Nhân lực ngành du lịch: còn thiếu và yếu

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Thí sinh Đào Quang Cảnh, hương dẫn viên Công ty du lịch OSC - SMI, đang trình bày phần dự thi trước ban giám khảo cuộc thi "Hướng dẫn viên giỏi TPHCM năm 2010” . Ảnh: Tường Vi

Vòng chung kết cuộc thi “Hướng dẫn viên giỏi TPHCM năm 2010” vừa kết thúc hôm 31-7, nhằm chọn đại diện dự hội thi “Hướng dẫn viên du lịch giỏi toàn quốc năm 2010” do Tổng cục Du lịch tổ chức vào giữa tháng 8 tới. Nhưng đằng sau cuộc thi bộc lộ nỗi lo về số lượng và chất lượng nguồn nhân lực của ngành công nghiệp không khói này.

Thiếu về số lượng

Theo ông Nguyễn Đức Chí, Phó trưởng phòng lữ hành thuộc Sở Văn hóa- Thể thao và Du lịch, nói với Thời báo kinh tế Sài Gòn bên lề cuộc thi trên vào hôm 31-7, thành phố hiện có 1.684 hướng dẫn viên quốc tế được cấp thẻ nghề, nhưng con số hành nghề thực ước tính khoảng 3.000 hướng dẫn viên; ngoài ra còn có từ 3.000 đến 5.000 hướng dẫn viên nội địa đang công tác trên địa bàn thành phố. Song, qua hội thi lần này, cần phải nhìn lại số lượng cũng như chất lượng của các hướng dẫn viên quốc tế.

Theo thống kê của Tổng cục Du lịch, năm 2009, nguồn nhân lực du lịch Việt Nam có khoảng 1 triệu lao động, trong đó có 262.200 lao động trực tiếp, chiếm 33,75% tổng số lao động, bao gồm lao động thuộc các cơ quan quản lý‎ nhà nước về du lịch, các đơn vị sự nghiệp du lịch và các cơ sở kinh doanh du lịch; lao động gián tiếp là 737.800 người, chiếm 66,25%, là đối tượng có liên quan đến hoạt động du lịch.

Ước tính đến năm 2015, lao động trực tiếp trong ngành du lịch đạt khoảng trên 500.000 lao động. Số lượng này vẫn chưa đáp ứng tiềm năng du lịch của đất nước cũng như yêu cầu của ngành du lịch ngày càng phát triển nhanh và bền vững.

Báo cáo tổng hợp về thực trạng nguồn nhân lực Việt Nam qua các năm 2000, 2005, 2009 cho thấy, hiện lao động trực tiếp của ngành du lịch đạt trình độ đại học và trên đại học chiếm 9,7%; đạt trình độ sơ cấp, trung cấp, cao đẳng chiếm 51% và có đến 39,3% trình độ dưới sơ cấp. Trong số đó chỉ có 43% được đào tạo chuyên môn nghiệp vụ về các ngành nghề du lịch, được đào tạo về các chuyên ngành khác ngoài du lịch hoặc chưa qua đào tạo chuyên môn du lịch chiếm 57%.

Về ngoại ngữ, so với các ngành khác, số lao động du lịch biết ít nhất một ngoại ngữ có tỷ lệ tương đối cao, chiếm khoảng 48%. Song, tỷ lệ này vẫn còn chưa cao khi đặc thù của ngành du lịch có đối tượng phục vụ trực tiếp là du khách trong nước và nước ngoài. Hơn nữa, người lao động trong ngành hiện nay chủ yếu là biết tiếng Anh, các ngoại ngữ khác chiếm tỷ lệ rất thấp nên chưa đáp ứng với nhu cầu phát triển của ngành.

Chất lượng nguồn lực vẫn là thách thức

Bà Võ Thị Cẩm Nhung, giảng viên trường Nghiệp vụ du lịch Sài Gòn, nói với PV: “Tuy các trường đã cung cấp cho sinh viên nhiều kiến thức, nhưng sau khi ra trường các hướng dẫn viên cần phải tự đào tạo trong quá trình tác nghiệp. Quá trình này chưa được xuyên suốt, do vậy chiếc cầu nối giữa nhà trường và doanh nghiệp vẫn còn rất xa nhau và vì thế nhiều hướng dẫn viên sau khi ra trường chưa đáp ứng được nhu cầu của doanh nghiệp đề ra”.

Trong khi đó, ông Huỳnh Công Thắng, Hiệu trưởng trường Cao đẳng Sân khấu Nghệ thuật TPHCM, phụ trách đào tạo của Hiệp hội Du lịch TPHCM, Trưởng ban giám khảo cuộc thi “Hướng dẫn viên giỏi TPHCM năm 2010”, nói: “Qua cuộc thi này cho thấy chất lượng của các hướng dẫn viên quốc tế giỏi chưa đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao. Bằng chứng là thông qua các câu hỏi yêu cầu thí sinh bộc lộ khả năng về kiến thức tổng quát thì nhiều người đã bỏ cuộc”.

Theo ban giám khảo cuộc thi, điểm mạnh của các thí sinh là đã tự nâng cao kiến thức hơn so với trước đây, “tuy nhiên việc cập nhật các thông tin một cách chuẩn xác của các thí sinh còn yếu, và vì nền tảng kiến thức còn hạn chế nên trong quá trình chuyển ngữ, các hướng dẫn viên quốc tế đã vô tình ‘giết chết’ giá trị văn hóa của các di tích hay điểm đến lịch sử. Điều đó dẫn đến cách hiểu lệch lạc của du khách, đặc biệt là du khách nước ngoài khi đến tham quan”, ông Thắng nói.

Hội thi “Hướng dẫn viên giỏi TPHCM năm 2010" góp phần chọn người giỏi đại diện cho thành phố đi thi toàn quốc mà còn là dịp để nhìn lại thực lực của các hướng dẫn viên, cả mặt số lượng và chất lượng.

“Với ngành du lịch ngày càng phát triển, đứng từ góc độ của người trực tiếp tham gia giảng dạy và thành viên hội đồng giám khảo, thì chúng tôi rất lo ngại về chất lượng của các hướng dẫn viên không chỉ ở kiến thức mà còn cả trình độ ngoại ngữ. Bởi thế cần có thêm những cuộc thi là dịp để học hỏi, rèn luyện, phát hiện những phần thiếu sót cần phải bổ sung thêm”, bà Nhung cho hay.