Người nông dân không còn mặn mà với cây điều!

Dự án phát triển cây điều

Trước đây, cây điều được xếp vào loại cây có giá trị kinh tế khá cao, góp phần phủ xanh đất trống, giữ vững sự cân bằng sinh thái, bảo vệ môi trường và phòng chống thiên tai. Cây điều có khả năng phát triển ở những vùng đất xấu, nghèo dinh dưỡng, phù hợp với điều kiện đất đai, thổ nhưỡng của Bình Dương. Sản phẩm hạt điều nhân có giá trị xuất khẩu cao... Từ những ưu thế nói trên, cây điều đã được coi là cây “xóa đói giảm nghèo” vì phù hợp với khả năng đầu tư của những nông hộ ít vốn đầu tư.

Dự án đầu tư cải tạo và phát triển cây điều tỉnh Bình Dương giai đoạn 2000-2005 được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 123/2000/QĐ-UB ngày 22-8-2000. Sự ra đời của dự án là phù hợp với những ưu thế và xu thế phát triển cây điều trong thời điểm từ năm 2000 đến 2007 khi mà cây điều chứng tỏ được giá trị của nó. Dự án có tổng vốn đầu tư hơn 20 tỷ đồng.

Tính đến cuối năm 2007, dự án đã thực hiện trồng mới và chăm sóc được 1.308,28 ha/1.350,27 ha với 707 hộ và 2 tổ chức tham gia, đạt 96,89% mục tiêu dự án đề ra. Địa bàn được trồng điều thuộc 31 xã, thị trấn của các huyện Tân Uyên, Phú Giáo, Dầu Tiếng, Bến Cát. Giống được chọn trồng là giống PN1 và BO1, điều ghép năng suất cao, hai giống này đã được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn công nhận nên hầu hết vườn cây đều sinh trưởng, phát triển tốt, tỷ lệ sống cao.

Năng suất bình quân của vườn điều thuộc dự án đạt từ 1.000 - 1.200kg/ha, tăng 78% so với giống điều địa phương. Cá biệt có những vườn được đầu tư chăm sóc tốt năng suất đạt 1.600kg/ha. Với giá thu mua vụ điều năm 2008 bình quân 11.500 đồng/kg thì doanh thu sẽ đạt từ 11,5 đến 13,8 triệu đồng/ha.

Riêng tiểu dự án “Mô hình khuyến nông cây điều” và “Phòng trừ sâu bệnh trên cây điều” thực hiện được 75,075 ha mô hình trồng mới và chăm sóc nuôi dưỡng với 39 hộ tham gia. Đây cũng là những mô hình điểm để nhân rộng diện tích điều cao sản ra ngoài vùng dự án. Bằng việc áp dụng các biện pháp kỹ thuật chăm sóc và thâm canh đầu tư phân bón đã nâng năng suất vườn điều từ 200 - 300kg/ha lên 900 - 1.300kg/ha; hình thành mạng lưới kỹ thuật viên cơ sở ở 40 xã, thị trấn trong vùng dự án để phòng trừ kịp thời khi có dịch bệnh xảy ra.

Cây điều không còn là cây chủ lực

Hiệu quả của dự án trong thời gian qua là thiết thực bằng việc đã cải tạo và phát triển cây điều mang lại hiệu quả về kinh tế, góp phần phủ xanh đất trống, nâng cao độ che phủ của thảm cây xanh, chống thoái hóa đất. Dự án còn làm cho người dân ý thức được việc chọn giống tốt, chất lượng cao và áp dụng đúng quy trình kỹ thuật vào trồng trọt nhằm nâng cao năng suất, mang lại hiệu quả kinh tế cao trong nông nghiệp; góp phần thiết thực vào việc phát triển nông thôn, tạo việc làm cho người lao động, xóa đói giảm nghèo và nâng cao thu nhập của người nông dân.

Tuy nhiên, bắt đầu từ năm 2007, diện tích trồng điều trong tỉnh bắt đầu giảm một cách nhanh chóng. Cây điều đã trở nên thất thế khi không có khả năng cạnh tranh với cây cao su. Nhiều hộ trồng điều đã chuyển sang trồng cao su. Theo đánh giá dự án đã thất bại dù rằng nó thành công trong giai đoạn đầu vì thời gian để thực hiện dự án là 20 năm. Diện tích trồng điều năm 2007 của tỉnh ta là 9.348 ha, sản lượng thu hoạch 5.835 tấn, năng suất bình quân 6,7 tạ/ha. Nhưng đến nay, diện tích cây điều trong tỉnh chỉ còn 5.891 ha, giảm hơn 3.000 ha so với năm 2007. Diện tích cây điều của dự án tại các huyện giảm mạnh. Nguyên nhân được chỉ ra là nông dân không còn mặn mà với cây điều.

Bên cạnh đó còn có nguyên nhân cây cao su đã dần khẳng định được ưu thế là loại cây trồng mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn so với các loại cây trồng khác, trong đó có cây điều và tất nhiên cây điều phải “ra rìa” để nhường đất cho cây cao su. Đó là chưa tính tới các nguyên nhân khác như giá thu mua hạt điều không ổn định; diễn biến thời tiết không thuận lợi cho cây điều... làm cho nông dân nản lòng và không còn mặn mà với cây điều.