Quan sát chiến lược toàn cầu mới của Mỹ

Nỗi lo về sự lan rộng của khủng hoảng nợ Hy Lạp đã khiến đồng EUR sụt giảm xuống mức thấp nhất trong chưa đầy một năm. Theo một số nhà quan sát quốc tế hiện nay, đây chính là điều mà Mỹ muốn nhìn thấy, bởi vì, từ khi đồng EUR ra đời đến nay, ngôi vị bá chủ tài chính toàn cầu của Mỹ thực sự đã bị thách thức.

Để đối phó với điều sẽ đe dọa lợi ích cốt lõi của Mỹ, chiến lược toàn cầu của Mỹ đã dần được điều chỉnh theo chiều hướng “liên thủ với châu Á để kìm chế châu Âu”. Bất luận năm đó, việc Goldman Sachs làm tài khoản giả cho Hy Lạp có phải nhằm mục đích đưa “ngựa Trojan” vào thành khu vực đồng tiền chung châu Âu Eurozone hay không; Cũng bất chấp hiện nay một số cơ quan xếp hạng tín dụng lớn của Mỹ có “âm mưu” hạ thấp tín dụng của các quốc gia Eurozone hay không. Sự suy yếu kinh tế của khu vực Eurozone chính là điều mà Mỹ mong muốn.

Từ góc độ chính trị cho thấy, Mỹ là quốc gia vắt qua Đại Tây Dương và Thái Bình Dương, nhưng từ lâu, trong nhận thức văn hóa và mối liên hệ kinh tế kinh tế, Mỹ vẫn tự cho rằng mình là một quốc gia Đại Tây Dương, còn châu Âu vẫn là một trọng tâm chiến lược của Mỹ. Nhưng hiện nay, tình hình đã có sự thay đổi. Tháng 11/2009, Tổng thống Obama tuyên bố: Ông phải là “tổng thống Thái Bình Dương” đầu tiên của nước Mỹ. Đối với vị tổng thống Mỹ đã nắm quyền bá chủ toàn cầu, mong muốn này ít nhất là có 3 nguyên nhân.

Thứ nhất là muốn gạt bỏ châu Âu. Từ lâu, châu Âu vẫn là đồng minh thân cận, quan trọng nhất của Mỹ. Nhưng mấy năm trở lại đây, châu Âu bắt đầu “đường ai nấy đi” với Mỹ nhằm bảo vệ lợi ích và khái niệm châu Âu. Trước tiên, từ cộng đồng chung châu Âu, đến Liên minh châu Âu, khu vực Eurozone, rồi phê chuẩn “Điều ước Lisbon”, bầu ra “tổng thống”,  để cạnh tranh với Mỹ. Người châu Âu cho rằng, không có cánh cửa độc lập, châu Âu sẽ không thể phá vỡ thế độc chiếm của Mỹ về lợi ích tài chính toàn cầu, cũng không thể bảo đảm sự phát triển kinh tế và ổn định tài chính cho châu Âu. Hiện tại, đồng EUR đã vận hành được 10 năm, đã dần dần hình thành một vòng tròn Euro quanh châu Âu có liên hệ mật thiết về kinh tế chính trị, hiện đồng EUR cũng đã chiếm tới 27% trong kho tiền tệ dự trữ thế giới, còn đồng USD lại giảm xuống còn 62%. Trong cuộc khủng hoảng tài chính, mô hình tài chính của Mỹ đã bị tác động nặng nề, châu Âu nhân cơ hội này đã yêu cầu cải cách hệ thống tiền tệ toàn cầu, có ý nhòm ngó ngôi vị bá chủ tài chính toàn cầu của Mỹ, việc này khiến Mỹ lo lắng bất an.

Thứ hai là sự trỗi dậy của châu Á. Hiện châu Á là đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ và châu Âu, cũng là khu vực có thặng dư thương mại lớn nhất thế giới. Theo 65% tỷ lệ dự trữ trái phiếu và tài sản USD, một số nước châu Á như Trung Quốc và Nhật Bản đã tạo dự trữ ròng ít nhất xấp xĩ 3000 tỷ USD. Nếu tính thêm cả số đô la dầu mỏ mà các nước xuất khẩu dầu mỏ Trung Đông đã nắm giữ thì không thể khiến người ta xem thường.

Thứ ba là sự sa sút của nước Mỹ. Không còn nghi ngờ gì, Mỹ vẫn là một cường quốc số 1 thế giới, “tuy cái khung bên ngoài chưa đổ”, nhưng so với EU và các nước khác, không còn lớn mạnh như trước. Cuộc khủng hoảng tài chính lần này càng khiến mọi người giảm bớt lòng tin vào nước Mỹ.

Trong bối cảnh này, Mỹ đã chuyển hướng sang châu Á. Nước Mỹ ngày nay là xây dựng đất nước dựa vào tài chính, lợi ích quốc gia Mỹ đã tài chính hóa một cách đầy đủ. Châu Á đã cung cấp “dòng chảy vốn ròng” mà Mỹ cần, đồng thời, cũng là viên đá của “đô la dầu mỏ. Có thể nói, Thái Bình Dương ngày nay đối với Mỹ, đã là một “biển USD” có liên hệ tới vận mệnh nước Mỹ. Châu Á ổn định ở mức độ nào đó sẽ lôi kéo châu Á, là lợi ích quốc gia trọng đại nhất của Mỹ. Có thể trở lại châu Á liên quan trực tiếp tới cơ sở lập quốc và sự thay đổi lợi ích quốc gia của Mỹ. Trở lại châu Á là thu hẹp chiến lược, lấy không gian đổi thời gian, làm chậm lại sự suy vong của đế quốc; Cũng có thể coi là điều chỉnh chiến lược và mục tiêu đối trọng chính là khu vực Eurozone.

[ Trở về]