Nhật từng đồng ý cho Mỹ đưa vũ khí hạt nhân vào Nhật

Là nạn nhân của bom nguyên tử Mỹ hồi năm 1945, người dân Nhật Bản yêu hòa bình hiện nay rất dị ứng với những thông tin đại loại như vậy.

Một văn bản được đóng dấu tuyệt mật mang tên “Thỏa thuận để đi đến một tuyên bố chung giữa Tổng thống Mỹ Richard Nixon và Thủ tướng Nhật Bản Eisaku Sato” được ký kết vào ngày 19-11-1969 đã bị phát hiện.

Nội dung thỏa thuận hai trang bằng tiếng Anh có đoạn: “Với trách nhiệm bảo vệ các nước Viễn Đông, trong đó có Nhật Bản, trong trường hợp khẩn cấp, Mỹ sẽ tham khảo ý kiến chính phủ Nhật Bản để được phép chuyển vũ khí hạt nhân tới đảo Okinawa. Sau khi được tham khảo, Nhật Bản có trách nhiệm đáp ứng đề nghị của Mỹ không chậm trễ”.

Đổi lại, Tokyo được Washington trao trả lại đảo Okinawa năm 1972. Cố thủ tướng Eisaku Sato lưu giữ văn bản này tại nhà riêng ở Tokyo sau khi ông từ chức hồi năm 1972 và không tiết lộ nó cho đến khi qua đời 3 năm sau đó.

Ông Eisaku Sato. Ảnh: The Japan Times

Điều nghịch lý là ông Eisaku Sato đã nhận giải thưởng Nobel Hòa bình năm 1974 và được vinh danh vì nguyên tắc ba không: Không sở hữu, sản xuất hoặc cho phép đưa vũ khí hạt nhân vào Nhật Bản. Mặt khác, thỏa thuận này vi phạm nguyên tắc chỉ vũ trang vừa phải để phòng vệ trong nền quốc phòng của Nhật Bản từ sau chiến tranh thế giới thứ hai.

Đa số người dân Nhật Bản không biết thỏa thuận chết người này nhưng trong giới chính khách và học giả đã từng bàn tán về nó. Cố giáo sư Kei Wakaizumi thuộc Đại học Sangyo ở Kyoto đã nói về tài liệu này trong một quyển sách được xuất bản năm 1994.

Ông Wakaizumi là phái viên của Tokyo trong các cuộc thương lượng bí mật để Mỹ trao trả đảo Okinawa nên biết rõ vụ này nhưng ông không có bằng chứng. Tuy nhiên, Bộ Ngoại giao Nhật Bản bác bỏ sự tồn tại của thỏa thuận nói trên.

Con trai thứ của cố thủ tướng Eisaku Sato là cựu bộ trưởng giao thông Shinji Sato cho biết đã tìm thấy tài liệu này trong lúc sắp xếp lại đồ đạc của gia đình sau khi mẹ ông là bà Hiroko Sato mất hồi năm 1997. Tuy nhiên, ông vẫn giữ bí mật nội dung tài liệu cho đến ngày nay.