Vụ tự tử trong điên loạn của một chỉ huy CIA

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Frank Wisner và Tổng thống Guatemala Jacobo Arbenz.

  Frank Wisner, 55 tuổi, trong nhiều năm liền là người đứng đầu Cục Điều phối chính trị (OPC) và Đơn vị Điều hành các chiến dịch đặc biệt (DPP) của CIA. Trong cơn điên loạn, do không kềm chế được hành động, chiều ngày 23/5/1965, trong phòng làm việc của căn hộ gia đình ở ngoại ô thủ đô Washington, Wisner đã lấy súng ngắn tự bắn vào đầu để kết thúc cuộc đời.

    Thông tin về vụ tự tử của Wisner đã khiến dư luận quan tâm, nhất là giới tình báo, bởi vì Wisner được xem là một chuyên viên lật đổ hàng đầu của CIA và là một người chô'ng Cộng sản cực đoan.

    Frank Gardner Wisner sinh ngày 24/5/1910 tại thành phố Laurel, bang Mississippi. Năm 1944, sau 2 năm phục vụ trong hải quân, Wisner được Cục Các chiến dịch - chiến lược (OSS - tiền thân của CIA) tuyển dụng. Tháng 10/1944, sau hai tháng thi hành nhiệm vụ tại Thổ Nhĩ Kỳ, Wisner được điều động đến hoạt động tại Rumani để theo dõi các hoạt động quân sự của Hồng quân Liên Xô. 

    Sau khi Chiến tranh II thế giới kết thúc, Wisner có thời gian hoạt động tại CHLB Đức trước khi quay về lại Mỹ khi OSS giải thể vào tháng 9/1945. Được sự hậu thuẫn của Bộ trưởng Quốc phòng James Forrestal, Wisner thành lập một tổ chức tình báo có tên gọi Cục Điều phối chính trị (OPC) mà khi CIA được thành lập vào năm 1947, đã trở thành nhánh tình báo và phản gián của tổ chức tình báo này.

    OPC có nhiệm vụ tuyên truyền, phá hoại và chống phá hoại, đột nhập và chống đột nhập, lật đổ chính quyền các quốc gia là kẻ thù của nước Mỹ thông qua việc triển khai các đường dây điệp báo nằm vùng, hậu thuẫn cho các quốc gia, tổ chức chô'ng Cộng sản trên thế giới. Wisner đã triển khai nhiều điệp vụ,  trong đó có điệp vụ Mockingbird tác động đến tư tưởng và hành động chống lại Cộng sản trong giới thông tin đại chúng và văn nghệ sĩ Mỹ, điệp vụ Bloodstone bí mật tuyển dụng các sĩ quan và viên chức ngoại giao Đức Quốc xã, trong đó có cả tội phạm chiến tranh để chống lại Liên Xô.

    Đến tháng 8/1952, CIA quyết định sáp nhập hai cơ quan quan trọng là Cục Điều phối chính trị (OPC) và Cục Các chiến dịch đặc biệt (DOP) thành Đơn vị Điều hành các chiến dịch đặc biệt (DPP). Wisner được bổ nhiệm làm chỉ huy đầu tiên của DPP. Đây là đơn vị tình báo và phản gián quan trọng của CIA và ngốn đến 2/3 ngân sách hàng năm của CIA.

    Tháng 4/1953, Wisner ra lệnh triển khai điệp vụ Ajax nhằm lật đổ chính phủ của Thủ tướng Mohammed Mossadegh được đánh giá là bài phương Tây (nhất là Mỹ và Anh) thân Liên Xô, tại Iran. Điệp vụ Ajax chấm dứt vào tháng 8/1953 khi Thủ tướng Mossadegh bị bắt giữ sau một cuộc đảo chi'nh quân sự. Tại quốc gia Trung Mỹ Guatemala, từ tháng 3/1953, Tổng thống Jacobo Arbenz quyết định quốc hữu hóa các quyền lợi của Mỹ tại quốc gia này, đồng thời thiết lập quan hệ ngoại giao và nhận viện trợ của Liên Xô.

