Hai vật thiêng nơi địa đầu Tổ quốc

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Trước mùa đói ngằn ngặt, mẹ Vềnh vẫn quyết giữ gìn trống đồng, vật thiêng của tổ tiên người Lô Lô để lại. Trống đồng ở trong tay mẹ không còn là chiếc trống với ý nghĩa đơn giản nữa mà nó là Tổ quốc, là hồn thiêng dân tộc.

Những ngày giáp Tết, cao nguyên đá Đồng Văn tuyết trắng bay lả tả như hoa trời, cỏ cây từ trong kẽ đá vươn ra đung đưa trong gió lạnh như mừng reo mỗi độ xuân về.

Sương sớm còn giăng giăng khắp ngả, đám con gái Mông, Lô Lô đã váy áo rực rỡ xuống chợ du xuân.

Đứng dưới chân cột cờ trên đỉnh núi Rồng, gió lộng thổi phần phật, nghe tiếng trống thiêng trầm hùng vang lên gọi xuân về giữa bản Lô Lô Chải mà lòng xúc động, tự hào.

Những ngày giáp Tết đất trời khô ráo, phong cảnh núi đồi miền biên viễn đang vào độ trữ tình khoe sắc. Lên đây, ai cũng háo hức với vẻ đẹp hoang sơ từ sự khắc nghiệt của đá, với những con người thuần phác còn chịu nhiều thiệt thòi phía sau núi non, mây mù.

Đồng bào nơi địa đầu còn nghèo, nhưng tấm chân tình thì sưởi ấm cả miền đá lạnh. Người Mông, Lô Lô coi khách lạ như bạn hiền, rượu ngô đãi bạn, mèn mén đãi bạn.

Đêm lạnh được nằm đệm bông gạo, đắp chăn bông lau, cảm nhận thấy hơi ấm từ tấm chân tình của con gái chưa chồng. Đêm theo đám trai Mông thổi kèn lá bắt vợ mà như sống lại từ thưở hồng hoang.

Ngồi uống rượu, xem trai gái Mông tỏ tình giữa chợ mà ngất ngây, say đắm. Cái hồn dân tộc mộc mạc, cổ xưa chợt vọng về.   

Đứng dưới chân cột cờ trên đỉnh núi Rồng nhìn xuống, Lũng Cú gồm vài nóc nhà lúp xúp dưới thung lũng, trải dọc biên giới.

Đá ngàn năm vẫn một màu xám ngắt và những người Lô Lô từ thuở khai sinh lập địa vẫn kiên hùng ngày đêm giữ từng tấc đất biên cương Tổ quốc như người mẹ Lô Lô giữ gìn chiếc trống đồng tổ tiên để lại...

Nơi bếp lửa bập bùng, chén rượu ngô nồng nàn, tôi được nghe cụ Vàng Dỉ Sinh kể cho nghe truyền thuyết lập bản Lô Lô.

Cụ Sinh là cán bộ Đảng ủy của huyện Đồng Văn, nay đã về hưu. Cụ ông và cụ bà nhất định không về thị trấn sống an nhàn với con rể là Phó chủ tịch huyện Cù DuyMan.

Vợ chồng cụ Sinh và chiếc trống đồng cổ.

Cụ bảo: “Tao sinh ra ở Lô Lô Chải thì cũng phải chết trong vòng tay người Lô Lô thôi. Chết ở bản Lô Lô sẽ được trống thiêng đưa hồn về trời.”.

Cụ Sinh bảo rằng, truyền thuyết về trống đồng Lô Lô có liên quan đến nạn Đại Hồng Thủy.

Khi đó, loài người sinh sôi nhiều quá khiến Rồng không còn chỗ ở, Rồng đã dâng nước ngập đến trời để giết hết người.

Hai anh em nhà nọ được một vị thần cho đôi trống lớn và chui vào bụng trống nên thoát chết.

Không còn ai trên trái đất, nên hai anh em đã lấy nhau và tiếp tục sinh con đẻ cái.

Trước khi chết, người cha dặn con cháu là phải cất giữ đôi trống như giữ tính mạng mình.

Rồi người mẹ đưa cho đàn con một chiếc lược. Bọn người xấu bên kia kéo sang đoạt trống, mấy anh em quẳng chiếc lược về phía chúng, chiếc lược biến thành những dãy núi đá cao sừng sững ngăn bọn người hung dữ kia lại.

Hiện người Lô Lô ở bản Lô Lô Chải đang giữ đôi trống đồng duy nhất. Cụ Sinh giữ chiếc trống đực, anh Vàng Dỉ Chánh giữ chiếc trống cái.

Cụ Sinh gầy còm, ốm yếu, nhưng tinh thần cụ hiên ngang như cây nghiến già giữa bản Lô Lô Chải.

Hàng năm, cứ Tết đến, cụ Sinh và anh Chánh lại mang trống ra đánh. Khi đánh, trống đực và trống cái được treo ở cạnh nhau.

