Trung Quốc: Báo chí đồng loạt đòi bỏ hộ khẩu

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Nhằm xóa bỏ những bất công đối với dân nhập cư ở các thành phố lớn, 13 tờ báo ở Trung Quốc ngày 1.3 đồng loạt đăng xã luận thúc giục chính phủ cải tổ toàn diện hệ thống đăng ký hộ khẩu tồn tại hơn 40 năm qua.

Hộ khẩu ở Trung Quốc. Ảnh: TDL

Đây được xem nỗ lực chung hiếm hoi của giới truyền thông Trung Quốc nhằm góp phần giải quyết một vấn đề xã hội quan trọng trong bối cảnh cuộc họp thường niên của Quốc hội Trung Quốc sẽ khai mạc vào ngày 5.3.

Mặc dù không được đăng tải trên những tờ báo hàng đầu của Nhà nước, các bài xã luận nói trên đã được đăng trên các tờ báo có uy tín như: Southern Metropolis Daily (Đô thị phương Nam) và Economic Observer (Nhà quan sát kinh tế), và trên những tờ được phát hành rộng rãi về mặt địa lý, từ khu tự trị Nội Mông ở miền Bắc cho đến tỉnh Vân Nam ở khu vực Tây Nam. Ngoài ra, các bài này cũng được đăng lại trên nhiều cổng thông tin của Trung Quốc trên internet.

Các bài xã luận này phê phán hệ thống đăng ký hộ khẩu ở Trung Quốc, được áp dụng từ cuối thập niên 50 để kiểm soát sự dịch chuyển dân số, đã gây ra những bất công đối với dân nhập cư ở các thành phố lớn và tạo điều kiện cho tham nhũng phát sinh. Các tác giả viết: “Trung Quốc đã chịu đựng những cay đắng của hệ thống hộ khẩu quá lâu rồi. Chúng tôi khẳng định rằng mọi cá nhân sinh ra đều tự do và họ có quyền tự do cư trú”. Các bài xã luận đã phản ánh sự bất mãn của công chúng đối với sự chậm chạp của chính phủ trong việc cải tổ hệ thống hộ khẩu trong khi cơ cấu dân số ở Trung Quốc thay đổi chóng mặt.

Trong 30 năm qua, sự kiểm soát dân số đã được nới lỏng để cho phép hàng trăm triệu công nhân ở các vùng nông thôn được nhập cư vào những thành phố lớn và vùng duyên hải của Trung Quốc để làm việc. Nhưng hệ thống hộ khẩu lỗi thời đã chia dân số làm hai thành phần: cư dân thành thị và cư dân nông thôn.

Một lao động nhập cư cười sung sướng khi đòi được khoản lương đáng lẽ đã bị mất. Anh là một trong 500 công nhân của công ty xây dựng Heli, bị quỵt lương. Số công nhân này phải nhờ cơ quan lao động địa phương phải can thiệp. Chính hộ khẩu là một trong những nguyên nhân chính khiến giới lao động nhập cư bị chèn ép, thiệt thòi. Ảnh: Reuters

Theo hệ thống này, người dân nông thôn ít có khả năng tiếp cận chế độ an sinh xã hội tại các thành phố nơi họ nhập cư và bị gạt ra ngoài ngoài những dịch vụ công như giáo dục, chăm sóc y tế, tạo chỗ ở, và tuyển dụng. Để thụ hưởng những lợi ích giống nhau, người nhập cư phải trả tiền nhiều hơn người dân có hộ khẩu ở thành thị. Ngoài ra họ còn phải chịu những bất công khác về việc làm, thuế, bảo hiểm và tiền lương.

Trong nhiều năm qua, các nhà phê bình đã kêu gọi cải tổ hệ thống hộ khẩu, nhưng chính phủ chỉ thay đổi hời hợt một ít quy định. Do đó, công nhân hầu như không thể chuyển hộ khẩu từ bất cứ vùng nông thôn nào đến các đô thị lớn nơi họ đang làm việc.

Theo các nhà phân tích, chính phủ Trung Quốc đang khuyến khích dân di cư từ nông thôn định cư ở những thành phố nhỏ hơn, nhưng nỗ lực đó sẽ thất bại nếu những thành phố đó không thể tạo ra những cơ hội việc làm cho người nhập cư như những đô thị lớn.

Nhưng cho đến nay, tình hình vẫn chưa tiến triển tốt vì những biện pháp mà chính quyền các địa phương thực hiện vẫn còn có sự khác biệt lớn về các điều kiện để thụ hưởng các dịch vụ xã hội. Hộ khẩu là một trong những cản trở lớn.

(Theo Trúc Thịnh // SGTT Online // Wall Street Journal)