Tập quán mừng thọ

Xưa kia, hẳn vì tuổi thọ trung bình của xã hội còn thấp, cho nên người 50 tuổi đã "lên lão", ngày nay tuy chưa thấy có quy ước cụ thể, nhưng các gia đình thường làm lễ mừng thọ cho cha mẹ, ông bà khi đến tuổi 70. Trong lễ mừng thọ, con cháu tụ tập về chúc thọ cha mẹ (hoặc ông bà), vừa tỏ lòng hiếu đễ kính trọng, vừa tỏ lòng biết ơn đối với bậc sinh thành đã có công sức dưỡng dục con cháu. Lễ mừng thọ còn có sự tham gia của họ hàng, bà con lối xóm, anh em bè bạn gần xa, nên lễ mừng thọ cũng là dịp thể hiện tình làng nghĩa xóm, thể hiện sự trân trọng người cao tuổi của xã hội. Quan trọng hơn, tập quán đẹp và có ý nghĩa văn hóa này cũng là dịp để tăng thêm niềm vui cho ông bà, cha mẹ khi tuổi đã cao và đẹp lòng hơn khi con cháu phương trưởng, biết  ghi  nhớ  công  ơn  của người đi trước. Và trong tính liên tục của nó, lễ mừng thọ cũng là dịp để thực hành giáo dục truyền thống hiếu thảo trong mỗi gia đình, để con cháu noi theo.

Thực tế cho thấy, những năm gần đây, nhiều gia đình tổ chức lễ mừng thọ ông bà, cha mẹ thật sự ấm cúng và có ý nghĩa văn hóa đạo đức rất đáng trân trọng. Tuy nhiên, ở một số nơi, lễ mừng thọ như đã bị biến tướng và mất đi ý nghĩa đích thực. Thậm chí có nơi, việc tổ chức lễ mừng thọ gần như là bắt buộc. Một số gia đình không có điều kiện cũng phải tổ chức vì "lệ làng", vì giữ ý với làng xóm, sợ bị chê cười, hay để "trả nợ miệng", cho nên mừng thọ chưa xong đã phải lo trả nợ. Chưa nói còn có lễ mừng thọ được tổ chức phô trương tốn kém với mâm cao cỗ đầy, loa đài hát hò ầm ĩ, kéo dài vài ba ngày. Có lễ mừng thọ lại được tổ chức rình rang tại nhà hàng sang trọng, khách đến ồn ào nhậu nhẹt chỉ cần giúi phong bì vào tay gia chủ mà không cần biết đến "nhân vật chính" của lễ mừng thọ là ai. Có lễ mừng thọ, khi chủ khách quá chén không làm chủ được mình, lời ra tiếng vào, gây mất trật tự, an ninh.

Ở Việt Nam, người cao tuổi thường là người tôn trọng lễ nghĩa, ưa yên tĩnh không thích phô trương ồn ào. Lễ mừng thọ tổ chức rình rang, tốn kém không hẳn đã là điều mong muốn của các cụ. Hơn nữa, những cuộc nhậu nhẹt như vậy còn đi ngược lại với thuần phong mỹ tục của dân tộc, đi ngược lại chủ trương tiết kiệm của Ðảng và Nhà nước. Hiếu thảo là truyền thống tốt đẹp được truyền từ đời này sang đời khác trong gia đình người Việt. Sự hiếu thảo thể hiện từ lời ăn tiếng nói đến những việc làm thiết thực hằng ngày thể hiện tình yêu thương, sự quan tâm, chăm sóc đối với ông bà, cha mẹ. Tổ chức lễ mừng thọ cũng là một trong những việc làm thể hiện lòng hiếu thảo của con cháu đối với các bậc sinh thành. Tuy nhiên, khi tập tục tốt đẹp đó bị biến tướng thì dễ trở nên phản tác dụng, vừa ít tính giáo dục, vừa gây lãng phí, gây dư luận không tốt trong nhân dân. Truyền thống hiếu thảo là giá trị văn hóa cần được trân trọng trong cuộc sống của chúng ta, nhưng giá trị ấy dù cao cả đến đâu thì cũng sẽ giảm ý nghĩa nếu không được thực hiện thông qua việc làm hiệu quả, có ý nghĩa thiết thực đối với người cao tuổi. Vì thế, mỗi gia đình cần quan tâm chăm sóc ông bà, cha mẹ của mình bằng việc làm cụ thể hằng ngày. Về mặt xã hội, mỗi địa phương cũng quan tâm tới việc hướng dẫn cho nhân dân tích cực hưởng ứng các đường lối, chủ trương của Ðảng và Nhà nước về việc thực hiện nếp sống văn hóa. Cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động để những việc làm hướng tới người cao tuổi, và thể hiện đạo lý "uống nước nhớ nguồn", "ăn quả nhớ người trồng cây" trở thành thói quen hằng ngày trong cuộc sống của chúng ta.

[ Trở về]