Bản chất của HTX ?

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

HTX không chỉ là một DN đơn thuần. Nhưng phải coi HTX là gì thì ngay chính trong Luật này cũng đang tự “trói” .

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch đầu tư, ông Đặng Huy Đông cho biết, Luật HTX năm 2003 ngay phần mở đầu đã quy định, “HTX hoạt động như một loại hình DN…”. Đây là một hạn chế cơ bản dẫn đến các cấp, các ngành, lãnh đạo các địa phương và đặc biệt là người dân chưa có nhận thức đầy đủ về bản chất và tính ưu việt của tổ chức HTX. Vì vậy, sau gần 10 năm thực hiện, mô hình HTX kiểu mới ở nhiều nơi đã bị biến tướng hoặc bị lợi dụng để trục lợi từ chính sách. Đồng tình với đánh giá trên, ông Dương Đăng Huệ - Vụ trưởng Vụ Pháp luật dân sự kinh tế, Bộ Tư pháp cũng có ý kiến cho rằng, việc làm rõ bản chất HTX là vấn đề quan trọng hàng đầu trong dự thảo Luật HTX lần này.

Đặc trưng cơ bản trong hoạt động của HTX là nguyên tắc “đối nhân” và hoạt động với mục tiêu vì lợi ích, chứ không vì lợi nhuận. Vốn tích lũy không chia là nguồn vốn ban đầu của HTX chủ yếu từ vốn góp của xã viên, qua thời gian hình thành quỹ tích lũy không chia để bổ sung vốn cho nhu cầu mở rộng sản xuất - kinh doanh của HTX. Nói cách khác, một phần của “riêng” thuộc “sở hữu của từng xã viên” đã được chuyển hóa thành “tài sản chung không chia” thuộc “sở hữu tập thể” của HTX. Dưới góc độ “người trong cuộc” ông Nguyễn Ngọc Hòa- Chủ tịch HĐQT Sài Gòn Co.op khẳng định, HTX là một tổ chức kinh tế tập thể đặc thù mang bản chất xã hội sâu sắc của những người yếu thế có cùng nhu cầu và lợi ích, liên kết lại và tương trợ lẫn nhau trong việc chống lại sức ép của thị trường.

TS Trần Du Lịch - Ủy viên Ủy ban kinh tế của Quốc hội lại cho rằng, HTX là tổ chức kinh tế cho nhóm yếu thế trong nền kinh tế thị trường. Do vậy, việc xây dựng Luật không nên quy định quá chặt chẽ về điều kiện thành lập, hoạt động, mà nên theo hướng khuyến khích liên kết, tăng khả năng hỗ trợ các HTX bằng cách không thu thuế HTX, có chính sách cụ thể về hỗ trợ đất đai, tín dụng và quan trọng hơn là các chính sách đó phải đến “tay” từng xã viên chứ không chỉ là trên “giấy” như hiện nay. Tuy nhiên, cũng cần phải có cơ chế giám sát rõ ràng để những hoạt động này đạt được hiệu quả thiết thực. HTX tuy là tổ chức phi lợi nhuận, nhưng không có nghĩa đó không phải là hoạt động kinh doanh để sinh ra lợi nhuận. Hiện nay, ở VN đang thiếu những quy định pháp luật về mô hình hoạt động này, nên trong Luật HTX mới cần đưa ra những quy định cụ thể trong việc kiểm tra, giám sát mọi hoạt động sử dụng nguồn vốn và lợi nhuận.

Ông Nguyễn Văn Thanh - Chủ tịch HĐQT Quỹ tín dụng xã Nguyên Khê huyện Đông Anh, Hà Nội cũng nhận xét, quỹ tín dụng ra đời đã góp phần tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Tuy nhiên, thời gian qua, nguồn quỹ này không đáp ứng đủ cho nhu cầu vốn của người dân. Vì vậy, ông Thanh kiến nghị, nhà nước cần có cơ chế giúp HTX tiếp cận với các nguồn vốn vay từ các ngân hàng chính sách, các quỹ hỗ trợ phát triển HTX, đặc biệt là có cơ chế để các tổ chức tín dụng chấp nhận cho HTX được vay tín chấp với một mức vốn nhất định nào đó. Ngoài việc HTX huy động vốn từ xã viên, nên cho phép HTX được huy động vốn từ xã hội, hỗ trợ thành lập ngân hàng HTX; giúp HTX tiếp cận các nguồn vốn vay ưu đãi, các nguồn viện trợ, giúp đỡ của các tổ chức quốc tế ...

Tại kỳ họp thứ tư vào tháng 10 sắp tới, Quốc hội khoá XIII ban hành Luật HTX mới. Hi vọng, với hành lang pháp lý đủ rộng, HTX sẽ phát huy được những ưu điểm của nó.

(Theo Văn Trường // Diễn đàn doanh nghiệp)