thiết sinh ra một lượng bê đực và bê cái bằng nhau. Thế nhưng…

Đàn bò tăng, giá sữa giảm

Ngành công nghiệp sữa đang bị khủng hoảng; giá sữa rơi xuống thấp đến nỗi nông dân đang phải bán sữa dưới giá thành sản xuất. Toàn ngành đang nỗ lực cắt giảm sản lượng để cứu giá.

Và đàn bê cái sinh ra từ phương pháp chọn lựa tinh trùng ba năm trước, với số lượng lên tới hàng chục ngàn con, bắt đầu cho sữa vào lúc thị trường chẳng cần tới sữa. Ông Tony De Groot, một chủ trang trại có 4.200 con bò sữa ngay trung tâm sản xuất sữa của tiểu bang California, Mỹ và là một trong những chủ trại đầu tiên áp dụng công nghệ mới, cho biết: “Vấn đề đơn giản là chúng tôi có quá nhiều bò cái cho sữa và nguồn cung thì cứ tăng lên, tăng lên”.

Hồi tháng 7 - 2009, giá sữa tươi bình quân mà nông dân bán cho nhà máy chế biến chỉ còn 11,3 đô la Mỹ/100 pound (khoảng 45 kg), giảm hơn 40% so với mức giá 19,3 đô la Mỹ/100 pound hồi tháng 7 năm ngoái. Giá sữa đã chế biến giảm không nhiều như vậy nhưng cũng đã giảm 24% trong năm nay, hiện ở mức bình quân 2,91 đô la Mỹ/gallon (3,8 lít) cho loại sữa tươi có 2% chất béo.

Trong nỗ lực tối đa để nâng giá sữa bằng cách ngăn chặn việc sản xuất quá nhiều sữa tươi, Hiệp hội quốc gia các nhà sản xuất sữa của Mỹ đã phải trả tiền để nông dân đưa bò vào lò mổ thịt. Từ tháng Giêng đến nay, chương trình này đã xẻ thịt được 230.000 con bò sữa.

Nhưng các nhà nghiên cứu dự tính, do kỹ thuật phân loại tinh trùng, có tên là “tinh dịch thuần giới”, đàn bò sữa trong năm nay sẽ có nhiều hơn khoảng 63.000 con bò cái so với số bò có được nếu áp dụng phương pháp phối tinh thông thường.

Con số này sẽ tăng lên 161.000 con bò vào năm tới, và nông gia lo ngại rằng nó sẽ tăng gấp đôi vào năm 2011. Cho dù số bò cái tăng thêm này chỉ chiếm một tỷ lệ nhỏ trong tổng đàn bò sữa 9,2 triệu con của Mỹ, nhưng số bò tăng thêm năm nay và năm tới sẽ nhiều hơn số bò bị “xẻ thịt” theo chương trình trợ cấp của Hiệp hội.

Các nhà kinh tế dự báo rằng giá sữa sẽ phục hồi chậm, khiến nông dân càng lo ngại về tác hại của việc có quá nhiều bò cái và sản xuất quá nhiều sữa.

Ray Souza, Chủ tịch Hội nuôi bò thống nhất miền Tây, đại diện cho những nông trại sản xuất ra 60% lượng sữa của bang California, than thở: “Đúng vào lúc ngành sữa bắt đầu gượng dậy sau những năm tháng khó khăn, chúng tôi lại thấy từng đàn bò cái lũ lượt gia nhập thị trường. Khả năng tồi tệ nhất là sự phục hồi sẽ bị chặn lại và chúng tôi lại rơi vào một cuộc khủng hoảng giá sữa mới”.

Công nghệ đột phá nhưng không hợp thời

Kỹ thuật chọn lựa giới tính cho bê dựa vào sự khác nhau về kích thước rất tinh tế giữa nhiễm sắc thể Y (sinh ra con đực) và nhiễm sắc thể X (sinh ra con cái). Nhiễm sắc thể X có số lượng yếu tố di truyền, tức DNA, nhiều hơn nhiễm sắc thể Y.