Anh Chánh đánh được 60 kiểu trống. Có kiểu buồn, kiểu vui, kiểu trầm hùng, bi tráng.

Ngày xuân tiếng trống rộn ràng, trống cất lên, đám thanh niên nhảy múa hát hò rồi kéo nhau ra biên giới vác đá xếp vào sườn núi để giữ gìn biên cương. Nó như phong tục ngàn đời để lại.

Hình vẽ trên chiếc trống đồng Lũng Cú được các nhà khoa học cho là chữ cổ.

Chúng tôi tìm đến nhà mẹ Vàng Thị Vềnh, người đang giữ một trong hai chiếc trống đồng cổ vô giá ở Lũng Cú.

Mấy năm trước tôi đã gặp mẹ, nay trở lại thì đến chúc Tết mẹ.

Mẹ Vềnh già nua, héo hon như cây bạc hà lay lắt trên núi đá, vậy mà hàng ngày mẹ vẫn phải cõng nước từ dòng Nho Quế, cõng đất từ thung lũng lên núi đổ vào các hốc đá để mùa ấm trồng ngô có cái ăn.

Cả đời mẹ khổ cực, đến lúc răng rụng hết mà vẫn phải ăn mèn mén. Thế nhưng, có biết bao nhiêu kẻ trả tiền triệu mà mẹ quyết không bán chiếc trống đồng quý đó, mẹ cứ giữ khư khư như máu thịt, như hồn thiêng của tổ tiên người Lô Lô.

Đứng trước ngôi nhà tồi tàn gọi mãi không thấy mẹ đâu. Chờ đến chiều mới thấy Vàng Dỉ Chánh đi làm về.

Trống đồng còn đây, nhưng mẹ Vềnh đã về thiên cổ.

Tôi hỏi mẹ Vềnh, Chánh chỉ tay lên sườn núi. Tôi chẳng thấy bóng dáng mẹ đâu ngoài nương đá điệp trùng xám ngắt.

Chánh dắt tôi lên sườn núi rồi chỉ tay vào đống đá xếp lùm lùm. Thì ra mẹ đã mất từ năm ngoái.

Mộ mẹ chỉ toàn là đá, chẳng có nắm đất nào. Đến vốc đất để cắm hương cũng bị mưa cuốn trôi đi hết. Tôi đành hái nắm hoa dín tơ đặt lên mộ mẹ rồi tạ lỗi với mẹ về hành động thử lòng mẹ năm xưa.

Ngày ấy, thấy mẹ nghèo nên tôi thử ướm hỏi: “Sao nhà nghèo vậy mà mẹ không bán cái trống đi để lấy tiền mua gạo?”.

Mẹ nhìn tôi sững lại, nghi ngờ, rồi tỏ ra giận dữ: “Không bán đâu. Đói cũng không bán”.

Mẹ gọi người hàng xóm bê chiếc trống lên gác rồi cứ lấm la lấm lét nhìn tôi với vẻ không hài lòng.

Tôi lại hỏi: “Thế mẹ giữ trống để làm gì?”. Mẹ thủng thẳng đáp: “Cái trống này là của tổ tiên người Lô Lô để lại nên phải giữ cho người Lô Lô chứ!”.

Đứng bên mộ mẹ, nhìn mảnh đất địa đầu bình yên mà lòng ấm áp. Ôi! tấm lòng của mẹ Vềnh, trước mùa đói ngằn ngặt vẫn quyết giữ gìn vật thiêng của tổ tiên người Lô Lô để lại. Trống đồng ở trong tay mẹ không còn là chiếc trống với ý nghĩa đơn giản nữa mà nó là Tổ quốc, là hồn thiêng dân tộc.

Nhưng ở nơi ấy, không chỉ có mình mẹ Vềnh. Theo tiếng gọi của Đảng, 20 hộ cuối cùng của bản Lô Lô Chải lại tự nguyện dỡ nhà chuyển ra biên cương sinh sống để khẳng định chủ quyền đến từng tấc đất.

Bởi thế mà hàng ngàn năm qua, 16 km đường biên vẫn nguyên vẹn, tự hào.

Ngày xưa, khi cản đường bọn ác ôn, tổ tiên Lô Lô đã ném chiếc lược thần để dựng thành núi non hiểm trở.

Ngày nay, con cháu Lô Lô cặm cụi xếp những bờ đá để giữ từng miếng đất biên cương.

Họ vững vàng như 3 cây nghiến cổ thụ mọc hiên ngang giữa bản Lô Lô Chải, nơi địa đầu Tổ quốc ngàn năm bão giông không quật ngã nổi.

Tôi lang thang nơi mảnh đất địa đầu Tổ quốc mà trong lòng vui sướng tự hào. Mảnh đất bao năm phải chịu mưa bom bão đạn mà vẫn hiên ngang ưỡn ngực như cổng trời Mã Pí Lèng án ngữ vời vợi.

(Theo VTC News)