Kinh doanh thời hội nhập - Chuyên nghiệp hóa tiểu thương

Sau đợt tham gia chương trình huấn luyện tiểu thương nông thôn của Trung tâm Nghiên cứu kinh doanh và hỗ trợ doanh nghiệp (BSA), chị Nguyễn Thị Hoa, tiểu thương chợ Dinh (huyện Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa) tự tay làm một lọ mứt gừng đặt ở sạp hàng. Mỗi khi khách đến, chị đều mời dùng mứt. “Đó là một trong rất nhiều cách chăm sóc khách hàng mà tôi học được từ chương trình huấn luyện tiểu thương nông thôn” - chị Hoa chia sẻ.

Tiểu thương rất cần kỹ năng bán hàng. Trong ảnh: Tiểu thương chợ Bến Thành
giao dịch với khách hàng. Ảnh: H.Thúy

Không chỉ bán hàng

Nhiều tiểu thương tham gia chương trình cho biết, lâu nay ngoài cách thỏa thuận giá, gói hàng, phần lớn họ vẫn hạn chế về kỹ năng giao tiếp, chăm sóc khách hàng... Đáp ứng nhu cầu này, chương trình huấn luyện bán hàng nông thôn, một trong những hoạt động nhằm đưa hàng Việt về nông thôn, tập trung huấn luyện tiểu thương cách thức tạo ấn tượng tốt cho khách hàng, thái độ phục vụ chuyên nghiệp, những điều nên làm và không nên làm tại nơi bán hàng...

Ông Trần Nguyên, chuyên gia huấn luyện BSA, nhận xét: Chăm sóc khách hàng là điểm yếu nhất của các tiểu thương nói chung, nhất là tiểu thương nông thôn. Vì vậy, dù có nhiều khách hàng quen nhưng lại không có khách hàng thân thiết. Ngoài ra, cách trưng bày hàng hóa cũng không hợp lý. Chẳng hạn tất cả sản phẩm đóng chai như nước mắm, nước tương, nước tẩy rửa, dầu gội đầu đều bày bán cạnh nhau; xà bông cục, gói bánh, bịch trà, bịch cà phê đặt ở một góc... Ban huấn luyện phải chỉ các tiểu thương nguyên tắc trưng bày là hàng bán nhiều: trưng gần và trưng ít, hàng có lời nhiều: trưng đẹp; sắp xếp theo từng nhóm hàng, từng kích cỡ, theo tiêu chí: dễ thấy, dễ lấy, dễ nhớ...

Tuy nhiên, không phải huấn luyện thô cứng bằng cách áp đặt tiểu thương nhất nhất làm theo các chuyên gia mà đặc trưng mua bán của từng địa phương cũng được lưu ý. Chẳng hạn, tại các chợ vùng xa phải bán hàng theo tiêu chí “mắt thấy – tai nghe” như bán nón bảo hiểm phải có hàng mẫu để khách đập thử trước khi mua hàng...

Đại sứ của hàng Việt

Không chỉ có tiểu thương nông thôn mà tiểu thương tại các TP lớn cũng cần được chuyên môn hóa. Lần đầu tiên, 166 tiểu thương tại các chợ truyền thống ở TPHCM như chợ Bến Thành, An Đông, Vườn Chuối, Bình Tây và Xóm Chiếu được tham gia giai đoạn 1 lớp huấn luyện kỹ năng bán hàng vào các buổi tối do Trường Đại học Kinh tế TPHCM tổ chức với sự tài trợ của Sacombank. Trong 6 tháng, tiểu thương sẽ được hướng dẫn kiến thức về kỹ thuật niêm yết giá, kỹ năng giao tiếp, hỗ trợ chăm sóc khách hàng, quy trình bán lẻ, văn hóa kinh doanh, Anh văn giao tiếp thương mại...

Ông Trương Minh Kiệt, Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ doanh nghiệp (DN) - Trường Đại học Kinh tế TPHCM, cho biết: Sau giai đoạn 1, chương trình huấn luyện kỹ năng bán hàng sẽ tiếp tục tiến hành giai đoạn 2 ở các chợ nội thành khác và giai đoạn 3 tổ chức cho các quận vùng ven, huyện ngoại thành. Theo chỉ đạo của Thành ủy TPHCM, Sở Công Thương và Hội LHPN TP sẽ phân tích hiệu quả chương trình để nhân rộng. Ngoài ra, nếu chương trình huấn luyện thành công, Trường Đại học Kinh tế có thể mời cả các tiểu thương nước ngoài chia sẻ kinh nghiệm với tiểu thương VN.

 Tham gia một số đợt huấn luyện bán hàng cho tiểu thương nông thôn, Trưởng Phòng Thương mại – Dịch vụ, Vụ Thị trường nội địa – Bộ Công Thương Phan Hữu Việt Đức nhận xét: Tiểu thương và các hộ kinh doanh nhỏ là đối tượng tiếp xúc trực tiếp với khách hàng. Nếu trình độ tiểu thương được nâng cao thì không chỉ tiểu thương hưởng lợi mà còn tác động tích cực đến thị trường bán lẻ VN. Lúc này, người bán lẻ sẽ trở thành đại sứ của hàng Việt. Ông Lương Mạnh Vinh, Tổng Giám đốc Công ty Hóa mỹ phẩm Mỹ Hảo, cũng xác định luôn gắn bó với chương trình huấn luyện tiểu thương nông thôn bởi trong chiến lược mở kênh phân phối ở thị trường này, DN muốn thành công rất cần sự trợ giúp của tiểu thương. Tiểu thương được chuyên môn hóa, DN sẽ có lợi.