Tổng thống Mỹ B. Ô-ba-ma kết thúc chuyến thăm Nhật Bản: “Làm mới” quan hệ đồng minh

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Mối quan hệ đồng minh giữa Nhật Bản và Mỹ vừa được củng cố theo chiều hướng mới sau chuyến thăm chính thức Nhật Bản hai ngày (13 và 14-11) của Tổng thống Ba-rắc Ô-ba-ma. Đây là chặng dừng chân đầu tiên trong chuyến công du châu Á đầu tiên kể từ khi ông B. Ô-ba-ma trở thành Tổng thống Mỹ với hy vọng tăng cường hợp tác trở lại với khu vực này.

Tổng thống Mỹ Ba-rắc Ô-ba-ma (trái) và Thủ tướng Nhật Bản Y-u-ki-ô Ha-tô-y-a-ma trong cuộc họp báo. Ảnh: Reuters

Diễn ra trong bối cảnh quan hệ giữa hai nước đang có những dấu hiệu rạn nứt sau khi Nhật Bản thay đổi chính quyền mới, chuyến thăm của Tổng thống Ô-ba-ma mang theo sứ mệnh khá nặng nề. Đặc biệt khi Thủ tướng Nhật Bản Y-u-ki-ô Ha-tô-y-a-ma và nội các của ông đang chịu nhiều sức ép từ cử tri về sự giảm bớt phụ thuộc vào Mỹ với hàng loạt vấn đề như: chấm dứt sứ mệnh tiếp nhiên liệu của Lực lượng phòng vệ trên biển (MSDF) ở Ấn Độ Dương, xem xét lại sự hiện diện của quân đội Mỹ tại Nhật Bản và dự định chuyển căn cứ quân sự Phư-tên-ma ra khỏi Ô-ki-na-oa, thậm chí ra khỏi Nhật Bản.

Điều này giải thích vì sao trong phát biểu sau hội đàm với Thủ tướng Nhật Bản Ha-tô-y-a-ma, Tổng thống Ô-ba-ma đã nhấn mạnh, Mỹ là một "cường quốc Thái Bình Dương" và sẽ gia tăng các cam kết của mình trong khu vực. Đặc biệt trong bài phát biểu quan trọng về chính sách của Mỹ với châu Á - dài khoảng 30 phút tại Tô-ki-ô sáng 14-11, Tổng thống Ô-ba-ma cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của quan hệ đồng minh Mỹ-Nhật. Người đứng đầu Nhà Trắng không ngần ngại khi bày tỏ mong muốn xây dựng quan hệ đồng minh "bình đẳng" hướng tới kỷ niệm 50 năm ngày hai nước ký Hiệp ước An ninh Nhật - Mỹ vào năm 2010; đồng thời khẳng định, Oa-sinh-tơn coi quan hệ Mỹ - Nhật là "nền tảng" cho an ninh và thịnh vượng của hai nước và quả quyết không thay đổi những cam kết của Mỹ với an ninh của xứ Phù Tang.

Tuy nhiên, mong muốn của Tổng thống B. Ô-ba-ma trong chuyến thăm này chưa được đồng minh Nhật Bản đáp lại hoàn toàn, nhất là việc di chuyển căn cứ không quân Phư-tên-ma của Mỹ trên đảo Ô-ki-na-oa. Theo thỏa thuận giữa Nhật Bản và Mỹ ký năm 2006, căn cứ không quân này sẽ được chuyển từ thành phố Gi-nô-van tới khu vực bờ biển ở thành phố Na-gô (cũng thuộc đảo này) trước năm 2014. Nhưng Thủ tướng Ha-tô-y-a-ma trong cuộc gặp vẫn "bảo lưu" quyết định sẽ di dời căn cứ Phu-tên-ma ra khỏi đảo Ô-ki-na-oa như từng hứa hẹn với cử tri hồi cuối tháng 8-2009.

Những bước đi của Nhật Bản thời gian qua cùng kết quả chuyến thăm Tô-ki-ô của Tổng thống Mỹ Ba-rắc Ô-ba-ma cho thấy, Nhật-Mỹ dường như đều đang quyết hướng tới quan hệ đồng minh "bình đẳng" hơn. Cho dù kết quả chuyến thăm Nhật Bản của ông Ba-rắc Ô-ba-ma còn chứa đựng nhiều bí mật chưa được tiết lộ, nhưng Nhật Bản luôn là nhân tố quan trọng để Mỹ tăng cường ảnh hưởng ở một khu vực địa chiến lược như châu Á. Chắc chắn Oa-sinh-tơn không thể dễ dàng để những rạn nứt trong thời gian qua ảnh hưởng đến mối quan hệ đồng minh này.

Ngược lại, với Tô-ki-ô, dù chính quyền mới của Thủ tướng Ha-tô-y-a-ma đang hướng tới một chính sách đối ngoại mới với Mỹ, song mối quan hệ hai nước sẽ không vì thế mà trở nên "lạnh nhạt", nhất là trong lĩnh vực quân sự. Tại cuộc họp báo chung sau hội đàm, Thủ tướng Ha-tô-y-a-ma đã cho thấy rõ điều đó khi cho rằng, mặc dù Nhật Bản tuyên bố sẽ ngừng tiếp nhiên liệu cho các tàu chiến của liên quân Mỹ và đồng minh ở Ấn Độ Dương hỗ trợ cuộc chiến tại Áp-ga-ni-xtan bắt đầu từ tháng 1-2010, nhưng Nhật Bản cam kết sẽ giúp đỡ người dân Áp-ga-ni-xtan xây dựng trường học, đào tạo cảnh sát, phát triển nông nghiệp… thông qua khoản hỗ trợ 5 tỷ USD cho Áp-ga-ni-xtan mà Tô-ki-ô vừa công bố.

Chuyến công du Nhật Bản lần đầu tiên của Tổng thống B. Ô-ba-ma đã kết thúc. Hai bên đã đạt được sự đồng thuận nhiều hơn là bất đồng, nhất là về chương trình hạt nhân của Triều Tiên, I-ran cũng như về biến đổi khí hậu... Điều này cho thấy không có sự khác biệt mới trong mối quan hệ đồng minh truyền thống giữa Tô-ki-ô và Oa-sinh-tơn; nhưng để cùng tiến đến mối quan hệ đồng minh mới, hai bên còn phải vượt qua không ít trở ngại ở phía trước.

(Theo Hanoimoi Online)