Bảo tàng Guggenheim Bilbao -Bông hoa xứ Basque

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Bảo tàng Guggenheim Bilbao ra đời với mục đích trở thành trung tâm nghệ thuật đương đại quốc tế, đưa tới công chúng trên thế giới những tác phẩm nghệ thuật thuộc dòng nghệ thuật Âu – Mỹ thế kỷ 20. Các tác phẩm đều thuộc sưu tập của quỹ nghệ thuật Solomon R.Guggenheim.

Sảnh chính bên trong bảo tàng. Tại đây khách tham quan có thể nghỉ chân và thưởng thức nhạc thính phòng vào dịp cuối tuần. Cũng như bên ngoài, vật liệu chính là đá, các trụ đá được Gehry tạo cho hình dáng uyển chuyển hướng tâm lên đến đỉnh mái. Cùng với thép và kính trong một cấu trúc mạnh mẽ vẫn là phong cách từng thấy mà điển hình là The Dancing House ở Prague (KT&ĐS đã từng giới thiệu)

Bilbao là một thành phố sôi động phía bắc Vương quốc Tây Ban Nha. Ngay từ những năm 1980, lãnh đạo thành phố đã lên kế hoạch toàn diện nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế, đồng thời từ đó đặt nền móng cho phát triển văn hoá. Việc xây dựng các công trình kiến trúc quy mô là hạng mục lớn trong chiến lược phát triển. Và vào ngày 27.2.1992 kế hoạch xây dựng một bảo tàng tầm cỡ đã được ký kết giữa hội đồng thành phố Bilbao và quỹ Solomon R. Guggenheim với sự có mặt của Tổng thống Tây Ban Nha – ông Jose Antonio Ardanz. Sau năm năm xây dựng, ngày 19.10.1997 công trình đã được dân chúng đón nhận nồng hậu và có thể nói, việc ra đời bảo tàng Guggenheim tại Bilbao là thành công của chính phủ và nhà vua Tây Ban Nha.

Solomon R.Guggenheim là một quỹ tổ chức nghệ thuật lớn bậc nhất thế giới, được thành lập vào năm 1937 với tiêu chí sưu tầm, bảo quản, nghiên cứu và giới thiệu tới công chúng các tác phẩm và công việc trong nghệ thuật hiện đại và đương đại. Tổ chức bao hàm thiết lập, giới thiệu những bộ sưu tập nghệ thuật thế kỷ 20 và cùng với những chương trình trưng bày cụ thể. Hiện tại có ba nhà triển lãm thuộc Guggenheim trên thế giới: The Solomon R. Guggenheim tại New York (KTS Frank O. Gehry thiết kế năm 1992), The Guggenheim Museum Soho New York (KTS Arata Isozaki thiết kế năm 1992) và Peggy Guggenheim Collection tại Venice (KTS Leila và Massimo Vignelli thiết kế năm 1995). Tổ chức Guggenheim được sáng lập bởi Solomon R.Guggenheim và nghệ sĩ cộng sự Hilla Rebay. Từ những năm 1920 với nguồn tài chính mạnh mẽ, lòng nhiệt huyết cùng với con mắt nghệ thuật tinh tường, các tác phẩm nghệ thuật đã được tổ chức Guggenheim sưu tầm trên bề rộng và bề sâu, chủ yếu là các tác phẩm thuộc trường phái Western Visual Art. Hiện bộ sưu tập khổng lồ này được phân bổ trưng bày đều cho cả bốn bảo tàng Guggenheim ở New York, Venice và Bilbao.

