Người đàn bà thép

Silvia Arce, 29 tuổi, con gái của bà, mất tích đêm 12-3-1998 ở Ciudad Juarez. Cũng đêm hôm ấy, nữ vũ công Griselda Mares, người bạn thân thiết của Silvia, cũng mất tích. Kế đó, vào năm 2006, Dona Eva - tên thường gọi của Evangelina Arce -mất thêmmột cháu nội trai và một người con rể cách đây vài tháng. Cả hai bị giết trong những hoàn cảnh bí ẩn trên đường phố Ciudad Juarez.
 

Bản thân bà Dona Eva từng bị tấn công và bị đe dọa tính mạng. Bọn tội phạm muốn bà biến mất khỏi Ciudad Juarez. Mặc dùvậy,Dona Evaquyết không bỏ cuộc. Một mặt, bà gõ cửa chính quyền các cấp yêu cầu điều tra làm rõ trường hợp mất tích của con bà, trừng phạt những kẻ có tội, mặt khác, thông qua các tổ chức nhân quyền quốc tế, bà kêu gọi sự chú ý của thế giới về một hiện tượng kinh khủng có một không hai trên toàn cầu: Phụ nữ ở thành phố Ciudad Juarez bị giết hoặc mất tích hàng loạt trong sự thờ ơ của chính quyền.
 

Ciudad Juarez nằm trong bang Chihuahua, sát biên giới Mỹ, trở thành thành phố nguy hiểm nhất thế giới sau khi Tổng thống Mexico Felipe Calderon chính thức tuyên chiến với các tập đoàn buôn lậu ma túyvà băng đảng tội phạm Mexico năm 2006.

Chiến trường đẫm máu nhất trong cuộc chiến nói trên là Ciudad Juarez, nơi tập đoàn ma túy Sinaloa hoành hành như chỗ không người. 10.000 quân Mexico đã được đổ vào đây hồi tháng 3-2008 để gìn giữ an ninh trật tự sau khi tập thể cảnh sát bị thanh trừng vì quá tham nhũng. Tuy nhiên, quân đội không có hứng thú lắm trong việc tiễu trừ bọn tội phạm ma túy, cho nên những vụ giết người ở đây gia tăng chóng mặt.

Nếu năm 2007 chỉ có 307 vụ giết người thì năm 2008, số người bị giết lên đến hơn 1.600 người. Năm 2009, con số này vượt quá 2.600 người. Đồng thời, 27% nhà cửa – tương đương 116.000 căn nhà -trong thành phố bị bỏ hoang. Hơn 100.000 việc làm ở các nhà máy biến mất vì suy thoái kinh tế. Món hàng kinh doanh chủ yếu ở đây là ma túy.

Phân nửa thanh thiếu niên trong thành phố (khoảng 70.000 người) không đi học hoặc thất nghiệp. Họ dễ dàng trở thành sát thủ của các băng đảng đường phố với giá 300 peso (500.000 đồng)!

Ciudad Juarez còn có một hiện tượng hiếm thấy ở các nơi khác: Đàn bà, con gái bị hãm hiếp, giấu mất xác, bị bắt cóc đi làm gái mại dâm. Chính quyền thành phố nói có chừng 400 vụ như vậy trong 10 năm qua, nhưng theo nhiều người dân, con số này phải trên 5.000 vụ. Thủ phạm là kẻ cuồng dâm, trộm cướp, thành viên các băng đảng buôn người. Chúng nhởn nhơ ngoài pháp luật vì thái độ lơ là của chính quyền.
 

Silvia Arce, con gái của bà Dona Eva, chuyên mua bánnữ trang và mỹ phẩm cho các vũ công của vũ trường Pachangas để nuôi 3 đứa con thơ. Một ngày nọ, Octavio, chồng của Silvia, báo cho bà Dona Eva biết vợ anh đi làm không về nhà. Bà Dona vội vã đến đồn cảnh sát trình báo sự việc. Bà tự đi điều tra ở các nhân viên vũ trường, thâm nhập thế giới các băng đảng đường phố.

Ở đâu, bà cũng gặp thái độ dửng dưng, không hợp tác. Ngược lại, bà còn bị đe dọa tính mạng nếu tiếp tục cuộc tìm kiếm. Bà nghi Octavio liên can đến vụ việc nhưng không thể bắt con rể làm chứng tại tòa.

Không thể trông cậy vào chính quyền sở tại, bà Dona Eva tìm đến các tổ chức nhân quyền nhờ tiếp sức. Trong mấy năm qua, hình ảnh Silvia Arce xuất hiện thường xuyên trong các cuộc biểu tình chống tội phạm giết phụ nữ ở Mexico và nhiều nơi khác.

Năm 2004, một cuộc tuần hành chống giết phụ nữ quy tụ nhiều ngôi sao điện ảnh Hollywood như Jane Fonda, Sally Field đã được tổ chứctrên đường phố Ciudad Juarez. Công tố viên đặc biệt của Mexico, bà Maria Lopez Urbina, cũng có mặt trong cuộc tuần hành đòi công lý cho Silvia Arce và các nạn nhân khác.

Trước đó, vào tháng 12-2003, bà Dona Eva và các luật sư nộp đơn kiện chính quyền Mexico tại IACHR, một tổ chức nhân quyền quốc tế. Câu trả lời của Tổng thống Fox là những vụ giết người, bắt cóc phụ nữ ở Ciudad Juarez có nguồn gốc xã hộirất phức tạp, "chỉ riêng ngành cảnh sát và tư pháp không thể trả lời".

Tổng thống Fox nói đã nhờ FBI (Cảnh sát Liên bang Mỹ) hỗ trợ về mặt kỹ thuật, thành lập một ủy ban đặc biệt có tên là Morfin ở bang Chihuahua để điều tra các vụ án giết phụ nữ và giúp đỡ gia đình các nạn nhân. Riêng bà Dona Eva được cấp "hai tháng thịt" và dịch vụ hỗ trợ khác như y tế.

Công tố viên đặc biệt Lopez Urbina cũng loan báo đã "khoanh vùng" được khoảng 100 quan chức bị cách chứcở Chihuahua vì "có vấn đề” trong quá trình điều tra các vụ án liên quan đến phụ nữ. Thế nhưng hơn 5 năm đã trôi qua, không có quan chức nào bị trừng phạt. Sau khi Tổng thống Fox mãn nhiệm kỳthì Ủy ban Morfin cũng giải thể.