Chính quyền Mỹ "vung tay quá trán," nợ công kỷ lục

Bộ Tài chính Mỹ ngày 2/6 thông báo lần đầu tiên trong lịch sử, nợ công của nước này đã lên tới hơn 13.000 tỷ USD.

Khoản công nợ này đã tăng khoảng 1.600 tỷ USD so với năm ngoái, tăng hơn gấp đôi trong vòng 10 năm qua và chiếm tới 90% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) hàng năm của Mỹ.

Nguyên nhân dẫn tới tình trạng này là do chính phủ phải triển khai các chương trình cắt giảm thuế và các gói hỗ trợ, kích thích nền kinh tế số một thế giới nhanh chóng phục hồi sau khủng hoảng.

Trong khi đó, phe Cộng hòa cho rằng thâm hụt ngân sách và nợ công tăng cao là do chính quyền Obama đã "vung tay quá trán," đặc biệt cho các chương trình cải cách đến nay vẫn gây tranh cãi dù đã được Quốc hội thông qua như cải tổ hệ thống y tế quốc gia.

Cũng theo số liệu của bộ trên, tháng Tư vừa qua là tháng thứ 19 liên tiếp ngân sách liên bang Mỹ bị thâm hụt trầm trọng. Thực trạng này đã trở thành đề tài nóng tại nghị trường Washington khi đảng Dân chủ và Cộng hòa đổ lỗi cho nhau.

Phát biểu cùng ngày tại Pennsylvania, Tổng thống Mỹ Barack Obama nêu rõ vào thời điểm ông nhậm chức, thâm hụt ngân sách của Mỹ trong một năm là khoảng 1.000 tỷ USD và dự kiến sẽ tăng gấp 8 lần trong một thập kỷ tới.

Thượng nghị sỹ Cộng hòa Judd Gregg cảnh báo nợ công vượt 13.000 tỷ USD là hết sức nguy hiểm và không bền vững, có thể khiến nền kinh tế Mỹ sụp đổ.

Theo các nhà phân tích, nguyên nhân chính làm phình nợ công của Mỹ là do thâm hụt ngân sách liên bang liên tục tăng cao, năm 2009 khoảng 1.840 tỷ USD, chiếm 13% GDP, cao nhất từ năm 1945 so với 454,8 tỷ cả năm 2008, do chi tiêu quá nhiều để cứu vãn nền kinh tế trong khi nguồn thu vẫn bị thu hẹp do tác động từ suy thoái.

Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ dự báo thâm hụt ngân sách trong năm tài khóa 2010 hiện nay sẽ vào khoảng 1.350 tỷ USD.

Nợ công leo thang đồng nghĩa với việc Quốc hội Mỹ liên tục phải nâng mức trần nợ công để tránh làm tê liệt các hoạt động của chính phủ.

Mới đây nhất, ngày 28/1 vừa qua, Thượng viện Mỹ đã bỏ phiếu cho phép chính phủ vay thêm 1.900 tỷ USD, nâng trần nợ công của Mỹ từ 12.400 tỷ USD lên mức cao kỷ lục 14.300 tỷ USD. Đây là mức trần nợ công cao nhất từ trước tới nay.

Trong bối cảnh đó, Tổng thống Obama đã thành lập ủy ban nợ lưỡng đảng có nhiệm vụ nghiên cứu các giải pháp đối phó với tình trạng này và dự kiến sẽ công bố kết quả vào cuối năm nay.

Không riêng tại Mỹ, các nước khu vực đồng tiền chung châu Âu (Eurozone) cũng đang vật lộn với tình trạng nợ công và thâm hụt ngân sách lớn.

Theo tiêu chuẩn chung, nợ chính phủ không được vượt quá 60% GDP tính đến cuối mỗi năm tài chính và mức thâm hụt ngân sách hàng năm của mỗi nước không được vượt quá 3% GDP. Tuy nhiên, hiện chỉ có hai trong tổng số 16 nước Eurozone là Luxembourg và Hà Lan tuân thủ những quy định này.

Hy Lạp là nước vi phạm nghiêm trọng nhất, với mức nợ 115% GDP và mức thâm thủng ngân sách 13% GDP. Mức thâm hụt ngân sách của Tây Ban Nha là 11% GDP.

Trong khi đó, mức nợ công của Anh cũng đáng báo động, lên tới 68% GDP và thâm hụt ngân sách là 11% GDP./.

[ Trở về]