Di bút của Nhà báo Nguyễn Mai Kỳ 2

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Đồng bào ta mong muốn cuộc sống thanh bình, nhưng kẻ thù của chúng ta đã gieo rắc bao đau thương, tang tóc trên quê hương thân yêu này. Ảnh tư liệu: VÕ AN KHÁNH

Trang thứ ba:

"Vụ địch bỏ bom ở xã Thạnh Phú"

Hàng số ghi ở góc trái trang giấy, nhưng được mũi tên kéo lên, giúp ta đọc thế này:

"20/3/64.

a) Tân Hòa: cháy 4 nhà, hư một nhà (không rõ bao nhiêu bom).

b) Rạch Mũi: cháy 2 nhà, bị thương miểng 3 người, bị thương 1người".

Viết pic đỏ chen vào bổ sung "1 đàn bà, 3 trẻ em"

"Xã Lợi An: rải chất độc theo bờ sông Đốc lên Tắc Thủ (cây cối hai bên đều xơ xác). Tổn thất của đồng bào trên 300 ngàn đồng (gạch dưới số 300 ngàn đồng)

Chữ pic đỏ ghi bổ sung: "28/5/64"

"9 Bằng: Lợi An 10 Thông: Rạch Mũi"

"3 Búa: Tân Hòa 2 Dũng: Trạm Thạnh Phú (em Thiệp)"

Dưới một gạch ngang trang giấy, tác giả ghi:

a) Cá chết: đợ 100 ngoài ký"

b) Heo, gà, vịt: chục heo, 25 gà vịt"

"- Bị thương: bà Niệm, vợ ông Phó, con bà Phó, Xuân (5 người tại trận). Sau khi địch rút đi, đồng bào lại chữa, bị thêm 4, 5 người nữa".

Ở chót trang, một chùm chữ đỏ: "Gà, vịt, heo lối 50 con"

Trang thứ tư: Bên gốc trái ghi "2 Cờ, Tổ Đảng"

"Cháy một cái nhà Rạch Mũi. Nguyễn Văn Viện, bần nông, 50 ngoài tuổi. Giá trị độ 70 ngàn.(Nói về cái nhà) Không có thiệt hại người ta."

"1 heo, 7 vịt, 4 gà mái"

"2 Cờ ' 10 gà mái, 2 con heo" (Nói về thiệt hại của 2 Cờ)

"Bom dầu 8 trái - 17 trái tất cả

Dưới một gạch ngang, Nguyễn Mai viết tiếp:

"Sông Rạch Mũi chết cả ngàn ký cá. Tối nay còn cháy. Ngoài xóm, bom miểng và bom dầu - chất vàng vàng như cao su, đụng mạnh thì cháy, cháy xuồng, cháy cây v.v…".

Hai trang ghi chép này tôi phải đọc một buổi chiều mới hiểu ra. Chỗ nối hàng từ trên xuống, hay từ mé phải "ghịt" qua tôi cứ bị lạt ý mãi. Hai chữ "bần nông" mà tôi cứ ngỡ "bần ngô" và hoang mang không biết tác giả nói cây bần với trái bắp hay là ý gì. Sau tôi đọc lại là "bần nông" thì ra nghĩa. Cuối cùng, ta có một bản tin như thế này:

Vụ địch bỏ bom ở xã thạnh phú

Ngày 20 tháng 3 năm 1964 máy bay địch oanh kích ở hai ấp Tân Hòa và Rạch Mũi. Ở Tân Hòa bom làm cháy 4 nhà, hư 1 nhà. Ở Rạch Mũi cháy 2 nhà (1 nhà của ông Nguyễn Văn Viện, thành phần bần nông, ngôi nhà đáng giá 70 ngàn đồng. Có 5 người bị thương tại trận, (3 người bị miểng bom, 1 người bị thương do xây xát và… đó là bà Niệm, vợ ông Phó, con bà Phó, Xuân…).

Nhưng sau khi máy bay vút đi, bà con ta xông ra chữa lửa, loại bom dầu có chất lân tinh vàng vàng như cao su phựt cháy, làm bị thương thêm 4, 5 người nữa. Nhưng không có ai chết. Chúng đã ném xuống hai ấp nói trên 8 trái bom dầu và 9 trái bom miểng. Heo, gà, vịt chết độ 50 con. Sông Rạch Mũi chết hơn 1.000 ký cá.

Địch rải chất độc theo bờ sông đốc

Ngày 28/5/1964. Ở xã Lợi An, địch dùng máy bay rải chất độc hóa học dọc theo bờ Sông Đốc lên Tắc Thủ, cây cối hai bên sông đều xơ xác, tổn thất của đồng bào trên 300 đồng…

Qua hai trang ghi chép này của nhà báo Nguyễn Mai cho ta tư liệu chính xác ngày địch bỏ 17 trái bom xuống Tân Hòa và Rạch Mũi, xã Thạnh Phú, làm nhiều người bị thương, heo gà vịt và cá chết đầy sông do chất lân tinh gây lửa độc. Đó là ngày 20/3/64. Còn tội ác rải chất độc hủy diệt cây lá (tới nay chưa phục lâm) là ngày 28/5/1964.

Ngoài ra còn nhiều chi tiết nghiệp vụ khác, ta cần nghiên cứu thêm mới hiểu rõ cách ghi chép của Nguyễn Mai (Ví dụ chỗ anh ghi người bị thương trong trận bom: "Vợ ông Phó, con bà Phó…" ta đâu dám chép vợ và con ông Phó. Vì biết đâu bà Phó có con riêng. Bản ghi chép thật chi tiết, nhưng do ghi lẫn trước sau nên ta khó hiểu và đôi chỗ hiểu sai. Dù vậy không hề làm giảm giá trị tư liệu ở bản di bút của nhà báo bậc thầy)./.

(Theo Nguyễn Bá/CMO)