Khi người Hàn hết kiên nhẫn với tham nhũng

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Tổng thống Lee Myung-bak đang đối mặt với sự bất mãn ngày càng lớn của người dân. Khi Lee Myung-bak trở về nước từ chuyến công du tới Mỹ thành công, có được sự phê chuẩn của của quốc hội về một thoả thuận tự do thương mại với Washington, ông lại không được chào đón nồng ấm như lúc ở Nhà Trắng.

Ông Lee đã bận rộn xây dựng hình ảnh một vị chính khách công du toàn cầu, thăm 14 quốc gia và thực hiện 38 cuộc họp thượng đỉnh. Trong nhiên, trong khi vị thế của Hàn Quốc như một đồng minh ngày càng quan trọng của Mỹ cũng như vị thế toàn cầu ngày một lớn được thừa nhận, thì trở về nước, ông Lee lại không được đánh giá cao như một lãnh đạo của quốc gia thịnh vượng và ngày càng chịu sức ép lớn của cuộc khủng hoảng tham nhũng. Bản thân tổng thống và một số cộng sự thân thiết gần đây đã có ít nhiều liên quan tới hàng loạt vụ bê bối.

Mặc dù có hơn hai thập niên phát triển dân chủ mạnh mẽ, nhưng tham nhũng trong giới tinh hoa vẫn là vấn đề cố hữu ở Hàn Quốc. Người dân hầu như không còn kiên nhẫn trước sự xa hoa quá mức của giới tinh hoa. Dưới bề mặt một xã hội có vẻ thành công của Hàn Quốc là bất bình đang đang gia tăng, và giờ đây tồn tại những chênh lệch lớn giữa những người có thu nhập cao nhất và thấp nhất. Hệ số Gini dùng để biểu thị độ bất bình đẳng trong phân phối thu nhập giữa giàu và nghèo, xếp hạng Hàn Quốc thứ 107 trên thế giới.

Đã xảy ra hàng loạt vụ bê bối liên quan tới các quan chức gần gụi tổng thống Hàn Quốc. Kim Du-woo từ chức vào giữa tháng 9 khỏi vị trí trợ lý quan hệ công chúng do dính líu tới vụ bê bối Ngân hàng Tiết kiệm Busan. Ông bị cáo buộc đã nhận hơn 130 triệu won (khoảng 112.000 USD) từ Park Tae Gyu, một nhà vận động hành lang cho Ngân hàng tiết kiệm Busan để giúp ngân hàng này không bị đóng cửa do không đủ khả năng thanh khoản.Ngoài ra, các công tố viên cho biết thêm rằng ông đã nhận 15 triệu won quà tặng và 2 thẻ chơi golf trị giá khoảng 3 triệu won. Tuy nhiên, ông Kim - một cựu nhà báo, người đã sát cánh với Tổng thống Lee trong ba năm rưỡi qua - vẫn  bác bỏ tất cả các cáo buộc trên.

Việc đình chỉ một số ngân hàng tiết kiệm khác đã thu hút sự chú ý hồi đầu năm nay khi các khách hàng biểu tình phản đối vì không thể rút được tiền.

Một nghiên cứu gần đây của nghị sĩ phe đối lập Đảng Dân chủ Park Woo-soon cho thấy, hơn 80% cán bộ công chức qua điều trần cá nhân trước quốc hội có liên quan tới những hoạt động trái phép đầu cơ bất động sản, trốn nghĩa vụ quân sự, lại quả và đạo văn nhưng chỉ 9% bị tổng thống bãi chức khi phải đối mặt với những lời buộc tội.

Ảnh minh hoạ: publictendering

Các công tố viên giờ đây còn đang tìm kiếm lệnh bắt giữ Shin Jae-min, nguyên làm thứ trưởng và là người thân tình với tổng thống Lee. Shin bị cáo buộc nhận quỹ trái phép từ Chủ tịch Tập đoàn SLS Lee Kuk-chul. Trong khi Shin thừa nhận đã nhận tiền nhưng từ chối việc cung cấp các dự án cho chủ tịch Lee với bất kỳ đãi ngộ đặc biệt nào.

Vào ngày 9/10, bản thân Tổng thống Lee đã bị chỉ trích cá nhân mạnh mẽ từ Hankyoreh, một tờ báo độc lập khi Nhà Xanh tuyên bố kế hoạch mua khu dinh thự lớn và đắt giá để làm nơi ông Lee nghỉ ngơi lúc hưu trí. Theo báo này, ông bị nghi ngờ biển thủ các quỹ công để phục vụ việc mua sắm này, cùng với việc chuyển giao thừa kế bất hợp pháp và trốn thuế. Bất động sản được mua dưới tên con trai ông, có lẽ là để trốn thuế. Ông dự kiến chi 975.313 USD cho một khu phức hợp sang trọng ở nam Seoul. Trong một trường hợp khác, chính phủ quốc gia đã chi vài triệu USD cho khu đất rộng cả nghìn mét vuông cho khu vực an ninh. Toàn bộ khu này lớn hơn hẳn cả dinh thự dành cho tổng thống lúc về hưu.

