Hoạt động khai thác mỏ tại Công ty Than Vàng Danh thuộc Tập đoàn Than - Khoáng sản VN (TKV). Ảnh: THẾ DŨNG
Việc để các DN Nhà nước trực thuộc bộ chuyên ngành như thời gian qua là không hợp lý nhưng giao về Tổng Công ty Quản lý và kinh doanh vốn Nhà nước cũng không giải quyết được vấn đề. |
Năm hệ lụy của mô hình tăng trưởng theo chiều rộng - Tăng trưởng chủ yếu dựa vào các yếu tố đầu vào, đóng góp của năng suất tổng hợp rất hạn chế do trình độ công nghệ của VN hiện rất thấp. - Tăng trưởng chủ yếu dựa vào vốn đầu tư trong khi hiệu quả đầu tư rất thấp. Tỉ lệ gia tăng đầu tư trên GDP tăng liên tục từ 18,1% năm 1990 lên 46,5% năm 2007. Năm 2008, do các biện pháp kiềm chế lạm phát của Chính phủ, tỉ lệ này giảm xuống còn 41,3%. - Năng suất lao động tăng nhanh nhưng vẫn rất thấp về trình độ. Thời kỳ 1986 - 2009, năng suất lao động tăng trung bình 4,67%, cao hơn so với các nước trong khu vực ASEAN (3,73%) nhưng vẫn thấp hơn khá nhiều so với tốc độ của Trung Quốc (7,26%). Tốc độ tăng năng suất lao động chủ yếu là do sự chuyển dịch lao động sang các ngành thâm dụng vốn, không phải do cải thiện về kỹ năng lao động và công nghệ sản xuất. Xét về mặt tuyệt đối, năng suất lao động của VN năm 2009 tương đương 14,9% của Singapore, tương đương 40% của Thái Lan và 52,6% của Trung Quốc. - Mức tiêu hao vật chất, năng lượng rất cao. Để làm ra 1 đồng GDP, nhu cầu năng lượng của VN tăng gấp đôi so với các nước khác. Để làm ra cùng một giá trị sản phẩm công nghiệp như nhau, công nghiệp của VN ngốn gấp đôi năng lượng so với nước khác. - Tài nguyên khoáng sản bị khai thác ồ ạt, lãng phí. Khai thác than hầm lò, tổn thất 40% - 60%, tổn thất trong khai thác apatit từ 26% - 43%, quặng kim loại là 15% - 30%. Các DN Nhà nước vẫn xuất khẩu quặng sắt, mangan, than trong khi từ khi năm 2013 bắt đầu phải nhập than phục vụ sản xuất trong nước. Đã có nhiều cảnh báo nguồn năng lượng hóa thạch của VN không nhiều và không bao lâu nữa sẽ cạn kiệt. (Nguồn: Viện Nghiên cứu phát triển kinh doanh) |
DN lớn làm… chi tiết nhỏ Trước đây, Liên Xô sụp đổ đã gây ngạc nhiên cho cả thế giới vì đây là nền kinh tế lớn, tự làm được từ cái kim khâu đến phát triển công nghệ vũ trụ. Nhiều nước đã cử các đoàn chuyên gia sang Liên Xô nghiên cứu nguyên nhân để rút ra bài học kinh nghiệm. Theo ghi nhận của Đức, sự sụp đổ của Liên Xô có nguyên nhân xuất phát từ mô hình tổ chức DN khép kín. Nhà máy sản xuất ô tô Lada thực hiện từ khâu chế biến mủ cao su làm lốp đến luyện thép, chế tạo máy để sản xuất chiếc ô tô hoàn chỉnh. Tổ chức sản xuất khép kín có ưu điểm là thể chế và thiết chế tốt nhưng kéo dài mãi thì trở nên xơ cứng trong bối cảnh toàn cầu hóa. Lada không thể đổi mới vì buộc phải có nhà máy luyện thép tốt hơn, có nhà máy cao su tốt hơn cùng lúc với nâng cấp nhà máy sản xuất động cơ. Cho nên hơn 40 năm sau, chiếc Lada vẫn không có cải tiến so với thời kỳ đầu. Đến nay, VN vẫn mải mê tổ chức DN khép kín, điển hình như Vinashin muốn tự làm từ sơn, thép, que hàn đến cái chổi để quét tàu. Hàn Quốc trước đây đã có giai đoạn thực hiện việc sản xuất khép kín như Vinashin hiện nay và họ đã nhận ra sai lầm. Sau đó, họ ban hành đạo luật “cấm DN lớn làm chi tiết nhỏ”, kèm theo là danh mục ghi rõ 1.553 chi tiết, linh kiện DN lớn không được làm. Chỉ với mấy chữ vàng này, các DN phụ trợ mọc lên như nấm, đưa nền công nghiệp Hàn Quốc từ một cô bé lọ lem thành nàng công chúa. Chuyên gia kinh tế, TS Lê Đăng Doanh: Cần quy rõ trách nhiệm DN Gần đây, Chính phủ có biểu hiện can thiệp rất nhiều vào hoạt động của DN. Như thế, mỗi ngày Chính phủ phải có hàng ngàn quyết định mới giải quyết hết việc. Điều này bộc lộ những vấn đề rất lớn trong công tác quản trị DN Nhà nước. Muốn tăng trưởng theo chiều sâu phải thay đổi thể chế và quy định rõ ràng trách nhiệm của DN. Nếu không có “khung” trách nhiệm cho DN mà Nhà nước cứ phải can thiệp vào thì DN sẽ không hoạt động hiệu quả và không có căn cứ để sa thải, quy trách nhiệm lãnh đạo DN, đó cũng là bài học từ vụ Vinashin. |
(Theo Phương Anh /nld)
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Chuyển nhượng, cho thuê hoặc hợp tác phát triển nội dung trên các tên miền:
Quý vị quan tâm xin liên hệ: tieulong@6vnn.com