Lựa chọn bất ngờ

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Cuối tuần qua, Liên minh châu Âu (EU) vừa chứng kiến một sự kiện trọng đại trong lịch sử châu lục. Thủ tướng Bỉ Héc-man Van Rôm-puy, 62 tuổi đã được toàn thể các quốc gia thành viên nhất trí chọn làm Chủ tịch đầu tiên của EU và bà Ca-tơ-rin A-xtơn, Ủy viên Thương mại châu Âu (người Anh), 53 tuổi được chọn làm Ngoại trưởng của liên minh trong cuộc họp không nhiều tranh cãi. Cả 27 quốc gia thành viên EU đều dễ dàng đi đến đồng thuận với hai chức vụ vốn gây nhiều đồn đoán trong những ngày qua.

Với lựa chọn này, EU muốn phát đi tín hiệu ứng xử ôn hòa giữa các quốc gia thành viên trong ít nhất là năm đầu nhất thể hóa của EU thành hiện thực. Theo tinh thần Hiệp ước Li-xbon vừa được tất cả các thành viên EU phê chuẩn sẽ chính thức có hiệu lực vào ngày 1-12 tới, Chủ tịch EU với nhiệm kỳ 2 năm rưỡi sẽ chủ trì các hội nghị thượng đỉnh EU và là đại diện thường trực cho liên minh trên các diễn đàn quốc tế. Đây là chức vụ mới thay thế vị trí Chủ tịch luân phiên 6 tháng một lần được các thành viên EU cho là có nhiều bất cập trước đây. Ông Rôm-puy sẽ nhậm chức vào ngày 1-1-2010 và hưởng mức lương 300.000 ơ-rô/năm. Trong khi đó, bà A-xtơn sẽ thay thế người phụ trách chính sách đối ngoại EU Gia-vi-ê Xô-la-na và giữ vị trí Ngoại trưởng trong 5 năm với những quyền lực rộng hơn chức vụ cũ; trong đó bà sẽ chủ trì các cuộc họp Ngoại trưởng EU và có tiếng nói mạnh mẽ hơn về ngân sách viện trợ của liên minh. Tuy nhiên, điều khiến dư luận châu Âu cuối tuần qua khá ngạc nhiên là cả hai nhân vật được EU "đồng tâm" chọn lựa đều khá kín tiếng trên chính trường khu vực và thế giới.

 Ông Rôm-puy được đánh giá là người có thái độ khiêm tốn và ôn hòa trên cương vị Thủ tướng mới của Bỉ trong 11 tháng qua. Kinh nghiệm đối ngoại được biết đến nhiều nhất của tân Chủ tịch EU tại châu Âu là xử lý thành công hợp tác với Hà Lan trong việc nạo vét, lưu thông đường thủy giữa Bỉ với Hà Lan. Trong khi đó, tân Ngoại trưởng EU, A-xtơn chỉ mới được chính giới EU biết, khi bà được bổ nhiệm làm Ủy viên Thương mại châu Âu, thay thế ông Pi-tơ Man-đen-xơn vào tháng 10-2008. Câu hỏi đặt ra là: tại sao 27 nước EU, lại chọn 2 nhân vật ngoài "dự kiến" của dư luận EU khiến những người muốn châu Âu phải tăng ảnh hưởng hơn nữa trên thế giới bất ngờ? Câu trả lời không quá khó khăn và cũng không nằm ngoài bốn chữ: lợi ích của các quốc gia EU.

Với các nước lớn, cặp bài trùng và cũng là động lực của con tàu châu Âu là Pháp và Đức khó có thể tìm được một người đứng đầu liên minh "kín tiếng" và phù hợp hơn Thủ tướng đương nhiệm của Vương quốc Bỉ hiện thời. Trong khi đó, Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Hô-xê Ma-nu-en Ba-rô-xô và Thủ tướng Anh Gô-đơn Brao sẽ không tiến cử nhân vật nào lý tưởng hơn bà A-xtơn khi cả hai vị trí vừa được tạo ra sẽ không thể "lấn lướt" vị thế của các quốc gia đang là đầu tàu của EU. Còn với các nước vừa gia nhập liên minh, việc trao chức vụ Chủ tịch EU cho một nhân vật "lẫy lừng", có tầm cỡ như cựu Thủ tướng Anh Tô-ni Ble, có thể sẽ khiến các nước này "bất an" bởi tâm lý hoài nghi về một đường lối bảo thủ dẫn đến việc họ có thể bị thua thiệt cả về chính trị lẫn kinh tế. Không nước nào cảm thấy bị đứng ngoài guồng máy chung sau sự xuất hiện đúng lúc và bất ngờ đến thú vị của 2 vị trí quan trọng hàng đầu của EU trong những ngày qua. Chủ tịch là một chính trị gia trung hữu, trong khi nhiệm vụ đối ngoại được giao cho một nhân vật trung tả đã nói lên tất cả.

Về thực chất, đằng sau sự lựa chọn này cho thấy, các thành viên liên minh không muốn tạo ra những xáo trộn lớn tại trụ sở EU, cũng như không có ý định làm giảm quyền lực của EU như đang thấy tại Brúc-xen. Sự bổ nhiệm không phụ thuộc vào dân số cũng như vị thế của quốc gia trong châu lục đã mách bảo mục tiêu quan trọng nhất của kế hoạch nhân sự mà EU vừa hoàn tất là sự cân bằng về địa - chính trị hơn là địa - kinh tế. Theo đó, lãnh đạo EU sẽ phải là một công dân của liên minh chứ không phải từ một nước lớn hay nhỏ hoặc từ một nền kinh tế mạnh hay yếu.

Cuối cùng "bộ máy nhân sự" của EU cũng đã hoàn thiện và chính thức bắt vào một tiến trình cải cách sâu rộng mới. Không chỉ người dân lục địa già mà cả thế giới đang dõi theo và chờ đợi vị tân Chủ tịch H.V.Rôm-puy sẽ dẫn dắt châu Âu vượt qua thời kỳ khó khăn hiện nay như thế nào. Bên cạnh đó, tân Ngoại trưởng A-xtơn sẽ hành động ra sao để bảo vệ lập trường và vị thế của EU trên bàn cờ quan hệ quốc tế, trước những nhà ngoại giao lão luyện như Hi-la-ri Clin-tơn của Mỹ, Xéc-gây La-vrốp của Nga hay Dương Khiết Trì của Trung Quốc...

(Theo Vân Khanh // Hanoimoi Online)