Cơ hội giúp ASEAN chiếm lĩnh thị trường khu vực

Năm 2010, biểu thuế nhập khẩu các sản phẩm hàng hóa sẽ được giảm xuống 0% tại sáu nước thành viên là Brunei, Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore và Thái-lan; bốn thành viên còn lại sẽ thực hiện kế hoạch này sau đó năm năm. Theo thống kê mới đây, đầu tư trực tiếp nước ngoài vào thị trường ASEAN ước đạt 60 tỷ USD năm 2008, trong đó đầu tư của các doanh nghiệp ASEAN, chủ yếu là của Singapore và Malaysia, chỉ chiếm 11 tỷ USD. Thực tế đó cho thấy, các công ty nước ngoài và công ty đa quốc gia đang tích cực "lấn sân" kiếm lợi trên thị trường nội khối, trong khi ít công ty của các nước thành viên ASEAN vươn lên trở thành công ty đa quốc gia, có khả năng đầu tư vào thị trường Hiệp hội.

Bài toán chiếm lĩnh thị trường khu vực đang được các nhà quản lý, các doanh nghiệp ASEAN mổ xẻ. Các Bộ trưởng Kinh tế ASEAN nhất trí, để có được sự lưu thông tự do về hàng hóa, các thành viên trong khối cần loại bỏ các hàng rào thuế quan và phi thuế quan, hoàn chỉnh các khung pháp lý về quy định xuất xứ hàng hóa trong khu vực, tạo thuận lợi cho các hoạt động thương mại, lập "Cửa sổ chung ASEAN" để thực hiện cơ chế "một cửa" trong thủ tục xuất nhập khẩu. Ðối với lĩnh vực dịch vụ, cần tiến hành thương lượng để giảm rào cản cho các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này, xóa bỏ sự "phân biệt đối xử" đối với các doanh nghiệp và tạo điều kiện để người tiêu dùng tự do lựa chọn dịch vụ theo ý muốn. Các ngành trọng tâm trong lĩnh vực dịch vụ là du lịch, hàng không, y tế, viễn thông... Nhằm đạt mục tiêu tự do hóa đầu tư, ASEAN đã soạn thảo Hiệp định đầu tư toàn diện ASEAN (ACIA) mới, thay thế Hiệp định về khu vực đầu tư ASEAN (AIA) năm 1998 và Hiệp định về thúc đẩy và bảo vệ đầu tư năm 1987. Thỏa thuận mới có tầm bao quát rộng hơn và tập trung bốn khía cạnh chính là bảo vệ đầu tư, hợp tác và thuận lợi hóa, thúc đẩy và tự do hóa hoạt động đầu tư, với mục tiêu gia tăng năng lực của Hiệp hội ASEAN trong thu hút nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài cũng như thúc đẩy đầu tư nội khối. Bên cạnh nỗ lực thúc đẩy sự hình thành các liên minh chiến lược giữa các lĩnh vực quan trọng trong khối, ASEAN sẽ triển khai thỏa thuận khung, do các Bộ trưởng Tài chính ASEAN xây dựng, về phát triển thị trường vốn và sự lưu thông của nguồn vốn trong khi vẫn bảo đảm cho các nước thành viên duy trì sự phát triển ổn định của nền kinh tế mỗi nước. Về vấn đề lao động việc làm, ASEAN sẽ hợp tác để đề ra các tiêu chí rõ ràng về kỹ năng lao động, tạo điều kiện thuận lợi cho lực lượng lao động lành nghề đáp ứng những tiêu chuẩn quy định được tự do lưu chuyển trong khu vực. Ðể nâng cao năng lực cạnh tranh cho các nước thành viên, ASEAN cũng cần có chính sách hỗ trợ liên quan các vấn đề sở hữu trí tuệ, thương mại điện tử và bảo vệ người tiêu dùng. Nhằm phát triển kinh tế một cách công bằng, cần thúc đẩy phát triển các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Ðây cũng là yếu tố giúp thu hẹp khoảng cách phát triển kinh tế giữa các nước thành viên cũ và mới của ASEAN.

Tổng Thư ký ASEAN Surin Pitsuwan nhấn mạnh, các doanh nghiệp khu vực cần tận dụng những cơ hội và nhiều ưu đãi về thương mại và đầu tư mà Hiệp hội đưa ra nhằm khai thác nhiều nhất những ích lợi từ tiến trình hội nhập khu vực. Cụ thể, cần chủ động triển khai kế hoạch sản xuất, tiếp thị kinh doanh và nâng cao trình độ chuyên môn cũng như kỹ năng giao tiếp bằng ngoại ngữ.