Chế biến thuỷ sản XK: “Đói” nguyên liệu nhưng khó nhập khẩu

Nhập khẩu nguyên  liệu thủy  sản (gồm  tôm, cá,  nhuyễn thể  chân đầu…)  để gia  công, chế  biến hàng  xuất khẩu  đã và  đang trở  thành vấn  đề “nóng”  và hết  sức cần  thiết của  cộng đồng  các doanh  nghiệp chế  biến và  xuất khẩu  thủy sản  Việt Nam  trong nhiều  năm nay  do tình  trạng thiếu  trầm trọng  nguồn nguyên  liệu trong  nước.

Ngoài  việc phát  huy thế  mạnh của  ngành chế  biến thủy  sản xuất  khẩu, nhập  khẩu nguyên  liệu để  chế biến  hàng xuất  khẩu còn  thúc đẩy  tăng kim  ngạch xuất  khẩu, góp  phần quay  vòng ngoại  tệ nhanh  hơn và  hạn chế  nhập siêu.  Tuy nhiên,  việc nhập  khẩu nguyên  liệu đã  và đang  gặp không  ít khó  khăn về  chính sách,  thủ tục  nhập khẩu  liên quan…

Từ đầu năm đến nay, các nhà máy chế biến thủy hải sản xuất khẩu chỉ hoạt động 40 – 60% công suất do nguồn lợi thủy sản ven bờ cạn kiệt, đội tàu khai thác xa bờ chưa phát huy được hiệu quả, lượng tôm nuôi không đủ cho chế biến đáp ứng các đơn hàng xuất khẩu…

Theo số liệu của Tổng Cục Hải quan Việt Nam, 3 năm qua, mỗi năm cả nước nhập khẩu khoảng 140.000 – 150.000 tấn thủy hải sản các loại, trị giá 300 – 320 triệu USD, bao gồm cả con giống, cá cảnh, hàng trả về, trong đó đa phần là nguyên liệu thủy sản đông lạnh để chế biến tái xuất khẩu (chiếm khoảng 96%).

Tuy nhiên, việc NK nguyên liệu thủy sản đông lạnh để gia công, chế biến hàng xuất khẩu lại đang gặp nhiều khó khăn khi cùng một lúc phải chịu các thủ tục kiểm soát đồng thời của 4 văn bản hiện hành của Bộ NN&PTNT: Quyết định 118/2008, Thông tư 78/2009, Thông tư 06/2010 và Thông tư 25/2010 với việc kiểm soát đồng thời của Cục Thú y và Cục Quản lý chất lượng Nông lâm sản và Thủy sản (NAFIQAD).

Theo quy định của 4 văn bản trên, các doanh nghiệp có nhu cầu nhập khẩu nguyên liệu thủy sản để gia công, chế biến hàng xuất khẩu sẽ phải xuất trình Giấy chứng nhận xuất xứ lô hàng, Giấy chứng nhận chất lượng (Health Certificate – H/C) lô hàng do cơ quan thẩm quyền nước xuất cấp cho Cục Thú y, NAFIQAD và cả Cơ quan kiểm dịch động vật cửa khẩu (đối với Giấy H/C). Việc áp dụng bắt buộc này khiến các doanh nghiệp khó khăn trong việc thông quan bởi không phải nhà xuất khẩu nào cũng đồng ý cấp Giấy H/C cho các lô hàng xuất khẩu sang Việt Nam; và nếu có cấp thì doanh nghiệp sẽ phải chịu thêm khoản phí phát sinh do kiểm tra, kiểm nghiệm, lưu kho bãi...

Bên cạnh đó, tỉ giá đồng USD tăng cũng khiến doanh nghiệp đã khó khăn càng khó khăn hơn, trong khi giá NK nguyên liệu thủy sản thường cao hơn 15 - 20% so với giá mua nguyên liệu trong nước.

Do vậy, trong thời gian tới, chính phủ cần xem xét điều chỉnh, cắt giảm thuế NK thủy sản xuống 0% như nhiều nước trong khu vực, thay vì mức thuế 10%, 20% như hiện nay. Ngoài ra, Bộ NN&PTNT, Nafiqad và các cơ quan chức năng nên tạo điều kiện thuận lợi cho việc NK nguyên liệu thủy sản của các doanh nghiệp như đơn giản hóa thủ tục hành chính, ưu tiên thông quan đối với các lô hàng thủy sản đông lạnh….

[ Trở về]