"Thành phố La Mã" của Pháp

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Arles nằm bên bờ sông Rhone thuộc tỉnh Bouches-du-Rhone, miền Nam nước Pháp. Với lịch sử hơn 2.500 năm, Arles sở hữu nhiều công trình kiến trúc cổ, là thành phố của lễ hội, nghệ thuật và văn hóa.

Arles được người Ai Cập lập ra vào thế kỷ VI trước Công nguyên với tên gọi Theline. Năm 535 trước Công nguyên, Arles rơi vào tay người Celtic Salluvii và được đổi tên lại là Arelate. Người La Mã chiếm Arles năm 123 trước Công nguyên và cho xây dựng một kênh đào nối với Địa Trung Hải. Từ đó, Arles trở thành một cảng quan trọng nối Pháp, Ý và Tây Ban Nha. Năm 46 trước Công nguyên, hoàng đế La Mã Julius Caesar bắt đầu cho xây dựng các công trình kiến trúc quan trọng của thành phố như: quảng trường chính, đấu trường, nhà hát, khu lăng mộ, rạp xiếc... Thế kỷ XII, đô thị này trở thành một vương quốc của người Tây Ban Nha, sau đó là thuộc địa của người Đức. Năm 1378, hoàng đế Charles IV của Đế chế La Mã thần thánh đã nhường Arles lại cho Pháp. Sự thơ mộng của Arles đã thu hút nhiều danh họa nổi tiếng của thế giới đến sinh sống và làm việc. Vincent Van Gogh đến Arles năm 1888 đã vẽ hơn 200 tác phẩm mô tả cảnh thành phố, tiêu biểu như: “The Night Cafe” (thể hiện khung cảnh ấm cúng trong một quán cà phê ở Arles), “Yellow Room” (căn phòng màu vàng), “Starry Night Over the Rhone” (đêm đầy sao trên sông Rhone)... Với những công trình La Mã cổ còn tồn tại đến ngày nay, Arles được tổ chức UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới năm 1981.

Công trình kiến trúc cổ tiêu biểu nhất còn tồn tại ở Arles là đấu trường La Mã, được xây dựng vào năm 70-80 sau Công nguyên với sức chứa 26.000 người. Đấu trường hình ô-van, mặt tiền có dãy cuốn đôi với 60 cửa tò vò, mỗi cửa rộng khoảng 3,4 mét; bốn cửa sử dụng làm lối vào đấu trường cao 4,8 mét. Bên trong có 34 hàng ghế ngồi xây trên nền đá. Ban đầu, các hàng ghế được ốp gỗ. Thời Trung cổ, đấu trường trở thành một pháo đài với nhiều tháp canh được xây dựng. Sau đó, phần lớn các tháp bị phá hủy, chỉ còn sót lại khoảng 3 tháp. Ngày nay, du khách có thể leo lên tòa tháp gần cổng vào phía Bắc của đấu trường, ngắm khu phố cổ và nhà hát La Mã gần bên. Mùa hè, tại đấu trường diễn ra nhiều trận đấu bò thu hút đông đảo du khách.

Một công trình cổ khác của Arles là nhà hát La Mã được xây dựng vào đầu thế kỷ I. Nhà hát có sức chứa 8.000 người với 33 bậc ghế ngồi. Ban đầu nhà hát được lát đá cẩm thạch xanh và đỏ, trang trí với nhiều tượng điêu khắc. Thời Trung cổ, nhà hát bị bỏ hoang; người ta lấy đá từ nhà hát đi xây tường thành. Hiện tại, nhà hát chỉ còn hai cột trụ nguyên vẹn bên cạnh rất nhiều mấu cột. Các cuộc khai quật tại nhà hát đã tìm ra nhiều bức tượng cổ, tiêu biểu là bức “Thần Vệ Nữ vùng Arles” đang được trưng bày tại bảo tàng Louvre ở Paris. Ngày nay, nhà hát là nơi diễn ra lễ hội nhạc kịch của Arles vào tháng 7 hàng năm.

Cột trụ La Mã phía trước Tòa thị chính của Arles cũng là một công trình cổ xây dựng vào thế kỷ IV. Cột trụ cao 20 mét được làm bằng đá granite đỏ. Ban đầu, nó được đặt tại vị trí trung tâm nhà hát La Mã của Arles. Thế kỷ VI, nhà hát bị bỏ hoang, cột trụ đổ xuống và gãy đôi. Năm 1676, cột trụ được trùng tu lại, đặt trước Tòa thị chính của thành phố, trên bệ do kiến trúc sư Jacques Peytret thiết kế. Dưới bệ của cột trụ là một đài phun nước xây dựng vào thế kỷ XIX cùng nhiều bức tượng bằng đồng.

Nhà thờ St. Trophime được xây dựng trên nền một nhà thờ cổ La Mã cũng là một điểm tham quan thú vị ở Arles. St. Trophime có phần phía sau và cánh ngang xây dựng vào khoảng cuối thế kỷ XI, gian giữa và tháp chuông hoàn thành vào giữa thế kỷ XII. Gian giữa dài, cao khoảng 20 mét, các gian bên thấp hơn vây xung quanh. Nhà thờ có nhiều cửa sổ nhỏ và cao. Cổng phía Tây của nhà thờ có các bức trang trí mô tả cảnh trong Kinh Thánh với nhiều vị thánh, các con vật linh thiêng như sư tử, ó, bò thần, những người chăn cừu... Trong nhà thờ có những bức tượng điêu khắc đặc sắc về các vị thánh trong lịch sử Arles, mỗi tượng được ngăn cách với nhau bằng một cột đá xám, chân cột trang trí với các tượng sư tử. Phần đặc sắc nhất của nhà thờ là hàng cột ở các dãy hành lang có phần mấu cột và chân cột trang trí với nhiều tượng điêu khắc rất đẹp mắt.

Arles có 3 bảo tàng chính: bảo tàng Khảo cổ, Museon Arlaten và Mỹ thuật. Bảo tàng Khảo cổ xây dựng năm 1995 cạnh phế tích rạp xiếc La Mã bên bờ sông Rhone là nơi lưu giữ bộ sưu tập các hiện vật khai quật được từ các công trình cổ của Arles. Bảo tàng Museon Arlaten được thi sĩ Frederic Mistral thành lập năm 1896 trưng bày bộ sưu tập trang phục, đồ dùng liên quan đến phong tục truyền thống, minh họa cuộc sống Arles thế kỷ XIX. Bảo tàng Mỹ thuật sở hữu những tác phẩm hội họa nổi tiếng của các họa sĩ Arles và bộ sưu tập các tác phẩm nhiếp ảnh.

(Theo Ánh Minh/CT)