Giảm nghèo bằng vi tín dụng và năng lượng mặt trời

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Thay vì phải đứng chờ hàng giờ để mua dầu lửa về thắp đèn, hay đi xa hàng dặm để nhặt củi về nấu ăn, hàng triệu người nghèo ở Ấn Độ nay tiết kiệm được thời gian và sức lực nhờ sử dụng những chiếc đèn hay bếp chạy bằng điện mặt trời, mua bằng những khoản vay nhỏ từ các tổ chức vi tín dụng.

Đèn mặt trời đã giúp người bán rau bán thêm được nhiều hàng vào buổi tối ở chợ nông sản ngoại ô thành phố Ahmedabad. Ảnh: Reuters

Theo thống kê của hiệp hội Năng lượng thay thế và năng lượng hiệu quả (REEEP), trong số 76 triệu gia đình Ấn Độ không có điện dùng, 65 triệu hộ phải dùng đèn dầu và bếp dầu.

Ánh sáng mặt trời trong đêm

Nhưng vay một khoản tiền để mua đèn sạc năng lượng mặt trời, bà Ramiben Waghri nay thắp sáng được quầy rau của mình vào buổi tối để bán được nhiều hơn. Chiếc đèn giá khoảng 3.300 rupees (66 USD), tức là bằng một tuần thu nhập. “Rau trông ngon hơn dưới ánh đèn, mà đèn mặt trời rẻ hơn, không hôi như đèn dầu”, bà Waghri cho biết. Mỗi ngày bà kiếm thêm được 300 rupees (6 USD) nhờ bán rau buổi tối.

Ông Pinal Shah, người phụ trách các dự án năng lượng của Sewa Bank, cho biết: “Trước đây, người dân vùng không có điện chẳng làm được gì khi mặt trời lặn. Giờ thì họ tăng năng suất lao động, sức khoẻ và địa vị xã hội cũng được cải thiện”. Sewa Bank, ngân hàng của hội phụ nữ tự quản, vận động nguồn tài chính của quỹ tài trợ sáng tạo Lemelson (Mỹ) để cùng công ty Solar Electric Light (SELCO) của Ấn Độ thực hiện dự án Urja chế tạo các loại bếp và đèn mặt trời giá rẻ cho người nghèo.

Trong khi Sewa Bank cấp hơn sáu triệu rupees (124.000 USD) khác cho 30.000 hộ mua thiết bị thu năng lượng mặt trời, SELCO tạo ra các loại đèn mặt trời đặc dụng như đèn cho các bà đỡ, đèn phục vụ việc nuôi tằm, và máy may chạy bằng năng lượng mặt trời cho người nghèo. Bên cạnh đó, SKS Microfinance, tổ chức vi tín dụng (MFI) lớn nhất Ấn Độ, cung cấp đèn mặt trời cho khoảng năm triệu khách hàng, ngân hàng Aryavart Gramin cấp các khoản vay hỗ trợ lắp đặt 8.000 hệ thống thu năng lượng mặt trời gia đình cho người dân bang Uttar Pradesh, bang đông dân nhất và là vùng trồng ngũ cốc rất quan trọng của Ấn Độ.

REEEP đang huy động 234 tỉ rupees (tức khoảng 49 tỉ USD) từ các tổ chức vi tín dụng để phát triển 10 dự án hỗ trợ 65 triệu hộ dân nông thôn Ấn Độ mua đèn mặt trời. Tiền tỉ, nhưng so ra thì vẫn ít hơn quá nửa so với tổng số tiền mà chính phủ chi để hỗ trợ người nghèo mua dầu hoả thắp đèn. Các tổ chức này nhận xét rằng rủi ro về nợ xấu thấp hơn nhiều khi họ cho dân vay các khoản tiền nhỏ và ngắn hạn để mua thiết bị khai thác năng lượng mặt trời.

Toả sáng xuyên biên giới

Từng được trao giải Nobel Hoà bình năm 2006 vì đã mở ra mô hình vi tín dụng giúp cải thiện đời sống hàng triệu người nghèo ở khu vực Nam Á, ngân hàng Grameen lập tổ chức Surya Bijlee (Điện mặt trời nông thôn) giúp tạo nguồn tài chính cho việc triển khai lắp đặt hệ thống đèn mặt trời cho các hộ gia đình và các tuyến đường tại những làng mạc không chỉ ở Ấn Độ mà ở cả Nepal và Bangladesh.

Ở nơi mà chỉ 40% dân số được sử dụng điện như Bangladesh, các dự án triển khai từ năm 2001 của ngân hàng Grameen đang mang ánh sáng đến cho hàng triệu người với khoảng 550.000 đèn mặt trời và 350.000 hệ thống điện mặt trời cho hộ gia đình. “Khoảng 2,5 triệu người đang hưởng lợi từ năng lượng mặt trời và chúng tôi có kế hoạch đạt đến con số 10 triệu người vào cuối năm 2012”, ông Dipal Chandra Barua, tổng giám đốc của ngân hàng Grameen Shakti, chi nhánh của ngân hàng Grameen, cho biết.

Trong khu vực Nam Á, chương trình Ánh sáng cho một tỉ cuộc đời mà REEEP phối hợp với viện Nghiên cứu năng lượng TERI triển khai từ năm ngoái cùng các tổ chức quốc tế, trong đó có tổ chức Clinton Climate Initiative (Sáng kiến khí hậu Clinton), đã mang điện đến hơn 100 ngôi làng. Ông Pradeep Dadhich, hội viên cấp cao TERI, nhận xét đèn và bếp vốn là nguồn thải khí carbon nhiều thứ tư trên thế giới, nhưng khi hoạt động bằng năng lượng mặt trời chúng giúp giảm khí thải nhà kính, giảm thiểu sự phụ thuộc vào năng lượng hoá thạch.

Sự kết hợp vi tín dụng với các dự án khai thác năng lượng mặt trời đã vươn đến châu Phi. Các MFI ở đây đang đưa điện mặt trời đến các gia đình, trường học, và cả các doanh nghiệp làm nghề thủ công ở nông thôn. Thay vì mua dầu hoả, những người nghèo đã dùng tiền này để trả dần khoản vay mua thiết bị khai thác năng lượng mặt trời.

( Theo Hùng Khương (Reuters) // SGTT Online)