Đối sách về lao động

Ngoài ra khi năng suất lao động của nhóm nghành công nghiệp- xây dựng và dịch vụ hiện cao gấp 4,6 lần của nhóm nghành nông, lâm nghiệp - thuỷ sản thì việc rút bớt lao động nông nghiệp sang làm công nghiệp – xây dựng và dịch vụ sẽ có tác động nâng cao năng suất lao động chung.

Hiện tỷ trọng của nhóm nhành nông, lâm nghiệp- thuỷ sản trong toàn bộ nền kinh tế quốc dân về lao động cao gấp 2,5 lần tỷ trọng GDP, chứng tỏ hiệu quả của nhóm ngành này còn rất thấp; trong khi mục tiêu đề ra là giảm tỷ trọng trong GDP đến năm 2015 xuống còn 18- 19%, đến năm 2020 xuống còn 15%, thì không thể không giảm tỷ trọng về lao động của nhóm ngành này.

Số lao động đang làm việc trong nhóm ngành nông, lâm nghiệp - thuỷ sản năm 2009 chiếm 51,9% tổng số lao động xã hội và mục tiêu đến năm 2015, tỷ lệ trên giảm xuống còn 35 - 40%, có thể là quá cao. Về mặt tuyệt đối, tổng số lao động xã hội năm 2009 là 47.743 nghìn người, tăng 11,6% so với năm 2005, bình quân 1 năm tăng gần 2,8%/năm. Nếu những năm tới tỷ số lao động xã hội tăng với tốc độ thấp hơn (chẳng hạn chỉ ở mức 2%/năm, chủ yếu do tốc độ tăng dân số thấp đi), thì tổng số lao động xã hội năm 2015 sẽ tăng 12,6% so với năm 2009, hay đạt 53.767 nghìn người. Theo Dự thảo, tỷ lệ lao động nông, lâm nghiệp - thuỷ sản trong tổng số lao động xã hội còn 35 - 40%, thì số lao động của nhóm ngành này đến năm 2015 sẽ là 18.818 - 21.507 nghìn người, giảm 3.282 - 5.971 nghìn người so với năm 2009. Đây là con số không nhỏ nên mục tiêu đưa ra đến năm 2015 nên chăng chỉ ở mức 45% là có tính khả thi.

Cùng với các cách tính toán tương tự, với mục tiêu đến năm 2020 còn 30%, thì tổng số lao động đến năm 2020 sẽ vào khoảng 59,4 triệu người; số lao động làm việc trong nhóm ngành nông, lâm nghiệp - thuỷ sản sẽ là 17,8 triệu người, giảm tới 7 triệu người so với hiện nay và số người chuyển sang nhóm ngành công nghiệp - xây dựng và nhóm ngành dịch vụ còn phải nhiều hơn nữa, tương ứng với số người đến tuổi lao động thuộc nhóm ngành này từ 2009 đến 2020. Như vậy, mục tiêu đưa ra đến năm 2020 chỉ nên ở mức 40% là có tính khả thi.

Dự thảo Báo cáo Chính trị cũng đề ra mục tiêu năng suất lao động đến năm 2015 cao gấp 1,5 lần năm 2010, hay tăng xấp xỉ 8,5%/năm. Nếu tính theo giá thực tế thì tốc độ này là quá thấp, bởi không cao bao nhiêu so với tốc độ tăng GDP theo giá so sánh và tốc độ tăng số lượng lao động, chưa có tác động của yếu tố giá cả. Nhưng nếu tính theo giá so sánh thì đó lại quá cao.  Tốc độ tăng như vậy cũng chứa đựng sự vô lý bởi cao hơn so với tốc độ tăng GDP 7,5 - 8%/năm mà Dự thảo đề ra.

Hiện số lao động trong độ tuổi ở khu vực thành thị còn bị thất nghiệp khoảng 4,6% và thiếu việc làm của cả nước còn trên 5,6% sẽ còn phải thu hút vào làm việc không chỉ để tăng trưởng kinh tế, mà còn bảo đảm an sinh xã hội. Dân số trong 5 năm tới, theo Dự thảo, vẫn còn tăng gần 1% hàng năm và tốc độ tăng số lao động đang làm việc trong 4 năm qua là 2,79%/năm, cao gấp gần 2,5 lần tốc độ tăng dân số trong thời gian tương ứng! Như vậy, trong nhiều năm tới, một mặt vẫn phải giải quyết việc làm cho số người đang thất nghiệp hoặc thiếu việc làm, mặt khác phải đặc biệt quan tâm đến tăng năng suất lao động. Nếu tăng trưởng kinh tế dự thảo đề ra là 7,5 - 8%/năm và số lượng lao động đang làm việc tăng khoảng 2%/năm, thì năng suất lao động chỉ có thể tăng 5,4 - 5,9%/năm, hay năng suất lao động năm 2015 chỉ cao gấp 1,3 - 1,33 lần so với năm 2010 - chứ không thể cao gấp 1,5 lần như Dự thảo.