Công nhân tại Công ty máy kéo và máy nông nghiệp. (Ảnh: Hoàng Hùng/TTXVN)
Ngày 18/1, trong cuộc trao đổi với phóng viên VietnamPlus bên thềm hội thảo “Vai trò của Nhà nước trong giai đoạn chuyển đổi sang kinh tế thị trường” Tiến sĩ Lê Xuân Bá, Viện trưởng Viện nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM) cho biết, ông rất kỳ vọng vào kết quả thành công của Đại hội Đảng lần thứ XI và tin tưởng công tác quản lý Nhà nước sẽ có những đổi mới phù hợp với yêu cầu phát triển của đất nước, cũng như nguyện vọng của nhân dân.
- Để nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế trong giai đoạn chuyển đổi sang kinh tế thị trường, theo ông vai trò quản lý của Nhà nước cần có những thay đổi gì?
Tiến sĩ Lê Xuân Bá: Việc đổi mới chức năng quản lý của Nhà nước trong thời gian qua đã giúp Việt Nam đạt được nhiều thành tựu đáng kể trong đời sống kinh tế, chính trị, xã hội của đất nước.
Tuy nhiên cũng phải thừa nhận, vai trò quản lý Nhà nước đang bộc lộ những mặt không được như mong muốn như bộ máy quản lý còn cồng kềnh, đội ngũ công chức chưa chuyên nghiệp và thủ tục hành chính rườm rà… Những yếu tố trên sẽ tác động hạn chế sự phát triển chung của đất nước.
Cuối năm 2010, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã trình Chính phủ đề án “Tái cấu trúc nền kinh tế” do CIEM thực hiện nghiên cứu và xây dựng.
Mục tiêu đề xuất thay đổi cơ cấu kinh tế là hướng tới trọng tâm nâng cao năng lực cạnh tranh, nâng cao hiệu quả của cho nền kinh tế. Tái cấu trúc được dựa trên cơ sở phát huy được những lợi thế cạnh tranh sẵn có của Việt Nam.
Đề án trên đã được Chính phủ kết luận đánh giá cao. Tuy nhiên gần đây Chính phủ có thông báo mới, yêu cầu cơ quan tham mưu cần phải cập nhật, bổ sung lại đề án này, do điều kiện xã hội có nhiều thay đổi. Thời hạn trình dự án là Quý I/2011.
- Quan điểm của ông về phát triển kinh tế trong bối cảnh mới?
Tiến sĩ Lê Xuân Bá: Cá nhân tôi cho rằng, trong thời kỳ đổi mới này có lẽ chúng ta cũng nên đổi mới nhận thức và tư duy. Ví dụ, đặc trưng của định hướng xã hội chủ nghĩa là công bằng theo tôi là có lý. Nhưng nền tảng và điều quan trọng trước mắt là chúng ta phải phấn đấu để có kinh tế phát triển.
Khi quốc gia có đủ sức mạnh tài chính thì mới đủ năng lực thực hiện những mục tiêu tốt đẹp.
Còn nếu nền kinh tế đất nước phát triển chậm, không có hiệu quả hoặc hiệu quả kém thì chúng ta sẽ không có “tiền” để phát triển kinh tế tiếp, cũng như giải quyết các vấn đề xã hội như xóa đói, giảm nghèo, đồng thời chẳng có tiền để cải thiện môi trường sống xã hội tốt đẹp hơn.
Muốn gì thì gì, mục tiêu đầu tiên phải làm cho nền kinh tế phát triển lên.
Năm 2010, GDP của Việt Nam theo đầu người đạt khoảng 1.160 USD, trong khi đó các nước xung quanh ta như Thái Lan đang đứng mức khoảng 4.000 USD, Malaysia khoảng 7.000 USD/năm.
Do vậy, Việt Nam cần phải phấn đấu đi xa hơn nữa, sau đó mới tiếp tục tiến tới đến những vấn đề như công bằng xã hội hay công hữu… mới có hiệu quả.
- Ông có kỳ vọng Đại hội Đảng lần thứ XI sẽ tác động tích cực đến việc đổi mới vai trò quản lý của Nhà nước?
Tiến sĩ Lê Xuân Bá: Tôi cho rằng giai đoạn hiện nay, chúng ta cần phải đẩy mạnh đổi mới, đó là yêu cầu để phát triển đất nước, yêu cầu của người dân và chúng ta không thể khác được.
Chính vì vậy tôi cho rằng sau Đại hội này, mọi việc sẽ tiến triển theo hướng thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Nếu không, chúng ta sẽ bị lạc hậu hơn, tụt hậu và như vậy sẽ không nhận được sự đồng thuận của người dân.
