Mỹ thúc đẩy triển khai chính sách ở châu Phi

Kenya là chặng dừng chân đầu tiên của Bộ trưởng Ngoại giao Clinton. Nước này là đối tác chủ chốt của Mỹ ở Ðông Phi. Bà Clinton tham dự cuộc gặp thương mại hằng năm giữa Mỹ và 48 nước nam sa mạc Sahara ở châu Phi. Cuộc gặp hằng năm này được thiết lập theo một chương trình của Mỹ, theo đó cho phép các nước ở nam sa mạc Sahara xuất khẩu hơn 6.400 mặt hàng sang Mỹ được miễn thuế, trong đó có thịt, rau xanh, hoa quả, giày dép, rượu, các loại hóa chất, thép và phụ tùng xe máy. Mỹ đang tìm cách đẩy mạnh thương mại với 48 nước nam sa mạc Sahara ở châu Phi, những nước xuất khẩu chưa đến 1% sang Mỹ và chiếm khoảng 3% nhập khẩu từ Mỹ trong năm 2008. Trong một bài phát biểu được đăng trên báo chí Kenya số ra ngày 3-8, Ðại diện thương mại Mỹ nêu rõ rằng, các nước châu Phi cần phải đa dạng hóa nền kinh tế để thúc đẩy thương mại. Tại cuộc gặp hằng năm lần này, Bộ trưởng Ngoại giao Clinton thảo luận những biện pháp mới nhằm tăng cường đầu tư và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế ở châu Phi. Những nỗ lực của Mỹ nhằm tăng cường thương mại và đầu tư ở châu Phi diễn ra vào lúc Trung Quốc đã thay thế nhiều nước phương Tây trở thành nhà đầu tư chủ yếu vào lục địa này. Trong thời gian ở Kenya, Bộ trưởng Ngoại giao Clinton có kế hoạch gặp Tổng thống Somalia S.S. Ahmed để đưa ra những cam kết về viện trợ tài chính, hỗ trợ chính phủ chuyển tiếp ở Somalia và tiếp tục cung cấp vũ khí và đạn dược cho lực lượng của ông Ahmed. Mỹ cũng quan tâm nạn cướp biển đang gia tăng ở ngoài khơi bờ biển Somalia, trong đó có các cuộc tiến công của bọn cướp biển vào các tàu mang cờ Mỹ. Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ sẽ gây sức ép đối với Eritrea đòi nước này chấm dứt sự ủng hộ các nhóm Hồi giáo cực đoan ở Somalia. Ðại sứ Mỹ tại LHQ Susan Rice từng cảnh báo rằng, Eritrea sẽ phải đối mặt các biện pháp trừng phạt nếu nước này không chấm dứt sự can thiệp vào Somalia.

Bộ trưởng Ngoại giao Clinton đã chọn ba nước có nền kinh tế mạnh nhất châu Phi đồng thời là ba nước sản xuất dầu mỏ Angola, Nigeria và Nam Phi trong cuộc hành trình đến khu vực này. Người đứng đầu chương trình châu Phi của Trung tâm nghiên cứu quốc tế và chiến lược, cho rằng mối quan hệ giữa Mỹ và ba nước này đã bị xao nhãng từ tám đến mười năm qua, chuyến thăm của Bộ trưởng Clinton là một cơ hội để Mỹ can dự các nền kinh tế lớn ở lục địa châu Phi và xây dựng mối quan hệ mạnh mẽ hơn. Angola được coi là một nước mạnh về kinh tế mới nổi lên ở châu Phi. Mỹ nhập khẩu 7% dầu mỏ của Angola. Chuyến thăm Angola của Bộ trưởng Clinton nhằm giúp Mỹ tăng cường đầu tư ngành nông nghiệp của nước này. Tập đoàn thực phẩm Dole có trụ sở tại Mỹ và Chi nhánh quốc tế Chiquita đã tiến hành các cuộc đàm phán với các chính quyền địa phương về việc đầu tư vào ngành công nghiệp chuối ở Angola. Trong chuyến thăm này, Bộ trưởng Clinton sẽ khuyến khích Luanda đa dạng hóa nền kinh tế, không nên chỉ phụ thuộc xuất khẩu dầu mỏ và kim cương (chiếm 90% xuất khẩu của nước này). Nhiều người dân Nigeria, nước có số dân nhiều nhất châu Phi và là nước sản xuất dầu mỏ, không hài lòng trước việc Tổng thống Obama đã chọn Ghana là nước đầu tiên ông tới thăm với cương vị là Tổng thống Mỹ. Chuyến thăm của Bộ trưởng Ngoại giao Clinton tại Nigeria được coi là một sự "đền bù". An ninh ở vùng châu thổ Niger là vấn đề Mỹ quan tâm. Tại Nam Phi, nhiệm vụ của bà Clinton có phần nặng nề hơn khi bà phải "tái khởi động" quan hệ giữa Washington và Pretoria vốn không mấy mặn mà dưới thời của Tổng thống Mỹ G. Bush và Tổng thống Nam Phi Thabo Mbeki, người đã chỉ trích Mỹ xâm lược Iraq và các vấn đề khác. Với việc cả hai nước đã có tổng thống mới, Bộ trưởng Clinton mong muốn "khởi động lại" các mối quan hệ song phương cũng như Nam Phi sẽ đóng vai trò tích cực hơn trong sân chơi khu vực và toàn cầu. Bộ trưởng Clinton sẽ gây sức ép đối với Nam Phi trong việc dùng ảnh hưởng của nước này thúc ép Tổng thống Zimbabwe R. Mugabe thực hiện cải cách nhanh hơn nữa. Trong khi đó tại CHDC Congo, nước giữ vai trò chiến lược trong khu vực và là nước Mỹ có nhiều quyền lợi về công nghiệp khai thác mỏ, chương trình nghị sự của Bộ trưởng Ngoại giao Clinton tập trung vào tệ bất bình đẳng giới, cuộc chiến chống tham nhũng và bệnh dịch tại nước này.

Tiếp sau chuyến thăm Kenya hồi đầu tháng 7 vừa qua của Tổng thống Mỹ B. Obama, chuyến thăm bảy nước châu Phi kéo dài 11 ngày của Bộ trưởng Ngoại giao Clinton cho thấy châu Phi là một ưu tiên trong chính sách đối ngoại của chính quyền Obama trong khi Mỹ đang phải đối mặt những thách thức khác từ cuộc khủng hoảng tài chính, kinh tế đến cuộc chiến ở Iraq và Afghanistan. Trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ về các vấn đề châu Phi nêu rõ, với chuyến công du châu Phi lần này của bà Clinton, chính quyền Obama chứng tỏ rằng cùng một lúc Washington có khả năng điều hành nhiều vấn đề về chính sách đối ngoại.

[ Trở về]