Guggenheim Museum Bilbao được đặt ra những tiêu chí thiết thực và cụ thể: mang đến và diễn giải cho công chúng nghệ thuật đương thời với mục đích nuôi dưỡng và định hướng giáo dục về thẩm mỹ cho người dân. Những tác phẩm chính của bảo tàng thuộc bộ sưu tập từ những nghệ sĩ tài danh thế giới trong khoảng 40 năm cuối thế kỷ 20. Từ khi khai trương, bảo tàng Guggenheim Bilbao không ngừng bổ sung và trưng bày các tác phẩm thuộc nhiều trường phái nghệ thuật như: Pop Art, Minimalist Art Povera, Conceptual Art và Abstrac Expressionism… tất cả nằm trong chương trình tài trợ của quỹ Guggenheim.

Ý tưởng kiến trúc của Guggenheim Bilbao ngay từ ban đầu đã được cân nhắc về mặt hình thức nhằm đề cao yếu tố con người. Yếu tố đó được biểu hiện qua đường nét thiết kế tuyệt vời mang đậm chất ngẫu hứng của người nghệ sĩ. Tinh thần thiết kế chính là sự tiếp nối với công trình bảo tàng Solomon tại Fifth Avenue New York. Kiến trúc sư bậc thầy Frank O. Gehry tiếp tục được tin tưởng với nhiệm vụ đặt một dấu ấn tại Bilbao. Công trình không chỉ lớn hơn Guggenheim Museum New York mà nó cần phản ánh được tinh thần, bộ mặt kinh tế đời sống của một thành phố công nghiệp đang chuyển mình trở thành một tâm điểm mới của châu Âu. Quan sát công trình ta dễ dàng nhận thấy một tinh thần “phá cách trong kiến trúc” mà Frank O. Gehry đã làm tại Solomon R. Guggenheim NewYork. Công trình là sự sắp xếp các mảng khối đặt cạnh nhau, vật liệu đá tạo nên các khối hình học trên diện rộng và là chất liệu chính của các phòng chức năng. Khối nhà trung tâm được bọc một lớp vỏ titanium kết hợp với những bức tường kính khổng lồ. Hiệu ứng kết hợp chất liệu và mảng khối khiến toà nhà như thể đang chuyển động quanh trục của nó với những đường cong liên tục. Ấn tượng mang lại là một công trình kiến trúc to lớn, một toà nhà mang tính thời trang được tạo ra với một cấu trúc, bố cục lạ thường. Sự khác biệt tạo ra bởi kết hợp chất liệu mới và không thể chê với các mảng khối hết sức rõ ràng. Vòng ngoài của công trình là những bố cục khối vuông với vật liệu đá. Hình thái chuyển động khối đạt cao trào ở khối kiến trúc trung tâm với những mảng cong liên tiếp bọc titanium. Ý tưởng về những trang từ điển nghệ thuật dần mở được sắp xếp theo trình tự thời gian, ý nghĩa hơn khi vật liệu đá của các khối vuông đem lại chiều sâu và sự chắc chắn. Cảnh quan mạnh mẽ của công trình có được do sự hoàn hảo trong thi công. Phải kể đến những nghệ sĩ đã lao động miệt mài với chín khối nhà triển lãm là chín module cong bọc titanium có hình dạng bất thường, to lớn và ngoạn mục. Kiến trúc nội thất của công trình cực thoáng. Tất cả đều hướng tâm và kết thúc bởi một mái vòm titanium. Ánh sáng mặt trời toả đều vào nội thất nhờ bức tường kính khổng lồ. Với góc quan sát từ bên trong, tính kết nối mở tung và trời xanh được làm dịu và rõ nét hơn bởi lớp kính lọc tại tâm đỉnh mái nhà.

