Ngọt miệng, đắng lòng câu chuyện mía đường

Ông Đoàn Xuân Hòa, Phó Cục trưởng Cục chế biến, thương mại nông lâm thủy hải sản và nghề muối nói: “Toàn ngành mía đường ở đâu cũng có vấn đề”.

Trước mỗi niên vụ sản xuất đường, các doanh nghiệp của hiệp hội thường ngồi lại với nhau để thỏa thuận về vùng nguyên liệu, mức giá bán… nhưng khi bắt tay vào làm thì cứ mạnh ai nấy làm, tranh mua tranh bán… cuối cùng chỉ có đội ngũ các thương lái được hưởng lợi.

Phải lấy chất lượng làm đầu

Thỏa thuận thì là vậy, nhưng một số doanh nghiệp không tham gia Hiệp hội, cũng chẳng chịu đầu tư cho nông dân mà tiến hành theo hình thức thương mại. Đến vụ, những doanh nghiệp này đưa ra mức giá cao lôi kéo nông dân bán mía cho mình, khiến các doanh nghiệp trong hiệp hội khốn đốn vì vừa mất tiền đầu tư, vừa mất luôn nguồn nguyên liệu. Nếu mua được cũng phải chịu giá lên.

Bà Trịnh Thị Sum, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty Mía đường Biên Hòa cho biết, việc tranh mua tranh bán khiến cho người trồng mía có đủ hình thức gian lận, lượng tạp chất trong mía cao, mía chặt nhiều rễ, lá… Thậm chí, có thương lái còn ngâm mía trong nước để tăng khối lượng. Thêm vào đó, nhiều người tính lợi trước mắt, thấy được giá đổ xô bán mía non. Bà Sum cho biết, chẳng có ở đâu có việc trồng 2 năm tới 3 vụ mía như ở nhiều vùng trồng mía của Việt Nam

Với diện tích và sản lượng như hiện nay, Việt Nam có đầy đủ khả năng sản xuất đường đáp ứng đủ nhu cầu tiêu dùng trong nước. Nếu áp dụng tiến bộ khoa học vào khâu trồng trọt và thu hoạch thì không phải nhập khẩu đường. Bà Sum kiến nghị nên xây dựng một hệ thống tiêu chuẩn chung cho ngành đường và bản thân ngành đường phải lấy chất lượng làm đầu chứ không phải chạy theo số lượng.

Theo ông Võ Thành Đàng, Chủ tịch Hiệp hội Mía đường Việt Nam, trong niên vụ mía đường sắp tới Hiệp hội dự kiến đưa ra mức giá thu mua mía nguyên liệu tối thiểu là 600.000 đồng/tấn, và mức đường bán buôn từ các doanh nghiệp sản xuất sẽ là 10.000 đồng/kg, với mức này thì cả doanh nghiệp, nông dân lẫn người tiêu dùng đều có lợi.

Giá đường sẽ còn tăng

Theo dự báo của Hiệp hội, sản lượng mía cả nước trong vụ tới ước đạt khoảng 11,8 triệu tấn (tăng 2,1 triệu tấn), theo đó lượng đường sản xuất trong nước sẽ đạt khoảng 1,1 triệu tấn (tăng 224.262 tấn).

Giải thích việc giá đường trong nước và thế giới tăng mạnh trong thời gian qua, theo thông tin từ Hiệp hội Mía đường Việt Nam, do các nước như Ấn Độ, Trung Quốc, Pakistan… đẩy mạnh nhập khẩu đường. Giá đường thế giới từ 427 USD/tấn trong tháng 5 đã lên mức 577 USD/tấn vào tháng 8, tăng 65% so với hồi đầu năm, và hơn 40% so với cùng kỳ.

Hiện giá đường đã giảm nhẹ nhưng vẫn ở mức cao (hơn 573 USD/tấn). Khó khăn đối với ngành mía đường Việt Nam là chưa giải quyết được vấn đề quy hoạch vùng trồng mía cho các nhà máy đường.

Năm 2010 lượng đường nhập khẩu trong hạn ngạch cam kết WTO là 64.000 tấn, với thuế suất không đổi (60% với đường trắng, 25% với đường thô).

Theo tổ chức Đường thế giới (ISO), vụ đường vừa qua sản lượng đường thiếu hụt là 4,274 triệu tấn, khiến giá đường thế giới tăng vọt trong thời gian vừa qua.

Cũng theo tổ chức này, sản lượng đường trong vụ tới sẽ thiếu hụt khoảng 5-9 triệu tấn.