    Từ tháng 1 đến tháng 6/1954, Wisner quyết định triển khai điệp vụ Success và đã chi đến 20 triệu USD để thành lập một lực lượng phản động tại quốc gia láng giềng Honduras để tấn công lật đổ Tổng thống Arbenz, do Đại tá  Carlos Castillo chỉ huy. Ngày 18/6/1954, máy bay chiến đấu được CIA viện trợ cho lực lượng phản động bắt đầu rải truyền đơn xách động dân chúng Guatemala nổi dậy rồi sau đó tiến hành ném bom các cảng, kho đạn, căn cứ quân sự và nhiều sân bay tại Guatemala.

    Tháng 7/1954, lực lượng phản động từ Honduras tấn công vào lãnh thổ Guatemala và đến ngày 14/7/1954 đã lật đổ Tổng thống Arbenz. Trở thành Tổng thống Guatemala, Castillo thành lập một liên minh chống lại Cộng sản và tiến hành hàng loạt các vụ bắt bớ, giam cầm những người có tư tưởng thân Cộng sản tại Guatemala theo lệnh của CIA.

    Đến năm 1956, Wisner thu thập được bản sao Báo cáo chính trị của Tổng bí thư Đảng Cộng sản Liên Xô Nikita Kruschev đọc tại Đại hội lần thứ 20 của Đảng Cộng sản Liên Xô vào tháng 2/1956. Sau khi thêm nhiều thông tin sai lệch và dối trá, trong đó có việc Liên Xô đồng ý trao trả một số quyền tự quyết cho các quốc gia XHCN Đông Âu, Wisner chuyển giao báo cáo này cho các phương tiện thông tin đại chúng ở Mỹ đăng tải. Kết quả là đã xảy ra nhiều cuộc bạo loạn đòi quyền độc lập hoàn toàn tại Ba Lan, CHDC Đức và Hungary.

    Tuy nhiên, tất cả các cuộc bạo loạn đều được dẹp yên và đã tác động mạnh đến tư tưởng và hành động chống lại Cộng sản một cách điên cuồng của Wisner đến nỗi ông ta bị chấn thương tâm lý và được chẩn đoán mắc bệnh tâm thần vào tháng 12/1956. Avis Bohen, một trợ lý của Wisner, đã kể lại rằng Wisner đã than thở và lẩm bẩm suốt ngày rằng: "Chúng ta đã thất bại trong cuộc Chiến tranh lạnh rồi".

    Tuy vậy, Wisner vẫn không chịu điều trị bệnh đến nỗi Giám đốc CIA vào thời kỳ đó là Allen Dulles phải ra lệnh đưa ông ta vào chữa trị bắt buộc tại Bệnh viện tâm thần Sheppard-Pratt gần thành phố Baltimore. Đến năm 1959, sau 2 năm điều trị tích cực, do chứng tâm thần đã suy giảm nên Wisner được bổ nhiệm làm chỉ huy chi nhánh CIA tại Anh.

    Tháng 2/1963, Wisner quay về lại Mỹ trong tâm trạng thất chí khiến chứng tâm thần tái phát nên CIA quyết định sa thải Wisner. Từ năm 1963 đến năm 1965, Wisner được đưa vào điều trị tại bệnh viện tâm thần sau khi bắt đầu khởi phát những hành vi điên loạn.

    Tháng 5/1965, Wisner được phép quay về căn hộ gia đình tại thủ đô Washington để làm lễ sinh nhật lần thứ 55 của mình vào ngày 24/5. Nhưng một ngày trước đó, trong cơn điên loạn, Wisner đã lấy súng ngắn của con trai tự bắn vào đầu sau khi đập phá nhiều vật dụng trong phòng làm việc, kết thúc cuộc đời của một chỉ huy CIA chống lại Cộng sản  tiếng tăm