Mạnh tay điều hành, tránh đẩy giá

Đại diện Hiệp hội Thép Việt Nam cũng thừa nhận rằng, về mặt sản lượng, thì có thể can thiệp được, nhưng về giá thì cho tới thời điểm này, các cơ quan quản lý khó có thể khống chế được do phụ thuộc lớn vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu.

Đây chỉ là một trong nhiều mặt hàng đang phải chịu sức ép từ việc tăng giá nguyên liệu trên thế giới. Theo dự báo của Tổ điều hành thị trường trong nước tại cuộc họp vào đầu tuần này, giá của nhiều loại nguyên, nhiên liệu trên thế giới đang có xu hướng tăng nhẹ, nên nhiều mặt hàng chiến lược trong nước cũng chịu sức ép tăng giá đầu vào. Thực tế này đang đặt các cơ quan quản lý trước bài toán khá khó trong công tác điều hành giá cả thị trường hiện nay.

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), chỉ số CPI quý I/2010 là 4,12%, trong đó, riêng tháng 3/2010 tăng 0,75% so với tháng 2/2010. Việc CPI tháng 3 tăng cao hơn so với thường lệ đang đặt ra nhiệm vụ rất nặng nề trong việc kiềm chế tốc độ tăng giá tiêu dùng. Đặc biệt, nếu theo chỉ tiêu mà Quốc hội đề ra, thì "tiêu chuẩn" còn lại của chỉ số CPI năm nay là chưa đầy 3%. Điều này đồng nghĩa với việc mỗi tháng, công tác điều hành thị trường phải giữ cho CPI ở mức 0,3%. Đây là một nhiệm vụ hết sức nặng nề.

Ông Đỗ Văn Chiến, Giám đốc Trung tâm Thông tin công nghiệp và thương mại (Bộ Công thương) nhận xét, ngoài các mặt hàng chiến lược, trên thị trường còn có nhiều đối tượng góp phần làm tăng CPI. "Trong đó có các đại lý của nhiều loại hàng hoá, các chợ truyền thống đã khiến cho công tác quản lý giá khó khăn và không hiệu quả"- ông Chiến nói.

Ông Hoàng Thọ Xuân, Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công thương) cũng thừa nhận, lâu nay rất khó quản lý giá với các đối tượng trên và cũng chưa có biện pháp hữu hiệu nào để quản lý.

Tuy nhiên, đại diện Sở Công thương TP.HCM lại cho rằng, kinh nghiệm thực hiện chương trình bình ổn hàng hoá trong dịp Tết Nguyên đán cho thấy, hoàn toàn có thể giữ được giá ở khu vực nói trên. "TP.HCM sẽ tiếp tục thực hiện chương trình bình ổn thị trường như hồi Tết Nguyên đán. Việc này sẽ tạo hiệu ứng lan toả bởi khi một số mặt hàng trong chương trình vẫn giữ được giá bán thì sẽ góp phần kiềm chế được thị trường chung không tăng giá", vị đại diện này nói. Đây có thể coi là một trong những cách làm cần được nghiên cứu kỹ bởi theo thống kê, chỉ số CPI của TP.HCM trong quý I/2010 là 3,78%, thấp hơn CPI chung của cả nước.

Cũng theo kinh nghiệm của Thành phố này, việc triển khai công tác quản lý giá, đăng ký giá sẽ được giao cụ thể cho các quận, huyện, các ban quản lý chợ và công tác kiểm tra sẽ được thực hiện thường xuyên, liên tục. Người đứng đầu các cơ quan trên sẽ phải chịu trách nhiệm trước việc kiểm tra niêm yết giá trong khu vực mà mình phụ trách.

Với phương án quản lý giá các mặt hàng chiến lược, có chuyên gia cho rằng, cần phải phân tách và đề ra biện pháp quản lý giá từng mặt hàng cụ thể. "Theo kinh nghiệm của các nước, thì doanh nghiệp sẽ phải đăng ký giá và Nhà nước sẽ tính toán để sử dụng công cụ thuế để điều tiết. Nếu tình trạng quản lý giá như hiện nay kéo dài thì sẽ không xử lý được vấn đề quản lý giá thị trường", chuyên gia này nói.

Ông Chiến cho rằng, cơ quan quản lý nhà nước cần đánh giá khách quan và khoa học về lợi nhuận của một số ngành trong thời gian gần đây. "Lợi nhuận ở mức cao, thưởng cho người lao động ở mức rất cao sẽ tạo ra yếu tố tăng giá trên thị trường. Cần phải xem xét vấn đề này để có biện pháp thu thuế cho ngân sách nhà nước", ông Chiến kiến nghị.

Liên quan tới quản lý giá các mặt hàng chiến lược, cho tới nay, quy hoạch hệ thống phân phối các mặt hàng chiến lược mà Bộ Công thương xây dựng vẫn chưa được hoàn thiện. Nhiều ý kiến cho rằng, phân phối được coi là một trong các khâu đẩy giá các mặt hàng trên thị trường, nên nếu quy hoạch này được xây dựng, thì nhiều khả năng, đây cũng là một trong những công cụ hữu hiệu để cơ quan quản lý sử dụng trong điều hành giá cả các loại hàng hoá này.