Không quá bất thường khi CPI tăng cao

Trên thực tế, tốc độ tăng CPI trong nhiều tháng qua tương đối ổn định, với CPI tháng 6 tăng 0,55%; tháng 7 tăng 0,52%; tháng 8 tăng 0,24%; tháng 9 bất ngờ tăng 0,62% và tháng 10 chỉ còn tăng 0,37%. Như vậy, cho tới nay, CPI chỉ tăng 4,53% so với cùng kỳ năm ngoái, tăng 5,07% so với tháng 12/2008. Tính chung, CPI 11 tháng đầu năm nay tăng 6,91% so với trung bình của 11 tháng năm ngoái. Đây là những con số rất đáng ngợi khen, nhất là so với tốc độ lạm phát lớn trong năm ngoái.

Điều này, theo ông Lê Đình Ân, Giám đốc Trung tâm Thông tin và Dự báo kinh tế -xã hội Quốc gia, đã phản ánh sự ổn định của giá cả thị trường trong nước và cũng đã chứng tỏ sự điều hành tương đối tốt của Chính phủ trong kiềm chế lạm phát.

Có lẽ, cũng cần phải nhắc lại rằng, ban đầu, mục tiêu được Quốc hội đặt ra trong năm 2009 là kiềm giữ lạm phát ở mức dưới 15%, song sau đó đã được điều chỉnh xuống dưới 10%. Gần đây, Bộ Kế hoạch và Đầu tư dự báo con số này sẽ dưới 7%. Nhưng với những diễn biến trong hiện tại, cũng không loại trừ khả năng lạm phát trong năm nay sẽ chỉ ở quanh mức 6%.

Quan điểm này đã nhận được sự đồng thuận của ông Nguyễn Đức Thắng, Phó Vụ trưởng Vụ Thương mại - Dịch vụ - Giá cả (Tổng cục Thống kê). Cũng theo ông Thắng, việc CPI trong tháng 11 tăng 0,55% so với tháng trước là phản ánh đúng thực tế thị trường giá cả trong nước.

Chỉ có một điểm đáng lưu ý là tháng 11/2009, nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống có mức tăng giá khá cao, lên tới 0,87%. Đặc biệt, mặt hàng lương thực đã tăng tới 2,22%.

"Nguyên nhân là do trong tháng qua, các tỉnh phía Nam gia tăng xuất khẩu gạo, làm giá lương thực trong nước tăng theo. Hơn nữa, cũng do ảnh hưởng của bão lũ ở các tỉnh miền Trung, nên giá cả của nhóm hàng này cũng đã tăng cao", ông Thắng phân tích.

Thông thường, khi giá cả các mặt hàng lương thực tăng cao, CPI chung của cả nước có thể bị ảnh hưởng khá lớn. Lý do là, nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống chiếm gần 43% trong rổ hàng hóa tính CPI. Tuy nhiên, từ tháng 11 này, Tổng cục Thống kê đã bắt đầu tính CPI theo rổ hàng hóa mới, trong đó nhóm hàng ăn uống không còn chiếm giữ "thế thượng phong" nữa, mà đã giảm tương đối so với trước.

Theo ông Thắng, việc thay đổi quyền số trong cách tính CPI từ tháng 11/2009 là theo thông lệ quốc tế. Hơn nữa, hiện nay, do đời sống nhân dân đã khá hơn trước, nên mức chi tiêu cho lương thực, thực phẩm không còn chiếm tỷ lệ lớn như trước kia, thay vào đó, người dân dồn chi tiêu cho giáo dục, giải trí, nhà cửa... Bởi vậy, phải thay đổi quyền số tính CPI.

Một điểm khác cũng cần lưu ý, đó là trong tháng 11, sự đảo điên của giá vàng và giá USD đã được ghi nhận khá rõ nét, với chỉ số giá vàng tăng tới 10,08%, còn chỉ số giá USD tăng 1,45% so với tháng trước. Theo phân tích của ông Lê Đình Ân, mặc dù không được đưa vào để tính CPI chung của cả nước, song thông thường, khi giá vàng và giá USD tăng, sẽ ảnh hưởng khá lớn tới giá cả các mặt hàng khác. Nhưng trên thực tế, mặc dù giá vàng và giá USD liên tục tăng trong những tháng qua, song giá cả các mặt hàng khác lại tương đối ổn định.

"Đây là điều cần phải xem xét, nghiên cứu. Có thể, việc giá vàng và giá USD tăng chỉ là do yếu tố tâm lý, tính bầy đàn, chứ không phản ánh nhu cầu thực sự của thị trường", ông Ân phán đoán và cho rằng, mặc dù lạm phát trong năm nay có thể không còn đáng ngại, nhưng vẫn rất cần lưu ý trong quý I năm sau.

Việc dư nợ tín dụng trong 10 tháng đầu năm đã tăng tới 33,29% và theo dự báo, có thể lên tới 40% trong năm nay là điều khiến ông Ân lo ngại, bởi sẽ làm gia tăng áp lực lên lạm phát.

Tuy nhiên, động thái mới đây của Ngân hàng Nhà nước về việc thắt chặt cho vay đối với khu vực phi sản xuất, cũng như tăng lãi suất cơ bản lên 8% đã phần nào giải tỏa nỗi lo này của dư luận.