Dường như bị đụng chạm bởi những lời chỉ trích, ngày 17/10, hãng Yonhap đã thông báo tuyên bố của ông Lee về việc từ bỏ kế hoạch tậu nhà đất và nghỉ hưu sẽ quay trở về ngôi nhà cũ của ông. Theo giới phân tích, đây có thể là dấu hiệu cho thấy, giới tinh hoa dường như đã thận trọng hơn với các hành động của họ.

Tham nhũng không còn là điều mới mẻ ở Hàn Quốc. Khi nhậm chức, Tổng thống Lee từng cam kết nỗ lực hơn để trở thành một nhà lãnh đạo có thể cuối cùng chấm dứt được nạn tham nhũng, nhưng lại không hoàn thành lời hứa này.

Cho tới khi xảy ra tranh cãi về nhà nghỉ hưu gần đây, phản ứng chính thức của quan chức Hàn Quốc về mức độ tham nhũng khá khó hiểu. Trong bài phát biểu trên đài phát thanh hồi tháng 6, ông Lee gọi tham nhũng "tràn lan không chỉ ở các nhà quản lý tài chính, mà còn ở những phần khác của xã hội từ tư pháp, quản lý thuế hay quân sự thông qua các dịch vụ dân sự". Sau đó, vào ngày 29/9, ông lại khiến mọi người bối rối khi mô tả chính quyền của ông là "hoàn hảo về mặt đạo đức".

Đồng thời, ông Lee tuyên bố, chính phủ của ông lên nắm quyền trong một cuộc bầu cử công bằng. Vào thời điểm diễn ra bầu cử, ông đã có ít nhiều dính líu tới vụ bê bối liên quan tới BBK, một hãng quản lý tài sản do Kim Kyung-jun điều hành. Kim là người Mỹ gốc Hàn đã trốn sang Mỹ sau khi bị Văn phòng công tố Hàn Quốc cáo buộc tội thao túng làm giá chứng khoán và tham ô. Ông Lee khi ấy bị cáo buộc sử dụng ảnh hưởng để đưa các nhà đầu tư tới hãng này. Ông Lee và các trợ lý đã yêu cầu ngừng việc dẫn độ Kim về Hàn Quốc, có lẽ để tránh một phiên toà có thể ảnh hưởng tới nhiều vấn đề.

Theo luật pháp Hàn Quốc, tổng thống không thể là đối tượng bị điều tra hình sự, nhưng nhiều đồn đoán âm thầm xảy ra rằng, ông có thể chính thức bị điều tra, thậm chí bị mang ra toà sau khi nhiệm kỳ kết thúc. Và ông sẽ không phải là người đầu tiên nếu bị như vậy. Cả Tổng thống Chun Doo-hwan và Roh Tae-woo đã bị tống giam sau khi rời nhiệm sở. Các thành viên của Đảng Dân chủ cũng có thể lôi lại trường hợp BBK và thúc đẩy một cuộc điều tra triệt để về các hoạt động của ông Lee trong thời điểm ông giữ chức.

Sự bất mãn với tham nhũng dường như lên tới đỉnh điểm khi cả phái tả và hữu trong đời sống chính trị Hàn Quốc đều đưa ra những tuyên bố không tán thành. Thậm chí tờ báo bảo thủ lớn của nước này như Nhật báo Chosun cũng đã có các bài chỉ trích quan chức tham nhũng. Ngày 15/10, quận tài chính của Seoul đã là nơi diễn ra biểu tình bắt nguồn cảm hứng từ phong trào Chiếm phố Wall.

Giới quan chức Hàn Quốc nổi tiếng là quan tâm tới việc đất nước họ được nhìn nhận ở nước ngoài thế nào và mong muốn được công nhận là một quốc gia phát triển toàn diện. Nhưng điều đó có lẽ sẽ không xảy ra tới khi vấn đề tham nhũng được giải quyết một cách nghiêm túc và mạng lưới "câu kết" giữa chính phru và giới kinh doanh Hàn Quốc trở nên minh bạch hơn, công bằng hơn.

• Nguyễn Huytheo asiasentine //Nguồn: Tuần Việt Nam