Sản xuất muối sạch ở Cần Giờ

Do công nghệ lạc hậu, sản phẩm chủ yếu là muối thô, hàm lượng NaCl thấp, nhiều tạp chất, năng suất không ổn định nên sản lượng muối của Cần Giờ trước đây, có năm đạt gần 75 nghìn tấn nhưng giá cả bấp bênh, tiêu thụ khó, hiệu quả kinh tế không cao, đời sống người làm muối gặp nhiều khó khăn. Bên cạnh đó, cơ sở hạ tầng ngành muối chưa được đầu tư đúng mức, hệ thống kênh mương dẫn nước vào ruộng chủ yếu là tận dụng dòng nước dọc bờ bao, cao trình mặt ruộng thấp, không có đê bảo vệ khi nước sông lên cao; hệ thống kho dự trữ tạm bợ, hao hụt nhiều, không bảo đảm an toàn khi mưa bão...

Với mục tiêu quy hoạch, phát triển nghề muối, đưa tiến bộ kỹ thuật vào quy trình sản xuất, nâng cao chất  lượng sản phẩm, cuối niên vụ 2007 Chi cục Phát triển nông thôn thành phố phối hợp Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện đưa mô hình sản xuất muối sạch bằng phương pháp kết tinh trên bạt vào áp dụng tại Cần Giờ.  Ruộng trải bạt đầu tiên được thực hiện trên đồng muối của ông Võ Văn Bình, diêm dân ấp Tân Ðiền, xã Lý Nhơn. Thời gian sản xuất tuy ngắn, quy mô còn nhỏ nhưng những tấn muối sạch đầu tiên trắng tinh, hạt đều tăm tắp, không lẫn tạp, hàm lượng NaCl đạt 98%, cho thấy triển vọng có thể phát triển quy mô trên diện rộng. Niên vụ 2008, kỹ sư Nguyễn Văn Tiếp, chuyên viên Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Cần Giờ tiếp tục triển khai mô hình. Rút kinh nghiệm từ niên vụ trước, nhất là chất liệu trải trên ruộng trong quá trình kết tinh, kỹ sư Nguyễn Văn Tiếp tự bỏ tiền riêng mua 400 m2 bạt bằng chất liệu PVC nhập khẩu từ nước ngoài, trực tiếp làm và tiếp tục hướng dẫn nông dân Võ Văn Bình cùng làm. Loại bạt mới tuy giá mua cao hơn, nhưng bù lại độ bền cao, khả năng hấp thụ nhiệt tốt hơn, nước bốc hơi nhanh, rút ngắn thời gian cho thu hoạch, không hao hụt... do vậy năng suất cao hơn hẳn. Cuối vụ, tổng sản lượng trên ruộng muối của ông Võ Văn Bình tăng thêm 40% so với những ruộng liền kề, chất lượng sản phẩm cao hơn, được thương lái chào mua với giá cao hơn 20% so với muối thường. Diêm dân Cần Giờ bắt đầu tiếp cận, được chuyển giao quy trình sản xuất mới, tiên tiến, sản phẩm làm ra đáp ứng  nhu cầu ngày càng cao của thị trường và đời sống xã hội. Từ thực tế đồng muối thử nghiệm, nhiều diêm dân trong vùng bắt đầu chuyển sang sản xuất theo quy trình mới.

Cán bộ phòng Nông nghiệp và phát triển nông thôn huyện Cần Giờ kiểm tra quy trình sản xuất muối sạch.

Kỹ sư Nguyễn Văn Tiếp, người có nhiều năm nghiên cứu, đồng thời là người trực tiếp làm và hướng dẫn diêm dân làm muối sạch cho biết, quy trình sản xuất muối sạch không quá phức tạp, nếu hướng dẫn bất cứ diêm dân nào cũng có thể làm được. Tuy nhiên, do quy mô sản xuất nhỏ, trình độ chuyên môn không cao, thu nhập bình quân đầu người thấp, không có tích lũy nên khi chuyển đổi phương thức sản xuất cái khó lớn nhất của diêm dân là vốn. Theo Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Cần Giờ, tổng vốn đầu tư cho một ha muối thường là 29,8 triệu đồng, trong khi đó chi phí cho một ha sản xuất muối sạch là 41,3 triệu đồng, cao hơn 12 triệu đồng. Phần dôi thêm này là chi phí mua bạt trải trên diện tích mặt ruộng giai đoạn kết tinh. Với loại bạt PVC nông dân đang dùng, độ bền đạt tới năm năm. Nếu khấu hao, mỗi năm chi phí sản xuất tăng không đáng kể, chỉ từ 3 đến 4 triệu đồng cho mỗi ha. Cũng theo tính toán của Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện,  năng suất bình quân mỗi ha muối thường cho thu hoạch khoảng 43 tấn/năm trong khi muối sạch có năng suất bình quân 60 tấn/năm. So sánh giá bán hiện nay, một ha muối thường doanh thu trung bình 60,2 triệu đồng, còn một ha muối sạch cho doanh thu hơn 100 triệu đồng, lợi nhuận gần 60 triệu đồng, trong khi lợi nhuận của một ha muối thường chỉ đạt khoảng 30 triệu đồng mỗi năm.