- Thời gian qua, có những ý kiến cho rằng các cơ quan tư vấn chưa thực sự làm tốt công tác tham mưu cho lãnh đạo Đảng, Nhà nước, ông có đồng tình với quan điểm trên?
Tiến sĩ Lê Xuân Bá: Nhận xét các cơ quan tư vấn chưa tham mưu cho lãnh đạo Đảng nhà nước được đến nơi, đến chốn, theo tôi đó là một nhận xét đúng.
Bởi quá trình đổi mới của chúng ta là một quá trình “vô tiền khoáng hậu”, chưa có ai làm thành công trước cho mình học tập.Trong quá trình vừa nghĩ vừa làm, tất nhiên là có những cái sai và cần phải sửa chữa.
Quá trình đổi mới đó có vô vàn vấn đề đặt ra, có những vẫn đề khó khăn khiến những công trình nghiên cứu của các cơ quan nghiên cứu, các trường đại học không được thấu đáo.
Nên khi tư vấn cho Đảng, Nhà nước vẫn chưa được đến nơi đến chốn, có cái trúng thì đúng, nhưng cũng có cái chưa bám sát được thực tiễn.
Để thực hiện được nhiệm vụ trong thời gian tới, các cơ quan nghiên cứu phải nỗ lực nghiên cứu sâu hơn, bám sát thực tế hơn.
Trong chiến lược phát triển của CIEM, chúng tôi hướng tới nâng cao hơn chất lượng của cán bộ của viện, vừa t"hông kinh sử và phải hiểu biết thực tiễn."
Tiếp theo, bộ máy tổ chức của viện cũng cần thiết phải đổi mới hơn nữa. Xin trân trọng cảm ơn ông!
Việc tách bạch chức năng vừa quản lý nhà nước vừa quản lý doanh nghiệp, hạn chế khả năng chính sách đưa ra bị chi phối bởi lợi ích ngành... là yêu cầu cần thiết nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhà nước.
Trong bản kết luận thanh tra gửi Thủ tướng, Thanh tra Chính phủ có kiến nghị kiểm điểm cá nhân, tổ chức có liên quan nhưng sai phạm của lãnh đạo VCCI chưa đến mức phải xử lý kỷ luật.
"Tính toán bài toán tiền lương giống như đi thăng bằng trên dây vậy. Quả thật là vô cùng khó khăn", Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Phạm Minh Huân nói với VnEconomy như vậy khi trao đổi xung quanh vấn đề lương tối thiểu và việc thành lập Hội đồng Tiền lương Quốc gia.
Vụ cháy tại cây xăng ở Hà Nội mới đây cùng với việc phát hiện rút ruột xăng xe bồn tại Quảng Ninh đã làm nóng lên câu chuyện quản lý kinh doanh xăng dầu, tại cuộc họp của do Bộ Công Thương tổ chức ngày 5/6.
Ngày 20-1, Phó Chủ tịch UBND TP Nguyễn Huy Tưởng đã dự hội nghị tổng kết công tác năm 2010 và triển khai nhiệm vụ năm 2011 của ngành công thương Thủ đô.
Trong nhiều năm qua, được Ðảng và Nhà nước giao trọng trách giữ vai trò chủ đạo trong việc bảo đảm cung ứng điện cho phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, Tập đoàn Ðiện lực Việt Nam (EVN) đã nỗ lực đầu tư nhiều công trình nguồn và lưới điện, góp phần quan trọng bảo đảm "điện đi trước một bước" để phát triển các ngành kinh tế và đời sống sinh hoạt của nhân dân.
Đề án Phát triển thông tin, truyền thông nông thôn giai đoạn 2011 - 2020 đặt mục tiêu là 100% số xã vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn sẽ có điểm cung cấp dịch vụ bưu chính, viễn thông công cộng; mật độ thuê bao Internet khu vực nông thôn đạt 30-40% mật độ bình quân toàn quốc.
Một trong những nhiệm vụ trọng tâm năm 2011 mà Tổng cục Thống kê vừa đặt ra là tổ chức thành công Tổng điều tra nông thôn, nông nghiệp và thủy sản năm 2011.
Thủ tướng Chính phủ cho phép sử dụng nguồn vốn bán quyền thu phí đường cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh - Trung Lương để đầu tư mở rộng Quốc lộ 1A (QL1A) đoạn Nam tuyến tránh thành phố Hà Tĩnh - Kỳ Anh (Vũng Áng).
Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân vừa yêu cầu Bộ Xây dựng sớm hoàn thiện quy hoạch xây dựng các trường đại học (ĐH), cao đẳng (CĐ) vùng Thủ đô Hà Nội và TP Hồ Chí Minh; phối hợp hoàn chỉnh quy hoạch mạng lưới các trường ĐH, CĐ của cả nước giai đoạn 2011 - 2020.
“Thiếu một đại diện chủ sở hữu tập trung, duy nhất, chuyên nghiệp thì các DNNN không chỉ lâm vào cảnh oái oăm “lắm cha con khó lấy chồng” mà còn tiếp tục phải đối mặt với thực trạng đã kéo dài và gần như mạn tính là “cha chung không ai khóc””.
“Quy định về doanh nghiệp nhà nước tại Dự thảo Luật Doanh nghiệp sửa đổi (lần 4) là một bước lùi so với Dự thảo (lần 1). Bởi trước đó, Dự thảo Luật đã nêu rất rõ quan điểm cần phải có một cơ quan quản lý độc lập, tách bạch chức năng quản lý nhà nước ra khỏi công việc quản lý kinh doanh và không để cơ chế chủ quản như hiện nay.”
Nhà đàm phán sắc sảo về WTO đã 72 tuổi, là cố vấn của đoàn đàm phán các hiệp định TPP và EU sáng nay dậy sớm, mặc quần “lửng” ngắn xuống phòng internet khách sạn ngồi kiểm tra email.
Môi trường kinh doanh kém, Việt Nam mất thu nhập 7.000 USD, thất thu thương mại 37 tỷ USD vì thủ tục xuất nhập khẩu, 7 tháng CPI mới chỉ tăng 1,62%, nửa đầu tháng 7 tiếp tục nhập siêu 260 triệu USD ..
Với sự kiện giàn khoan Hải Dương 981 cùng tham vọng và thực lực của Trung Quốc cũng như những tuyên bố bất chấp dư luận quốc tế của giới lãnh đạo nước này trong thời gian qua đã đặt Việt Nam trước việc phải chấp nhận một thực tế là trong giai đoạn tới, đất nước sẽ phải phát triển kinh tế trong điều kiện không có có môi trường hoàn toàn thuận lợi do những lo ngại về bất ổn.
Việc tách bạch chức năng vừa quản lý nhà nước vừa quản lý doanh nghiệp, hạn chế khả năng chính sách đưa ra bị chi phối bởi lợi ích ngành... là yêu cầu cần thiết nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhà nước.
Các nước lớn đóng vai trò rất quan trọng trong việc dàn xếp các cuộc xung đột mang tính quốc tế và nhiều khi họ sử dụng các vấn đề của thiên hạ để phục vụ cho những tính toán của riêng mình
Trong bản kết luận thanh tra gửi Thủ tướng, Thanh tra Chính phủ có kiến nghị kiểm điểm cá nhân, tổ chức có liên quan nhưng sai phạm của lãnh đạo VCCI chưa đến mức phải xử lý kỷ luật.
Sau gần 25 năm đổi mới, bộ mặt kinh tế, xã hội Việt Nam đã khác hẳn. So với 10 năm trước, đời sống của dân chúng nói chung hiện nay được cải thiện nhiều, vị trí của Việt Nam trên thế giới cũng tăng lên đáng kể. Rõ ràng ở đây có vấn đề hiệu suất phát triển, có khả năng bỏ lỡ các cơ hội mà nguyên nhân sâu xa nằm ở cơ chế, ở sự chậm hoàn thiện cơ chế thị trường, ở năng lực nắm bắt cơ hội, và việc thực thi các chính sách, vì các điều kiện về bối cảnh khu vực và cơ hội phát triển Việt Nam không bất lợi so với các nước lân cận.
Bàn cờ kinh tế VN bị chia thành rất nhiều mảnh nhỏ. Các mảnh này thường bị chi phối bởi các nhóm độc quyền và đặc quyền. Điểm yếu cơ bản nhất trong mô hình tăng trưởng của Việt Nam là tăng trưởng chủ yếu nhờ vào việc bán tài nguyên và gia công trình độ thấp, nhờ vào tăng lượng đầu tư và lấy khu vực kinh tế nhà nước vốn kém hiệu quả làm chủ đạo.
Việt Nam tăng 18 bậc lên vị trí thứ 71 trong bảng chỉ số về môi trường thương mại toàn cầu năm 2010 vừa được WEF công bố. Trong tổng số 125 nền kinh tế được WEF xem xét năm nay Singapore và Hồng Công tiếp tục dẫn đầu thế giới về phương diện tạo điều kiện thuận lợi cho tăng cường trao đổi thương mại toàn cầu.