Toàn cảnh công trình bên dòng sông Nervion. Kiểu dáng của các khối cho người xem liên tưởng đến Fernand Leger (hoạ sĩ Pháp trường phái công nghiệp đầu thế kỷ 20), khối nhà trung tâm bọc titanium phản chiếu màu sắc của bầu trời với các góc nghiêng khác nhau tạo cho bề ngoài vẻ đẹp của sự chuyển động không ngừng. Bên trái là cây cầu La Salve

Bảo tàng có nhiều không gian đặc biệt dành cho sắp đặt đương đại. Những nghệ sĩ đương đại Tây Ban Nha và xứ Basque với tài năng và danh tiếng của mình đã được bảo tàng lưu giữ và trưng bày các tác phẩm nhằm đưa đến công chúng những giá trị nghệ thuật bền vững. Các không gian chức năng của công trình hết sức độc đáo, sáng tạo và thực tiễn. Một hệ thống cầu thang vòng trong trục công trình và một cầu thang máy bằng kính trong suốt đã kết nối 19 khu trưng bày rất phong phú từ không gian vuông vắn truyền thống đến những không gian có hình dạng đặc biệt. Các tác phẩm đương đại và tác phẩm hoành tráng được dành cho những không gian trưng bày đặc biệt với chiều rộng 30m và kéo dài suốt 130m, được thể hiện bằng một không gian tự do vô cùng ấn tượng. Cách thiết kế đó chính là điểm năng động và nổi trội của Guggenheim Bilbao, một công trình đồng nhất cả về tư duy, hình thái kiến trúc và nội dung trưng bày. Cấu trúc không gian đã đạt đỉnh điểm khi hoà hợp cùng hình dáng cây cầu bởi chính những nét cắt biểu hiện chủ nghĩa được tạo bởi các khối hợp kim trung tâm của công trình.

Trong khi hoàn thành bảo tàng Guggenheim thì hội đồng thành phố Bilbao cũng đồng thời hoàn tất nhiều dự án xây dựng của nhiều kiến trúc sư tên tuổi thế giới như Sir Norman Foster với New Subway (1995), Saltiago Calatrava với Cảng hàng không và cây cầu đi bộ Uribitate trên con sông Nervion và một số công trình khác. Thực tế cho thấy công trình Guggenheim Bilbao dưới bàn tay tài ba của KTS Frank O.Gehry đã đạt hiệu quả quá mức mong đợi với các chức năng: nhà triển lãm, nhà hàng, cửa hàng, văn phòng…Toà nhà đã trở thành biểu tượng của Bilbao bởi vẻ đẹp cô đọng và độc đáo với một tư duy kiến trúc của tương lai bằng hình dáng uyển chuyển của một bông hoa thép. Toà nhà như một biểu tượng của một thành phố công nghiệp, đậm đà và mạnh mẽ bên vẻ đẹp quyến rũ của dòng sông Nervion. Công trình đã khẳng định vị thế quan trọng của các công trình kiến trúc công cộng trong sự phát triển toàn diện của một thành phố.

Kiến trúc sư: Frank O. Gehry
Diện tích: 24.000m²
Hoàn thành: năm 1997 
Chức năng: Bảo tàng nghệ thuật
Phong cách: Hiện đại – biểu hiện chủ nghĩa (expressionist modern)
Vật liệu: thép – vỏ bọc titanium
Tổng chi phí: 127,5 triệu USD.

Bài và ảnh: Tường Huy

Sảnh chính ấn tượng mạnh mẽ với ba bức tượng composite phóng tác theo Venus de Milo	Hành lang bộ cho người xem quan sát các góc trong và ngoài công trình. Lớp kính và thép khổng lồ chạy vòng quanh đã nối kết công trình với không gian bên ngoài
Tác phẩm chú chó Puppy của Jeff Koons chiều cao 12m với một bộ khung bằng thép không gỉ và được trồng một lớp cây hoa tạo hình đặt ngay tại cổng chính, tác phẩm đương đại này hoàn thành năm 1992. Hình bên cạnh là chi tiết lớp vỏ bọc bằng titanium phản chiếu như một lớp vảy cá óng ánh. Hiệu ứng này khiến công trình hoà nhập cùng không gian xung quanh bất kể ngày hay đêm. Tiếp đến là chi tiết cấu trúc đá mạnh mẽ, rõ ràng nhưng cực kỳ uyển chuyển.