Những làng nghề "giữa phố"

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Khi di chỉ khảo cổ Lò Gốm Hưng Lợi được phát hiện ở quận 8, người Sài Gòn bây giờ biết rằng từ xa xưa trên vùng đất này đã có làng nghề gốm. Ngày nay làng nghề gốm vùng Hưng Lợi không còn nữa. Nhưng không phải ở đô thị lớn nhất, nhì của đất nước này hiện không còn tồn tại những làng nghề truyền thống rất có ý nghĩa văn hóa, kinh tế.

 
Từ vùng đất Củ Chi với những làng nghề nổi tiếng: làng mành trúc Tân Thông Hội; làng chằm nón Tằm Lanh; làng rổ rá Mũi Lớn, Thái Mỹ; làng rế Phước Vĩnh An; làng bánh tráng Phú Hòa Đông, làng đan bồ An Nhơn Tây. Huyện Bình Chánh với làng đan đệm Tân Túc, làng dệt chiếu Nam Đa Phước, làng rượu An Phú Tây. Đến các quận ven như quận 8 với các làng nghề: làng dệt chiếu Bình An; làng bao giấy Bình Đông; làng đóng sửa ghe Cầu Rạch Ông. Quận Tân Bình có: làng dệt Bảy Hiền; làng thuộc da Phú Thọ; xóm thủy tinh Phú Thọ; xóm lồng đèn Phú Bình (một phần thuộc quận Tân Bình, một phần thuộc quận 11). Quận Gò Vấp có: làng đúc lư đồng An Hội, làng dệt chiếu Bến Hải. Quận 12 có làng chạm khắc gỗ Trung Mỹ Tây. Quận 4 có làng giày Khánh Hội. Quận 6 có: làng chổi bông cỏ, xóm chổi lông gà. Quận 9 có: làng gạch – gốm Long Bình. Quận Thủ Đức nổi tiếng với làng nem Thủ Đức. Và còn nhiều những làng nghề, xóm nghề khác nữa đang tồn tại ở TP Hồ Chí Minh.

Giá trị văn hóa của nghề và làng nghề truyền thống thể hiện qua sản phẩm, cơ cấu của làng, lối sống, phong tục tập quán của cộng đồng. Những sản phẩm thủ công truyền thống hầu hết là những sản phẩm hàng hóa mang tính nghệ thuật, nó là sản phẩm văn hóa vật thể vừa chứa đựng những giá trị văn hóa phi vật thể. Những sản phẩm thủ công thể hiện sự ứng xử của con người trước nguyên liệu, trước thiên nhiên. Từ nguyên liệu thô sơ, qua bàn tay tài hoa, tâm huyết của người thợ đã trở thành những sản phẩm xinh xắn, duyên dáng vì sản phẩm là nơi gửi gắm tâm hồn, tài năng, thể hiện khiếu thẩm mỹ lao động, sự thông minh sự sáng tạo, tinh thần lao động của người thợ – nghệ nhân. Những người thợ đúc đồng Gò Vấp tiếp thu kỹ thuật và kinh nghiệm bao đời của cha ông, tạo nên những chiếc lư đồng nổi tiếng. Người thợ chạm khắc gỗ mang tinh thần sáng tạo từ miền Trung vào Trung Mỹ Tây, tạo ra những tác phẩm nghệ thuật chạm khắc được khách trong và ngoài nước ưa chuộng.

Mỗi làng nghề thực sự là một địa chỉ văn hóa, phản ánh nét văn hóa độc đáo của từng địa phương, từng vùng. Làng nghề truyền thống từ lâu đã trở thành một bộ phận hữu cơ không thể thiếu của văn hóa dân gian. Những giá trị văn hóa chứa đựng trong các làng nghề truyền thống ở thành phố Hồ Chí Minh đã tạo nên những nét riêng độc đáo đa dạng nhưng cũng mang bản sắc chung của văn hóa dân tộc Việt Nam.

(Nguồn: VH-NT)