Hiện nay quy mô của các vùng kinh tế trọng điểm (VKTTĐ) đã mở rộng đến gấn 25% diện tích và chiếm khoảng 70% thu nhập kinh tế của cả nước. Một vấn đề đặt ra là: quan điểm ngày càng mở rộng quy mô diện tích của các VKTTĐ của Việt Nam có hợp lý hay không? Làm thế nào để các VKTTĐ phải thực sự là động lực tăng trưởng và phát triển kinh tế của cả nước ,có một thế đứng vững chắc trong tương lai nhằm thực hiện mục tiêu phát triển bền vững quốc gia.
Ngày 17-5, Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH-ĐT) đã tổ chức hội thảo tham vấn cho dự thảo Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH) 5 năm 2011-2015, với sự tham gia của đại diện các cơ quan quốc tế. Nội dung chủ yếu nêu lên bức tranh toàn cảnh về KT-XH, cùng những vấn đề liên quan khi nước ta bước vào giai đoạn "đệm" chuyển tiếp để cơ bản trở thành nước công nghiệp hóa vào năm 2020.
Bên cạnh những vấn đề quản lý đô thị, trung tâm hành chính quốc gia… thì bài toán kinh tế là băn khoăn lớn nhất khi Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về đồ án quy hoạch chung xây dựng Thủ đô, sáng 11/5.
Kể từ khi khu kinh tế ven biển đầu tiên là Chu Lai được thành lập năm 2003, đến nay đã có 14 khu kinh tế biển được thành lập, gồm 2 khu ở đồng bằng sông Hồng, 10 khu ở vùng duyên hải miền Trung và 2 khu ở miền Nam. Theo Quy hoạch phát triển các KKT biển đến năm 2020 cả nước sẽ có 15 khu kinh tế biển với kinh phí đầu tư khoảng 162.000 tỷ đồng và tạo việc làm cho khoảng 500.000 ngàn người.
Tại bài viết mới nhất trên blog của mình, TS. Trần Công Hòa đã phân tích và đưa ra một số khuyến nghị về hoạch định chính sách và điều hành nền kinh tế 2010: tiếp tục giảm giá VND; cắt giảm chi tiêu công; tăng tính độc lập của NHNN; kiên quyết cho phá sản những doanh nghiệp nhà nước làm ăn thua lỗ; điều chỉnh chính sách thuế ở một số lĩnh vực theo phương thức lũy tiến; phát triển công nghiệp phụ trợ;...
Tăng trưởng luôn luôn là một cuộc trường chinh. Vì vậy, không thể chỉ vì tăng trưởng ngắn hạn mà hy sinh sự ổn định và bền vững trong dài hạn. Cổ nhân ngày xưa có câu “dục tốc bất đạt”, không những thế cái giá phải trả cho kinh tế bất ổn rất lớn, chỉ cần nhìn sang mấy nước xung quanh như Thái Lan, Indonesia hay Philippines là có thể thấy rất rõ điều này.
Cải cách cơ cấu là một đòi hỏi nghiệt ngã đối với tất cả các nước muốn tiến bước trên con đường đi đến phồn vinh. Thế nhưng, có nhiều nước không chủ động vượt qua đòi hỏi này khi tình thế kinh tế còn thuận lợi và thường bắt đầu nó quá muộn khi đất nước đã rơi vào khủng hoảng. Điều này lý giải tại sao nhiều nước có khởi đầu tốt nhưng rồi sa lầy trong cạm bẫy của mức thu nhập trung bình ...
Năm 2009, tăng trưởng GDP đạt 5,32%; lạm phát được kiềm chế dưới 7%; hệ số ICOR là 5, 16. Những con số này có thể cho cảm nhận kinh tế vĩ mô đang ở tình trạng khá ổn định. Tuy nhiên Tổng cục Thống kê cho rằng các cân đối vĩ mô chưa thật vững chắc, bất bình đẳng giầu nghèo tăng, chậm được khắc phục,...
Nền kinh tế của Việt Nam đã và đang ngày một trở nên phức tạp hơn, với các cơ chế, thị trường, tổ chức và lực lượng kinh tế mới ra đời trong suốt hơn hai thập niên đổi mới. Sự gấp gáp của cuộc đua tranh kinh tế được nhân lên bằng hành trình hội nhập, trong đó Việt Nam là thành viên mới của WTO.