Thay ngựa giữa dòng ?

Ông Peter W. Galbraith. Ảnh: AFP

Ông Galbraith đã đột ngột rời khỏi Afghanistan hồi đầu tháng 9 và bị thải hồi vài tuần sau đó. Ông nói phải ra đi do có bất đồng với thủ trưởng của mình là ông Eide về việc đánh giá tình hình gian lận bầu cử ở Afghanistan, theo đó, đặc sứcủa LHQ đã bênh vực TT Karzai.

Kế hoạch của ông Galbraith được phái viên quân sự Mỹ tại Afghanistan Richard C. Holbrooke nhiệt tình ủng hộ. Mặt khác, tại Washington, nhiều ý kiến phê phán TT Karzai không làm tròn nhiệm vụ trong cuộc chiến chống Taliban và quá khoan dung đối với các quan chức tham nhũng. Ông Galbraith dự kiến sẽ tiếp xúc với Phó TT Mỹ Joe Biden và nếu được chấp thuận, ông sẽ trình bày với TT Obama kế hoạch thay thế TT Karzai bằng một trong những nhà lãnh đạo Afghanistan thân Mỹ.

Theo đó, Mỹ sẽ buộc TT Karzai từ chức và thiết lập chính quyền mới do cựu bộ trưởng tài chính Ashraf Ghani hoặc cựu bộ trưởng nội vụ Ali Jalili đứng đầu. Khi biết dự định của cấp phó, ông Eide đã cảnh báo rằng đây là cách làm vi hiến, can thiệp vào công việc nội bộ của Afghanistan, có khả năng dẫn tới nội chiến và sẽ bị cộng đồng quốc tế lên án. 

Khi bị chất vấn về vụ này, ông Galbraith cho biết thực ra ông không xúc tiến kế hoạch nói trên mà chỉ xem xét nỗ lực thuyết phục TT Karzai rời khỏi “chính phủ lâm thời” dự kiến được thành lập theo đúng hiến pháp và tiếp tục tồn tại nếu không có cuộc bầu cử vòng cuối từ đó đến tháng 5-2010.

Phái viên quân sự Mỹ Holbrooke xác nhận có nghe nói về kế hoạch trên nhưng thận trọng xác nhận rằng Bộ Ngoại giao Mỹ không hề có ý tưởng xem xét vấn đề này. Ông Galbraith khẳng định chưa hề gặp Phó TT Biden nhưng có một quan chức trong văn phòng phó TT là Tony Blinken từng tiếp điện thoại của ông Galbraith.

Trong khi đó, chánh văn phòng của Tổng Thư ký LHQ là ông Vijay Nambiar cho biết chính vì kế hoạch nói trên mà ông Galbraith bị thải hồi và TT Karzai rất giận về vụ này.