Những 'Vedan' ở Thái Lan

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Hàng chục dự án công nghiệp ở Thái Lan đã phải tạm dừng vì một phán quyết của tòa án cho rằng chúng vi phạm các quy định về bảo vệ môi trường.

Map Ta Phut là vùng công nghiệp nhộn nhịp nhất Thái Lan - Ảnh: wikimedia

Người dân ở Map Ta Phut tránh đi bộ trong mưa, vì họ nói nước mưa gây bỏng da và rụng tóc. Họ thấy khó thở vào ban đêm khi các nhà máy thải ra khí độc. Và họ đang lo sợ bởi tỷ lệ ung thư cao bất thường.

Map Ta Phut là trung tâm công nghiệp của Thái Lan, nơi hàng triệu du khách của quốc gia này hằng năm hiếm khi ghé thăm. Map Ta Phut có quy mô của một thành phố hạng trung - chỉ có điều ở nơi đây, các tòa nhà văn phòng và căn hộ được thay bằng những công trình với ống thép, bể hóa chất cao chót vót và hệ thống dẫn gas, bệ đốt...

Hai năm trước, một nhóm cư dân quyết định đâm đơn ra tòa vì những quan ngại về sức khỏe của mình. Đây là một động thái tương đối hiếm ở Thái Lan vì nơi đây, biểu tình là những hình thức phản đối được dân chúng ưa thích.

Đơn kiện của 27 dân làng đã trở thành dấu mốc trong phong trào bảo vệ môi trường của Thái Lan, dẫn đến một loạt các quyết định tạm dừng các dự án công nghiệp trị giá 9 tỷ USD, bao gồm cả các nhà máy thép và hóa chất có vốn đầu tư từ Nhật Bản và Đức.

Phán quyết của tòa khiến các nhà đầu tư nước ngoài và các công ty Thái phản ứng mạnh với chính phủ Thái Lan. Đến mức mà Phòng Thương mại Thái Lan phải cảnh báo, nếu lệnh của tòa án không sớm được dỡ bỏ, nền kinh tế Thái Lan có thể bị tổn thất trong thập kỷ tới.

Tuy nhiên, theo quan điểm của Srisuwan Janya, luật sư phía nguyên đơn, phán quyết của tòa mang lại những tín hiệu mới sự phát triển của đất nước, khi mà mục tiêu tối thượng của Thái Lan là ủng hộ sự phát triển bền vững nội tại của nền kinh tế.

“Từ giờ trở đi, ngành công nghiệp sẽ không chỉ quan tâm đến lợi nhuận”, ông Srisuwan, một nông dân trồng lúa, nói. “Họ phải có trách nhiệm về môi trường và cuộc sống của người dân trong cộng đồng.”

Ngay những người chỉ trích phán quyết của tòa án vẫn phải công nhận rằng Map Ta Phut đang bị ô nhiễm nặng nề và sức khỏe người xấu đi trông thấy. Nhưng các chuyên gia môi trường vẫn mong đợi quyết định của tòa sẽ giải quyết được vấn đề.

Tuy vậy, tòa án chỉ buộc dừng các dự án mới, còn những nhà máy cũ kỹ, từ lâu gây ô nhiễm nặng vẫn được tiếp tục hoạt động. Người ta cho rằng hệ thống luật về môi trường chưa đủ để xử lý những cơ sở này và yêu cầu chính phủ sửa đổi luật.

Nhưng những gì Thái Lan cần, các chuyên gia nói rằng, không phải là luật mới, mà chỉ là thực thi tốt những văn bản luật hiện hành.

“Tại vùng nông thôn, hầu hết những quy định về môi trường đều không được thực thi” ông Anthony Zola, một nhà môi trường người Mỹ nói. “Ô nhiễm nguồn nước, không khí, tiếng ồn - bạn có thể khiếu nại nếu bạn muốn, nhưng sẽ chẳng có bất cứ ai chú ý đến bạn”.

Phàn nàn về môi trường bên cái bóng của những nhà máy hóa dầu, nhựa và các cơ sở công nghiệp khác cứ chất chồng trong những năm qua.

Viện Ung thư quốc gia Thái Lan phát hiện hồi năm 2003 rằng tỷ lệ ung thư bàng quang, cổ tử cung, vú, gan, mũi, dạ dày, cổ họng và các bệnh ung thư máu tại tỉnh Rayong, nơi Map Ta Phut và các khu công nghiệp khác đang tồn tại, cao nhất nước.

Vấn đề chính dường như là ô nhiễm không khí. Cơ quan kiểm soát ô nhiễm Thái Lan báo cáo hồi tháng chín rằng họ đã tìm thấy 9 loại hợp chất gây ung thư trong không khí xung quanh Map Ta Phut.

(Theo Xuân Thủy // Washington Post, Reuters // Tienphong Online)