Năm 2008, 29 hộ nông dân làm muối xã Lý Nhơn tự nguyện tham gia Hợp tác xã muối và các sản phẩm từ muối Tiến Thành. Ngay sau khi thành lập, xã viên nhất trí đưa toàn bộ diện tích của mình thực hiện sản xuất theo quy trình mới. Ông Phan Thành Thuộc, Chủ nhiệm Hợp tác xã cho biết, đầu niên vụ 2009, hợp tác xã ứng 2,5 tỷ đồng mua bạt về bán cho nông dân với phương thức trả chậm, không tính lãi trong thời hạn ba năm. Mặt khác, hợp tác xã cam kết mua hết muối sạch của xã viên với giá cao hơn 20% so giá thị trường cùng thời điểm. Ngoài đầu tư phương tiện, hợp tác xã phối hợp cán bộ kỹ thuật nông nghiệp thực hiện chuyển giao công nghệ, tư vấn kỹ thuật cho xã viên. Xã viên phải chịu sự giám sát của hợp tác xã trong các khâu sản xuất, thu hoạch đúng quy trình kỹ thuật... Ðược trợ giúp về vốn, kỹ thuật, bảo đảm đầu ra, ngay trong năm 2009, toàn bộ diện tích 50 ha ruộng muối của xã viên Hợp tác xã Tiến Thành chuyển sang sản xuất muối sạch cho kết quả khả quan. Kết thúc niên vụ, trên diện tích một ha, ông Võ Thanh Toàn ở ấp Tân Ðiền, xã viên hợp tác xã thu hoạch 65 tấn muối; ông Phạm Công Mỹ, cũng ở ấp Tân Ðiền thu hoạch 80 tấn trên diện tích một ha. Năng suất cao nhất phải kể đến ông Trần Minh Hòa, ấp Lý Thái Bửu. Với ba ha ruộng muối, trong đó diện tích trải bạt là 3.000 m2, ông thu hoạch 250 tấn, năng suất đạt hơn 80 tấn/ha. Với giá bán 1.700 đồng/kg, ông Hòa thu nhập khoảng 420 triệu đồng. Hầu hết xã viên làm muối sạch có thu nhập tăng hơn hẳn so với trước đây. Cùng với đầu tư trên đồng ruộng, từ nguồn nguyên liệu sạch sẵn có, Hợp tác xã Tiến Thành bỏ ra gần một tỷ đồng mua máy móc, thiết bị mở xưởng chế biến các sản phẩm từ muối, mỗi tháng cung cấp 400 tấn muối xay, 60 tấn muối trộn i-ốt, 200 tấn muối hạt sạch cho thị trường  thành phố. Là những người tâm huyết với nghề muối, Ban chủ nhiệm Hợp tác xã Tiến Thành đang tìm kiếm nguồn vốn, xây dựng kế hoạch làm ăn quy mô lớn hơn, cung cấp bạt, hướng dẫn kỹ thuật cho cả những hộ nông dân ngoài hợp tác xã. Kết hợp và phát huy thế mạnh của vùng đất có nhiều tiềm năng về thủy, hải sản để cho ra nhiều chủng loại sản phẩm từ muối, phục vụ nhu cầu đa dạng của người tiêu dùng.

Tuy còn phải vượt qua nhiều khó khăn, nhưng nếu được đầu tư đúng mức, cả về cơ sở hạ tầng lẫn vốn lưu động, phát triển sản xuất đại trà theo quy trình mới, đồng muối Cần Giờ sẽ cho chất lượng sản phẩm cao hơn, thân thiện với môi trường. Và đời sống diêm dân chắc chắn sẽ được cải thiện ngày một tốt lên.

[ Trở về]