Nước Mỹ nóng vì tranh cãi ngân sách

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Đúng như dự báo, chiến thắng của đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử Quốc hội giữa nhiệm kỳ hồi tháng 11-2010 sẽ ảnh hưởng tới các quyết định của chính phủ, giờ đây các chính sách của Tổng thống Obama đang gặp nhiều khó khăn hơn bao giờ hết.

Hơn 65.000 người Mỹ tại bang Wisconsin phản đối thống đốc bang cắt giảm quyền lợi của các liên đoàn lao động.

Chính phủ sẽ đóng cửa?

Hạ viện Mỹ với sự kiểm soát của đảng Cộng hòa ngày 19-2 đã bỏ phiếu cắt giảm 61 tỷ USD chi tiêu liên bang đến cuối tháng 9-2011 trong tổng số ngân sách mà Tổng thống Obama đề nghị là 3,7 ngàn tỷ USD. Lập tức, Thượng viện do đảng Dân chủ chiếm đa số đã bác bỏ việc cắt giảm này.

Tổng thống Barack Obama dọa sẽ phủ quyết. Ông Obama cho rằng việc cắt giảm chi tiêu quá sớm và quá nhiều có thể gây hại tới tiến trình phục hồi kinh tế.

Thượng nghị sĩ Charles Schumer của đảng Dân chủ chỉ trích Chủ tịch Hạ viện John Boehner và lãnh đạo đảng Cộng hòa tại Thượng viện Mitch McConnell về quan điểm của các nghị sĩ Cộng hòa, theo đó thà làm sụp đổ chính phủ hơn là nhượng bộ về việc cắt giảm ngân sách.  Đáp lại, ông John Boehner cho rằng đảng Cộng hòa đang “giải phóng nền kinh tế Mỹ khỏi mức chi tiêu quá tầm kiểm soát”.

Theo tính toán, ngân sách của Chính phủ Mỹ sẽ cạn vào ngày 4-3. Nếu qua thời điểm này mà vẫn chưa có ngân sách mới chính phủ sẽ hoạt động không kinh phí. Trong khi đó, nước Mỹ nghỉ lễ “Ngày Tổng thống” trong 3 ngày (từ 21 đến 23-2). Vậy là chỉ còn một thời gian ngắn ngủi để hai bên có thể đạt thỏa hiệp từ nay đến ngày 4-3. Năm 1995 cũng đã từng xảy ra tranh cãi về ngân sách giữa Tổng thống Bill Clinton với Hạ viện. Hậu quả là hàng loạt cơ quan chính phủ phải đóng cửa.

“Cuộc chiến” cắt giảm ngân sách diễn ra trong bối cảnh thâm hụt ngân sách Mỹ dự báo sẽ lên mức 1,65 ngàn tỷ USD, tương đương 10,9% GDP của nước này trong năm 2011. Đây sẽ là mức thâm hụt ngân sách lớn nhất của Mỹ từ năm 1945 tới nay. Thời kỳ Chiến tranh thế giới thứ hai, mức thâm hụt ngân sách lớn nhất của Mỹ là 21,5% GDP.

Sự thật là các nghị sĩ đảng Dân chủ cũng muốn cắt giảm chi tiêu ngân sách nhưng họ phản đối các biện pháp cắt giảm quá mạnh bạo từ phía đảng Cộng hòa.

Không chỉ là ngân sách

Nước Mỹ hiện cũng đang đối mặt với nhiều lời chỉ trích trên toàn thế giới cho rằng nước này mượn nợ nước ngoài để lạm chi. Bộ trưởng Tài chính Mỹ Timothy Geithner trấn an khối G20 khi cho biết ngân sách của Nhà Trắng trong năm 2012 sẽ đáp ứng cam kết cắt giảm một nửa bội chi ngân sách.

Tình trạng thâm hụt ngân sách Mỹ càng trở nên trầm trọng khi Tổng thống Obama chấp thuận tiếp tục kéo dài thời gian miễn thuế cho giới nhà giàu Mỹ. Chính sách này khởi xướng từ thời Tổng thống George W. Bush.

Theo Hạ nghị sĩ đảng Dân chủ Chris Van Hollen, các nghị sĩ Cộng hòa cũng phải tính tới thực tế là hiện nay, các công ty dầu được ưu đãi thuế quá nhiều, lên tới 40 tỷ USD. Trong khi đó, cũng theo các nghị sĩ đảng Dân chủ, Nhà Trắng đang rất cần chi tiêu cho các chương trình y tế, giáo dục, chi cho cựu chiến binh…

Ngoài ra, cũng theo họ, nếu cắt giảm ngân sách như đảng Cộng hòa yêu cầu, sẽ có 800.000 người Mỹ mất việc.

Cùng với việc cắt giảm ngân sách liên bang do thâm hụt ngân sách, thống đốc các bang Wisconsin, Ohio, Indiana và Iowa đang tính đến việc cắt giảm hoặc loại trừ quyền lợi của các nghiệp đoàn công chức cấp bang và liên bang. Ý định trên được cho là đòn nhắm vào đảng Dân chủ vì những nghiệp đoàn này đóng vai trò quan trọng trong việc vận động bầu cử cho đảng Dân chủ.

Thực chất, các nghị sĩ đảng Cộng hòa tại Hạ viện không đơn thuần muốn cắt giảm thâm hụt ngân sách. Cái đích xa hơn của họ là làm tê liệt các chương trình do chính phủ ông Obama thông qua trước đó về cải cách y tế, cải cách thị trường chứng khoán và bảo vệ môi trường.

Theo thăm dò của tờ New York Times/CBS News vào tháng 1, có 43% người được hỏi cho rằng tạo việc làm là ưu tiên lớn nhất, chỉ có 14% cho rằng cắt giảm ngân sách là ưu tiên lớn nhất. Các nhà quan sát Mỹ cho rằng nếu đảng Cộng hòa ra tay cắt giảm ngân sách quá mức thì chính họ cũng sẽ gặp thất bại từ lá phiếu cử tri như đã từng xảy ra năm 1996.

(Theo Khánh Minh tổng hợp/sggp)