Sau khi thu thập tinh dịch bò từ trại giống, người ta trộn vào đó một chất thuốc nhuộm bám chặt vào cấu trúc DNA. Một chiếc máy phân loại sẽ căn cứ vào thuốc nhuộm để lọc ra những tinh trùng mang nhiễm sắc thể X. Tinh dịch chỉ toàn nhiễm sắc thể X này sẽ được làm đông lạnh và bán cho nông dân để họ phối tinh cho đàn bò của mình.

(Một viện nghiên cứu về sinh sản ở ngoại ô thủ đô Washington đang nghiên cứu xem kỹ thuật này có thể được sử dụng an toàn ở con người hay không. Nếu được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ phê chuẩn và cấp giấy phép, kỹ thuật này sẽ giúp các cặp vợ chồng chọn lựa giới tính cho đứa con tương lai của mình - một việc đang bị lên án là phi đạo đức và làm mất cân bằng tự nhiên về giới tính).

Khi kỹ thuật này được quảng bá rộng rãi cho nông dân vào năm 2006, người ta coi đó là bước đột phá được trông đợi từ lâu, người ta hồ hởi áp dụng nó vì khi ấy nhu cầu tiêu thụ sữa của thế giới đã vượt xa khả năng cung cấp.

Trong kỹ thuật thụ tinh bình thường, đàn bê giống Holstein được sinh ra bình quân sẽ có 48% bê cái và 52% bê đực. Bê đực thường bán được ít tiền hơn bởi vì chỉ có thể nuôi vỗ nó để lấy thịt, còn bê cái được nuôi thành bò sữa. Nhưng với kỹ thuật mới, người ta có thể nâng tỷ lệ bê cái trong tổng đàn bê mới sinh lên 90% hoặc nhiều hơn nữa, cho phép nông dân tăng đàn bò sữa một cách nhanh chóng và hiệu quả.

Giờ đây, người ta bắt đầu thấm thía hệ quả đau khổ của kỹ thuật này vì ngành sữa đang rơi vào giai đoạn khó khăn.

Ông De Groot, 74 tuổi, hăm hở áp dụng kỹ thuật mới vì muốn mở rộng đàn bò. “Khi thế giới thiếu sữa, người ta bảo chúng tôi: “Chúng tôi cần thêm sữa! Ai cũng muốn chúng tôi sản xuất ra nhiều sữa hơn”. Nhưng kế hoạch của ông bị chặn đứng bởi cuộc suy thoái kinh tế, thời hoàng kim của các sản phẩm sữa đột ngột biến mất, nhu cầu tiêu thụ teo lại, đẩy giá sữa rớt thê thảm. Trong thời gian đó, giá thức ăn cho bò sữa vẫn cao khiến nông dân bị ép từ cả hai đầu.

Ông De Groot chỉ áp dụng kỹ thuật mới cho một phần đàn bò của mình, nhưng dự tính kỹ thuật mới sẽ mang lại cho ông mỗi năm thêm 350 con bò cái tơ. Dù vậy, ông không thể nào mở rộng đàn bò sữa vì các nhà máy chế biến sữa không chịu mua thêm sữa tươi ngoài hợp đồng tiêu thụ đã ký. Cách giải quyết duy nhất của ông vào lúc này là dùng đám bò cái tơ sinh ra từ kỹ thuật mới để thay thế dần những con bò già, lượng sữa đã giảm. Cách này không hạn chế được đà gia tăng sản lượng sữa, song không làm cho đàn bò phình thêm ra.

Scott Bentley, Giám đốc bộ phận sản phẩm sữa của tập đoàn ABS Global ở bang Wisconsin – chuyên sản xuất “tinh dịch thuần giới” để cung cấp cho nông dân – nói rằng, về lâu về dài, kỹ thuật mới sẽ mang lại lợi ích lớn. Nhưng trước tiên, ngành sữa phải vượt qua được cuộc khủng hoảng tồi tệ nhất trong nhiều thập kỷ qua.

“Kỹ thuật mới thực sự là điều rất hay. Nhưng đây là thời buổi khó khăn. Hai yếu tố này hợp lại tạo thành lý do tại sao tình hình không tốt như chúng tôi hy vọng”, ông Bentley nói.

(Theo Thái Bình // Diễn đàn doanh nghiệp)