Những khó khăn trước mắt của Thủ tướng Nê-pan

Chính trường Nê-pan rơi vào tình trạng bất ổn sau khi Thủ tướng  C. Nê-pan từ chức ngày 30-6-2010. Theo Hiến pháp lâm thời của Nê-pan năm 2007, để thắng cử, ứng cử viên thủ tướng phải giành được đa số phiếu tối thiểu ủng hộ,  tức là 301/601 ghế QH. Ba đảng chính ở Nê-pan, gồm đảng CS Nê-pan thống nhất (UCPN-M), đảng Quốc đại Nê-pan (NC) và đảng CPN-UML đều muốn giữ chức thủ tướng, nhưng không có ứng cử viên nào đạt số phiếu ủng hộ quá bán theo quy định nêu trên. UCPN-M là đảng lớn nhất nắm 235 ghế QH. NC lớn thứ hai kiểm soát 114 ghế; CPN-UML với 109 ghế. Thực tế đó khiến cho trong bảy tháng với 16 lần bầu chọn, QH Nê-pan không thể bầu được thủ tướng. Ðến ngày 25-1 vừa qua, QH Nê-pan quyết định thay đổi các quy định về bầu người đứng đầu Chính phủ. Sau nhiều khó khăn và dàn xếp, trong lần bỏ phiếu thứ 17 của QH ông Kha-nan nhận 368/601 phiếu ủng hộ giữ chức Thủ tướng.

Ðã qua nhiều lần tiếp xúc, thương lượng, tuy nhiên đến thời điểm hiện tại các bên vẫn chưa ngã ngũ đi đến một thỏa thuận chia sẻ quyền lực, phân chia các vị trí trong chính phủ mới. Ðảng cầm quyền CPN-ULM chỉ đứng thứ ba trong QH, vì thế, việc lập một chính phủ liên minh mới khá phức tạp. Lãnh đạo đảng UCPN-M, lực lượng có tiếng nói quyết định đối với đảng cầm quyền, mới đây dọa sẽ rút sự ủng hộ đối với tân Thủ tướng Kha-nan cũng như đảng CPN-ULM nếu yêu cầu nhân sự của họ không được đáp ứng. Thực tế thời gian qua ở Nê-pan cho thấy chính phủ được thành lập dựa trên đa số mong manh trong QH không tồn tại lâu. Trong khi đó, trên cương vị mới, tân Thủ tướng Kha-nan còn có những nhiệm vụ nặng nề khác cần ưu tiên giải quyết. Ðó là thu hẹp những bất đồng liên quan việc soạn thảo Hiến pháp, hợp nhất quân đội và thúc đẩy tiến trình hòa bình bắt đầu sau khi cuộc nội chiến ở nước này kết thúc cuối năm 2006.

Thủ tướng Kha-nan nhấn mạnh, một trong những ưu tiên của Chính phủ mới do ông đứng đầu sẽ là việc hoàn tất tiến trình hòa bình đất nước. Tuy nhiên, theo các nhà quan sát, để tiến trình hòa bình đi vào khuôn khổ thì đòi hỏi sự đoàn kết của tất cả các lực lượng ở Nê-pan, trong đó ba chính đảng hàng đầu có vai trò then chốt. Mà điều này rõ ràng không đơn giản. Thứ nhất, nhìn lại những bất đồng của ba lực lượng chính trị nòng cốt về việc lựa chọn nhân sự cho cương vị thủ tướng đã khiến cho Nê-pan phải bỏ trống ghế thủ tướng bảy tháng vừa qua. Tiếp đến, cách thức để lực lượng chống chính phủ giải ngũ và tái tham gia quân đội như thế nào vẫn đang gây tranh cãi giữa các đảng hàng đầu. Những khó khăn nói trên làm tăng thêm hoài nghi về con đường phía trước không bằng phẳng của tân Thủ tướng Kha-nan.